Lớp màng đen trong bụng cá thực chất là lớp phúc mạc (màng trong ổ bụng), phủ lên nội tạng và thành bụng cá. Lớp màng này có màu sẫm, thường đen hoặc nâu đậm, mỏng nhưng lại khá dai, dễ nhận ra khi mổ bụng cá. Đây là nơi dễ bám dính các chất cặn bã, mỡ cá, máu tồn đọng và tạp chất trong quá trình cá sinh sống, đặc biệt là những loại cá sống ở tầng đáy hoặc môi trường nước tù đọng, ít lưu thông.
Lý do đầu tiên và phổ biến nhất là lớp màng đen gây ra mùi tanh đặc trưng và khó chịu cho món ăn nếu không được làm sạch. Dù cá tươi ngon đến đâu, nếu không loại bỏ màng đen kỹ lưỡng thì mùi vị vẫn sẽ bị ảnh hưởng, đặc biệt khi chế biến các món hấp, luộc hoặc nấu canh – vốn đòi hỏi hương vị tự nhiên của cá.
Bên cạnh đó, theo các chuyên gia dinh dưỡng, lớp màng này không chứa nhiều giá trị dinh dưỡng so với phần thịt cá hay mỡ cá. Thậm chí, nếu cá sinh sống ở môi trường nước ô nhiễm, lớp màng đen có thể tích tụ các chất độc hại như kim loại nặng, vi khuẩn hoặc ký sinh trùng, gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe người ăn nếu không được làm sạch đúng cách.
Không nên ăn lớp màng đen này vì sẽ có vị hơi đắng và kém ngon, đồng thời lớp màng đen này cũng sẽ ảnh hưởng đến hình thức bên ngoài của món ăn.
Ngoài ra, trong y học cổ truyền, nhiều tài liệu cũng ghi nhận rằng lớp màng đen có tính hàn, dễ gây lạnh bụng, không tốt cho những người có hệ tiêu hóa yếu, người già hoặc trẻ nhỏ. Do đó, việc loại bỏ phần này vừa giúp món ăn ngon hơn, vừa giảm nguy cơ rối loạn tiêu hóa.
Không nên ăn lớp màng đen trong bụng cá, đặc biệt là khi không chắc chắn về nguồn gốc và độ an toàn của cá. Dù lớp màng đen không độc hại trong mọi trường hợp, nhưng việc giữ lại phần này trong quá trình nấu ăn là không cần thiết và tiềm ẩn rủi ro về mặt vệ sinh thực phẩm.
Thực tế, nhiều đầu bếp chuyên nghiệp và người nội trợ lâu năm luôn chà sạch lớp màng đen khi sơ chế cá, bằng cách dùng muối hạt, giấm hoặc nước cốt chanh để khử mùi và làm sạch.
Tuy nhiên, nếu cá được nuôi trong môi trường sạch, có nguồn gốc rõ ràng và đã được kiểm định an toàn, việc ăn lớp màng đen này không nhất thiết phải kiêng tuyệt đối, nhưng cũng không nên khuyến khích nếu bạn nhạy cảm với mùi vị hoặc có hệ tiêu hóa yếu.
Thực hiện cách sơ chế cá đúng đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm.
Để đảm bảo cá sạch, không tanh và an toàn cho sức khỏe, bạn nên thực hiện các bước sau khi sơ chế cá:
Sau khi mổ bụng cá, dùng dao nhỏ nhẹ nhàng cạo sạch lớp màng đen bám trong khoang bụng cá.
Rửa sạch bụng cá dưới vòi nước chảy mạnh.
Dùng muối hạt chà sát cả trong lẫn ngoài con cá, sau đó rửa lại bằng nước lạnh.
Có thể sử dụng thêm giấm hoặc chanh để khử mùi tanh triệt để.
Việc làm sạch kỹ không chỉ giúp món cá ngon miệng, thơm hơn mà còn giảm thiểu nguy cơ nhiễm khuẩn và tăng tuổi thọ bảo quản nếu bạn định cấp đông hoặc bảo quản lâu hơn sau khi sơ chế.