Cách chúng ta ăn cơm có thể ảnh hưởng sâu sắc đến sức khỏe, từ hệ tiêu hóa, khả năng kiểm soát cân nặng cho đến mức đường huyết.
Không ăn quá nhanh, không nhai kỹ
Đây là sai lầm phổ biến nhất của người Việt hiện nay, đặc biệt là dân văn phòng – những người thường tranh thủ ăn nhanh để quay lại làm việc. Việc ăn cơm quá nhanh không chỉ khiến bạn khó tiêu, mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến hệ tiêu hóa và cân nặng.
Tác hại của việc ăn nhanh:
Dạ dày phải làm việc quá tải: Khi nhai không kỹ, thức ăn chưa được nghiền nhỏ đã xuống dạ dày, buộc cơ quan này phải tiết ra nhiều axit hơn để tiêu hóa, lâu dài dễ dẫn đến viêm loét dạ dày.
Ăn nhanh dễ ăn nhiều hơn mức cần thiết: Não cần khoảng 20 phút để nhận tín hiệu “no”. Nếu ăn quá nhanh, bạn sẽ nạp nhiều thức ăn trước khi cơ thể kịp phản ứng, dẫn đến tăng cân và béo bụng.
Giảm hấp thu dinh dưỡng: Khi không nhai kỹ, các enzyme tiêu hóa trong nước bọt không kịp phân giải tinh bột, khiến quá trình hấp thu kém hiệu quả.
Việc ăn cơm quá nhanh không chỉ khiến bạn khó tiêu, mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến hệ tiêu hóa và cân nặng.
Không ăn cơm quá nhiều hoặc ăn quá muộn
Cơm là nguồn cung cấp năng lượng chính nhờ chứa nhiều carbohydrate (tinh bột). Tuy nhiên, ăn quá nhiều cơm – đặc biệt là cơm trắng – lại là nguyên nhân khiến đường huyết tăng cao, dễ béo phì và mắc bệnh tiểu đường type 2.
Tại sao ăn nhiều cơm lại có hại?
Cơm trắng có chỉ số đường huyết (GI) cao, khiến đường trong máu tăng nhanh sau bữa ăn, cơ thể phải tiết insulin nhiều hơn để xử lý, lâu dài gây kháng insulin.
Năng lượng dư thừa chuyển thành mỡ – đặc biệt là vùng bụng, mông, đùi.
Ăn khuya hoặc ăn muộn sau 20 giờ khiến cơ thể không kịp tiêu hao năng lượng, dễ tích mỡ và ảnh hưởng đến giấc ngủ.
Không ăn cơm cùng quá nhiều món mặn, chiên rán hoặc nước ngọt
Đây là “cái bẫy” phổ biến trong bữa cơm Việt – nơi cơm thường đi kèm với các món như cá kho mặn, thịt chiên, dưa muối, nước chấm đậm đà, hoặc thậm chí là… ly nước ngọt tráng miệng. Những thói quen tưởng vô hại này lại là nguyên nhân gây tăng huyết áp, mỡ máu cao và bệnh tim mạch.
Tác hại khi kết hợp cơm với món mặn hoặc chiên rán:
Muối và nước mắm nhiều natri khiến cơ thể giữ nước, tăng huyết áp và gây hại thận.
Thức ăn chiên rán chứa chất béo bão hòa và trans fat, làm tăng cholesterol xấu (LDL), giảm cholesterol tốt (HDL).
Dưa muối, cà muối, đồ hộp có thể chứa nitrit, khi kết hợp với amin trong thức ăn tạo thành nitrosamine – chất có nguy cơ gây ung thư dạ dày.
Uống nước ngọt sau bữa cơm làm lượng đường huyết tăng đột ngột, gây rối loạn chuyển hóa năng lượng.
Một số lưu ý thêm khi ăn cơm để tốt cho sức khỏe
Ngoài ba “không” chính kể trên, bạn cũng nên chú ý một số nguyên tắc nhỏ nhưng mang lại lợi ích lớn:
1. Không để cơm nguội lâu hoặc hâm đi hâm lại nhiều lần
Cơm nguội để lâu có thể sinh ra vi khuẩn Bacillus cereus, gây ngộ độc thực phẩm. Nếu cần bảo quản, nên cho cơm vào hộp kín và cất tủ lạnh, chỉ hâm một lần trước khi ăn.
Ăn quá nhiều cơm – đặc biệt là cơm trắng – lại là nguyên nhân khiến đường huyết tăng cao, dễ béo phì và mắc bệnh tiểu đường type 2.
2. Không vừa ăn cơm vừa uống nhiều nước
Uống nước trong khi ăn làm loãng dịch vị dạ dày, cản trở tiêu hóa tinh bột. Tốt nhất nên uống nước 30 phút trước hoặc sau khi ăn.
3. Không ăn cơm quá nóng hoặc quá lạnh
Cơm quá nóng có thể gây bỏng niêm mạc miệng và thực quản; cơm lạnh khiến dạ dày khó tiêu hóa, dễ đầy bụng.
Bữa cơm không chỉ là nơi cung cấp năng lượng mà còn là khoảnh khắc kết nối gia đình và nuôi dưỡng sức khỏe. Một chén cơm đúng cách mang lại nhiều lợi ích hơn bạn tưởng – từ tiêu hóa tốt, ổn định đường huyết, đến giảm nguy cơ bệnh mạn tính.
