Một số đặc điểm khi ngủ của người đoản thọ đã được các chuyên gia chỉ ra như những dấu hiệu cảnh báo cơ thể đang xuống sức, các cơ quan nội tạng làm việc quá tải.
Thường xuyên mất ngủ, trằn trọc khó ngủ suốt đêm
Một trong những dấu hiệu rõ rệt nhất của người có sức khỏe kém chính là mất ngủ kéo dài hoặc khó ngủ triền miên. Khi cơ thể không thể chìm vào giấc ngủ sâu, hệ thần kinh trung ương không được nghỉ ngơi đúng cách, khiến cho các cơ quan nội tạng phải hoạt động liên tục mà không được tái tạo năng lượng.
Việc này dẫn đến sự mất cân bằng hormone, rối loạn chuyển hóa và tăng nguy cơ mắc các bệnh mãn tính như cao huyết áp, tiểu đường, tim mạch.
Nhiều nghiên cứu cho thấy, những người ngủ ít hơn 5 tiếng mỗi đêm có tỷ lệ tử vong sớm cao hơn đáng kể so với những người ngủ đủ 7-8 tiếng.
Giấc ngủ ngắn không chỉ khiến cơ thể mệt mỏi, mà còn ảnh hưởng đến khả năng phục hồi tế bào, làm suy yếu hệ miễn dịch, khiến da xỉn màu, trí nhớ kém, dễ cáu gắt và giảm khả năng tập trung.
Ngủ ngáy to, ngừng thở khi ngủ – dấu hiệu của tim mạch yếu
Một đặc điểm thường thấy ở người có tuổi thọ thấp là ngủ ngáy to và có hiện tượng ngưng thở trong khi ngủ. Nhiều người coi đó chỉ là thói quen bình thường, nhưng thực chất đây là biểu hiện của hội chứng ngưng thở tắc nghẽn khi ngủ, liên quan chặt chẽ đến bệnh tim mạch, huyết áp cao, béo phì và đột quỵ.
Khi ngáy, đường thở bị hẹp lại khiến oxy không đủ cung cấp cho não và tim, làm tăng áp lực lên hệ tuần hoàn. Người bị ngáy nặng thường thức dậy giữa đêm, cảm thấy nghẹt thở, mệt mỏi vào buổi sáng, đau đầu hoặc chóng mặt.
Nếu tình trạng này kéo dài, tim phải làm việc quá sức, dẫn đến nguy cơ suy tim hoặc đột quỵ cao hơn người bình thường. Việc đi khám và điều trị sớm chứng ngưng thở khi ngủ là điều vô cùng cần thiết để giảm rủi ro sức khỏe lâu dài.
Nhiều thói quen khi ngủ có thể ảnh hưởng đến tuổi thọ. (Ảnh: Pexel)
Thường mộng mị, hay giật mình hoặc nói mơ trong khi ngủ
Một đặc điểm khác cho thấy cơ thể không được nghỉ ngơi trọn vẹn là ngủ hay mơ nhiều, giật mình hoặc nói mớ. Giấc ngủ bình thường sẽ trải qua các chu kỳ khác nhau, trong đó giai đoạn ngủ sâu (non-REM) là lúc cơ thể phục hồi.
Nếu bạn thường xuyên bị gián đoạn bởi những giấc mơ hoặc phản ứng bất thường, điều đó chứng tỏ não bộ luôn trong tình trạng cảnh giác và căng thẳng.
Người hay gặp tình trạng này thường là những người làm việc áp lực, lo lắng, căng thẳng thần kinh hoặc có rối loạn lo âu tiềm ẩn.
Về lâu dài, việc thiếu ngủ sâu làm giảm khả năng tự sửa chữa tế bào não, ảnh hưởng trí nhớ và cảm xúc, thậm chí làm tăng nguy cơ trầm cảm. Đây là lý do vì sao những người ngủ hay mộng mị, giật mình thường xuyên có xu hướng suy giảm sức khỏe nhanh hơn và tuổi thọ ngắn hơn.
Thức dậy nhiều lần trong đêm, tiểu đêm liên tục
Một người khỏe mạnh thường có thể ngủ liền mạch 6–8 tiếng mà không tỉnh giấc giữa chừng. Tuy nhiên, người thường xuyên thức dậy nhiều lần trong đêm, đặc biệt là phải đi tiểu 2–3 lần, rất có thể đang gặp vấn đề về thận, tuyến tiền liệt hoặc tim mạch.
Khi chức năng lọc của thận yếu đi, cơ thể không kiểm soát được lượng nước tiểu, gây ra tình trạng tiểu đêm. Điều này không chỉ làm gián đoạn giấc ngủ mà còn khiến cơ thể mệt mỏi, thiếu năng lượng, làm giảm khả năng tái tạo tế bào và khiến quá trình lão hóa diễn ra nhanh hơn.
Đặc biệt, người lớn tuổi nếu thường xuyên thức giấc ban đêm cần theo dõi huyết áp và lượng đường trong máu, vì đây có thể là dấu hiệu cảnh báo bệnh tim mạch tiềm ẩn hoặc suy giảm tuần hoàn não – những yếu tố có liên quan mật thiết đến tuổi thọ.
Với nhịp sống và áp lực từ nhiều phía, việc mất ngủ hay ngủ không ngon và sâu giấc khiến cuộc sống, sinh hoạt của chúng ta bị ảnh hưởng dẫn đến những hệ lụy.
Ngủ dậy mệt mỏi, đau đầu, chóng mặt hoặc đau vai gáy
Một giấc ngủ sâu và chất lượng phải mang lại cảm giác tỉnh táo, sảng khoái sau khi thức dậy. Nếu bạn ngủ đủ giấc nhưng sáng dậy vẫn thấy mệt mỏi, đau đầu hoặc đau vai gáy, thì rất có thể giấc ngủ của bạn không thực sự hiệu quả. Tình trạng này có thể do thiếu oxy trong máu, lưu thông máu kém hoặc sai tư thế ngủ kéo dài.
Các nghiên cứu y học cho thấy, những người có chỉ số oxy máu thấp khi ngủ thường có nguy cơ tử vong sớm cao hơn, do các cơ quan quan trọng như tim, não, gan không được cung cấp đủ dưỡng khí.
Ngoài ra, căng cơ cổ và vai do nằm sai tư thế còn ảnh hưởng đến tuần hoàn não, gây chóng mặt, giảm trí nhớ, lâu dài có thể dẫn đến thoái hóa đốt sống cổ hoặc rối loạn tiền đình.
Lời khuyên để cải thiện giấc ngủ và kéo dài tuổi thọ
Giấc ngủ ảnh hưởng trực tiếp đến tuổi thọ, vì vậy duy trì thói quen ngủ khoa học là điều vô cùng quan trọng. Để cải thiện chất lượng giấc ngủ, bạn nên:
Đi ngủ và thức dậy đúng giờ, tránh thức khuya sau 23h.
Hạn chế sử dụng điện thoại, máy tính trước khi ngủ ít nhất 30 phút.
Tập thể dục nhẹ buổi tối, tắm nước ấm giúp cơ thể thư giãn.
Không ăn quá no hoặc uống nhiều nước trước khi đi ngủ.
Giữ phòng ngủ yên tĩnh, thoáng mát, ánh sáng dịu.
Nếu mất ngủ kéo dài, nên đến cơ sở y tế kiểm tra để tìm nguyên nhân.
Một giấc ngủ ngon không chỉ giúp tinh thần sảng khoái mà còn là chìa khóa của sự trẻ trung, minh mẫn và trường thọ. Hãy trân trọng từng giấc ngủ của mình, bởi đôi khi chính những thói quen nhỏ trong lúc ngủ lại phản ánh sức khỏe của cả một đời người.
