Đừng chủ quan khi huyết áp cao bất thường vào giờ này, coi chừng đột quỵ!

Huyết áp không cố định mà thay đổi theo nhịp sinh học tự nhiên. Tiến sĩ Amelia MacIntyre, bác sĩ đang làm việc tại San Diego, California (Mỹ), cho biết, mức huyết áp thường bắt đầu tăng từ khoảng 6h sáng khi cơ thể thức giấc và đạt đỉnh vào khoảng 10h sáng - hiện tượng này gọi là "tăng huyết áp buổi sáng", theo trang tin sức khỏe Verywell Health.

Vì sao huyết áp biến động?

Theo Thanh Niên, nguyên nhân chủ yếu đến từ nhịp sinh học của cơ thể. Khi trời tối, hoóc môn ngủ melatonin tiết ra giúp ngủ ngon, đồng thời làm giãn mạch máu khiến huyết áp giảm 10 - 20%. Ngược lại, khi trời sáng, cơ thể tiết cortisol giúp tỉnh táo, nhưng cũng gây co mạch máu, làm huyết áp tăng.

Ngoài ra, tuổi tác, bệnh tăng huyết áp, tiểu đường, bệnh thận mạn tính, căng thẳng, mất ngủ, rối loạn giấc ngủ hay thời tiết lạnh đều có thể làm mức tăng huyết áp buổi sáng mạnh hơn bình thường.

Khi nào là vấn đề đáng lo ngại? 

Với người khỏe mạnh, tăng huyết áp buổi sáng thường chỉ thoáng qua và không nguy hiểm. Tuy nhiên, nếu tình trạng tăng kéo dài hoặc bất thường, đó có thể là dấu hiệu bệnh tim mạch tiềm ẩn.

Một vấn đề đáng lưu ý là "tăng huyết áp ẩn". Người gặp tình trạng này có nguy cơ đau tim hoặc đột quỵ gần tương đương người bị huyết áp cao thực sự.

Ở người huyết áp cao, mức tăng 10 mmHg huyết áp tâm thu vào buổi sáng có thể làm tăng 177% nguy cơ nhập viện vì suy tim; 192% nguy cơ đau tim; 194% nguy cơ rung nhĩ; 232% nguy cơ đột quỵ và tăng 270% nguy cơ tử vong do tim mạch.

Huyết áp tăng cao vào ban đêm: Nguy hiểm không kém

Khoảng 13% người trưởng thành lại có huyết áp tăng khoảng 10 - 20% vào ban đêm và hạ thấp vào sáng sớm. Tình trạng này làm cơ thể tiếp xúc với huyết áp cao kéo dài khi ngủ, gây tổn thương tim, thận.

6 cách đơn giản giúp hạ huyết áp theo bác sĩ Mỹ  

Sử dụng thuốc sớm hơn

Hướng dẫn khuyến cáo bác sĩ kê thuốc sớm hơn, đặc biệt nếu thay đổi lối sống trong 3-6 tháng không hiệu quả. Tiến sĩ Jones cho biết nghiên cứu mới xác nhận cao huyết áp cũng là yếu tố gây suy giảm nhận thức.

Vnexpress dẫn lời tiến sĩ Scott Jerome, Giám đốc Dịch vụ Ngoại trú, Đại học Y Maryland, cho biết ngay cả khi dùng thuốc, bác sĩ vẫn khuyến khích duy trì thói quen lành mạnh như tập thể dục và chế độ ăn uống cân bằng.

Giảm lượng muối

Giới hạn natri dưới 2.300 mg mỗi ngày (khoảng một thìa cà phê muối) và hướng tới mục tiêu không quá 1.500 mg mỗi ngày.

AHA khuyến cáo kiểm tra nhãn thực phẩm vì người Mỹ tiêu thụ natri chủ yếu từ thực phẩm đóng gói và nhà hàng. Khi nấu ăn, hãy thử dùng chất thay thế muối có kali và bổ sung thực phẩm giàu kali như chuối, rau bina, nấm và dưa lưới.

Hạn chế rượu bia

Hướng dẫn mới khuyến cáo kiêng rượu. Đối với người thích uống rượu, không quá hai ly mỗi ngày đối với nam và một ly mỗi ngày đối với nữ.

Một nghiên cứu năm 2023 trên tạp chí Hypertension cho thấy mỗi ly rượu bổ sung có thể làm tăng huyết áp theo thời gian, ngay cả ở người không bị cao huyết áp.

Kiểm soát căng thẳng

Căng thẳng có liên quan đến bệnh tim. Hướng dẫn khuyến cáo tập thể dục và các kỹ thuật giảm căng thẳng như yoga, thở sâu và thiền định.

Ngoài ra, hướng dẫn vẫn khuyến nghị 75-150 phút tập thể dục mỗi tuần, bao gồm các hoạt động aerobic như đi bộ nhanh và tập luyện sức mạnh.

Giảm cân

Giảm ít nhất 5% trọng lượng cơ thể ở người thừa cân hoặc béo phì. Tham khảo ý kiến bác sĩ về thay đổi chế độ ăn uống, thuốc giảm cân tiêm như Wegovy hoặc Zepbound, hay phẫu thuật giảm cân.

Chế độ ăn DASH

Hướng dẫn năm 2025 tiếp tục khuyến cáo chế độ ăn uống lành mạnh, đặc biệt là chế độ ăn DASH, tập trung vào ít muối và nhiều rau củ quả, ngũ cốc nguyên hạt, các loại đậu, hạt, sản phẩm sữa ít hoặc không béo, thịt gia cầm và cá.

Theo tiến sĩ Allen Taylor, Chủ tịch Khoa Tim mạch, Viện Tim mạch MedStar ở Washington, việc nắm rõ chỉ số huyết áp là rất quan trọng để áp dụng hướng dẫn. Ông khuyến nghị nên có máy đo huyết áp tại nhà, chia sẻ số đo với bác sĩ và báo cáo bất kỳ thay đổi nào để điều chỉnh lối sống cũng như thuốc men.