(ĐSPL)- Nguyên nhân gây ta? nạn g?ao thông thì nh?ều, nhưng một trong những "tộ? đồ" không thể không nhắc đến là vấn nạn sử dụng g?ấy phép lá? xe (GPLX) g?ả.
Các cơ quan chức năng từng "đánh sập" nh?ều "ổ nhóm" làm GPLX g?ả nhưng vì lợ? nhuận "khủng", một số "đầu nậu" vẫn không ngần ngạ? th?ết lập đường dây ngay trên mạng Internet để "g?ao thương" trục lợ?.
Ha? đố? tượng trong một đường dây chuyên làm GPLX g?ả.
S?êu nhanh, s?êu rẻ... không cần học
"Hôm nay, như mọ? ngày, sẽ lạ? có hàng chục ngườ? ra khỏ? căn nhà của mình rồ? mã? mã? không về". Câu nó? vang lên đều đặn trong chương trình g?ao thông "Chào buổ? sáng" hẳn ám ảnh bao g?a đình ngườ? V?ệt.
Một thực tế đau xót đã và đang d?ễn ra, mỗ? ngày, "thần chết" ta? nạn g?ao thông cướp đ? s?nh mạng của hàng trăm ngườ? kh?ến b?ết bao g?a đình ly tán. Kh? mổ xẻ những căn nguyên dẫn đến ta? nạn g?ao thông, các chuyên g?a đều đưa ra rất nh?ều nguyên nhân.
Từ đường xuống cấp, ý thức ngườ? tham g?a g?ao thông có vấn đề, đến khâu sát hạch, cấp GPLX bộc lộ nh?ều "lỗ hổng". Tất cả hộ? tụ làm cho bức tranh về an toàn g?ao thông tạ? nước ta trở nên rố? như canh hẹ, trong đó, không thể phủ nhận, tình trạng đào tạo, cấp phép GPLX đang d?ễn ra vô cùng bát nháo. Nó? như lờ? của một đ?ều tra v?ên đang công tác tạ? công an tỉnh Bắc G?ang thì có lẽ chưa bao g?ờ, GPLX lạ? được làm g?ả như thật một cách dễ dàng như h?ện nay.
Đủ ch?êu quảng cáo, trăm k?ểu "lách luật" để một ch?ếc GPLX đến tay ngườ? sử dụng mà chẳng cần mất một g?ây "đèn sách". Một số "đầu nậu" thậm chí lập cả đường dây quảng cáo công kha? trên mạng, dán tờ rơ? tạ? nhà ga, bệnh v?ện, ven đường đến trường học, thậm chí nhà vệ s?nh công cộng… thông báo làm GPLX!
Lần theo thông t?n quảng cáo được đăng tả? trên mạng, chúng tô? l?ên lạc vớ? số đ?ện thoạ? 0976366… Đầu dây bên k?a, một ngườ? phụ nữ tên L. (được đăng kèm lờ? quảng cáo) xác nhận: "Mình làm dịch vụ này có k?nh ngh?ệm rồ? nên bạn hoàn toàn an tâm".
Kh? b?ết tô? có nhu cầu muốn làm một GPLX mô tô cho vợ theo k?ểu "trọn gó?" mà không cần học hành hay th? cử, chị này g?ớ? th?ệu: "Bạn có thể chọn gó? VIP2, ch? phí là 550k" (550 nghìn đồng). Thấy tô? thắc mắc về mức g?á này, chị L. g?ả? thích: "Mình h?ện có 3 gó? dịch vụ cho bạn lựa chọn: Thị thường (tổng 230k, 130k nộp kh? làm hồ sơ, 100k nộp kh? đ? th?); gó? VIP1 (tổng 400k, 300k nộp kh? làm hồ sơ, 100k nộp kh? đ? th?); và gó? VIP2 (550k, 450k nộp kh? làm hồ sơ, 100k nộp kh? đ? th?). Gó? th? thường khách hàng phả? tự th?; gó? VIP1 sẽ chống trượt lý thuyết hoặc thực hành; gó? VIP2 sẽ chống trượt cả ha?".
Tỏ ra quan tâm tớ? gó? VIP2, tô? hỏ? lạ?: "L?ệu có chắc chắn th? là đỗ không chị? Vợ em th? nh?ều lần nhưng đều trượt vỏ chuố?". Chị L. quả quyết: "Bạn an tâm đ?, bọn mình đã "quan hệ" vớ? các thành v?ên trong hộ? đồng rồ?, nếu vợ bạn bận quá cũng không cần có mặt đâu!?".
Thấy tô? băn khoăn về độ t?n cậy của tấm bằng lá? xe máy kể trên, chị này khẳng định: "Bạn an tâm không phả? bằng g?ả đâu. GPLX này do các cơ quan chức năng cấp(!?)". Kh? tô? đặt câu hỏ?, đơn vị nào cấp GPLX này, chị L. từ chố? trả lờ? và nó? thêm: "Số lượng khách hàng bọn mình g?úp đỡ nh?ều rồ?, bạn không sợ bị lừa đâu". Kết thúc buổ? "g?ao dịch", chị này hẹn tô? đến nộp hồ sơ tạ? trường ĐH K?nh tế Quốc dân kèm theo lờ? nhắn: "Bạn nhắc vợ đến nộp hồ sơ sớm để bọn mình xếp lớp nhé!".
Nh?ều đường dây bị "đánh sập"
Vấn đề đang đặt ra, nếu những quảng cáo đó là chuẩn, nếu những tấm GPLX được ra lò là "xịn" thì không có gì phả? bàn. Đằng này, một số cá nhân đang lợ? dụng tâm lý ngạ? th? cử của khách hàng mà "đẻ" ra dịch vụ bao trọn gó?, thậm chí bất chấp thủ đoạn nhằm làm g?ả GPLX. Từ những manh mố? này, cơ quan chức năng từng "đánh sập" rất nh?ều đường dây làm bằng lá? xe g?ả mà thủ đoạn các đố? tượng dùng đơn g?ản đến mức khó t?n.
Cách đây ít lâu, độ? Cảnh sát đ?ều tra tộ? phạm về k?nh tế (công an TP.Thanh Hóa) đã bắt g?ữ 2 đố? tượng Lê Sỹ Sơn (SN 1981, ở xã Quảng Thành, TP.Thanh Hóa) và Phạm Ngọc L?m (SN 1967, ở xã Thọ Lộc, huyện Thọ Xuân) nằm trong đường dây chuyên làm GPLX mô tô g?ả và các loạ? bằng đào tạo nghề vớ? số lượng lớn.
Ha? đố? tượng này đã dựng lên những "kịch bản" vô cùng đơn g?ản nhưng h?ệu quả để qua mặt cơ quan chức năng cũng như khách hàng. Theo nguồn t?n từ cơ quan công an, lợ? dụng v?ệc quen b?ết tạ? các trung tâm sát hạch cấp GPLX, các đố? tượng đã thu gom ảnh, chứng m?nh nhân dân của những ngườ? không muốn th? cử để làm g?ả hồ sơ bằng công nghệ PED. Chúng thậm chí làm g?ả cả chữ ký, con dấu và các GPLX của trung tâm sát hạch trong và ngoà? tỉnh Thanh Hóa.
Được b?ết, chỉ cần bỏ ra từ 700 nghìn đến 3 tr?ệu đồng khách hàng sẽ được bao trọn gó? và sở hữu một GPLX mô tô hoặc ô tô g?ả… như thật. Bằng thủ đoạn trên, từ đầu năm 2013 đến kh? bị bắt (tháng 9/2013), ha? đố? tượng trên đã câu kết vớ? nh?ều đố? tượng khác bán ra thị trường hàng trăm GPLX mô tô g?ả.
Câu hỏ? đặt ra, vớ? những "thượng đế" của đường dây này, nếu không bị cơ quan chức năng "sờ gáy", họ sẽ t?ếp tục sử dụng những tấm bằng lá? xe g?ả để đ?ều kh?ển phương t?ện. Hậu quả, những vụ ta? nạn g?ao thông l?ên t?ếp xảy ra và ngày càng ngh?êm trọng.
Cũng trong thờ? g?an tháng 9/2013, TAND tỉnh Bắc G?ang đã mở ph?ên tòa sơ thẩm xét xử Nguyễn Văn Đ?ều (SN 1966, ở thôn An Phú 2, xã Mỹ An, huyện Lục Ngạn) đã đ?ều hành đường dây làm g?ả GPLX để thu lợ? bất chính.
Thủ đoạn Đ?ều sử dụng là lấy ảnh của ngườ? th? thuê dán và hồ sơ ngườ? dự th? mang đến một số cơ sở dạy nghề nộp theo các khóa học. Đến ngày th?, Đ?ều thay ảnh của ngườ? th? thuê vào CMND gốc của ngườ? đăng ký dự th? để t?ến hành sát hạch.
Sau kh? ph? vụ trót lọt, Đ?ều đến nhận lạ? hồ sơ, GPLX, đem ảnh của ngườ? mua dán thay vào hồ sơ, GPLX và CMND rồ? trả lạ? cho khách. Bằng thủ đoạn này, trong 2 năm 2010 - 2011, Đ?ều đã tự l?ên hệ, làm g?ả hồ sơ, tà? l?ệu cho 44 ngườ? vớ? số t?ền từ 850 nghìn đến 1,2 tr?ệu đồng/trường hợp. Đ?ều còn phố? hợp vớ? một đố? tượng khác "chạy" GPLX theo hình thức "mua" thẳng cho các đố? tượng có nhu cầu… Tạ? ph?ên sơ thẩm, Đ?ều đã bị tuyên phạt 42 tháng tù cho hành v? phạm tộ? của mình.
Cũng vào thờ? đ?ểm cuố? tháng 9/2013, cơ quan đ?ều tra công an huyện Đăk Pơ (G?a La?) cũng phá dỡ một đường dây làm g?ả GPLX mô tô. Tính từ năm 2011 đến thờ? đ?ểm sa lướ?, các đố? tượng đã câu kết vớ? một số thành phần khác làm hàng trăm GPLX mô tô g?ả bán cho ngườ? có nhu cầu trên địa bàn tỉnh G?a La?.
G?ả 100\% nhưng g?ống... như thật!?
T?ếp tục lần tìm trên mạng, chúng tô? còn nhận thấy những dòng quảng cáo làm GPLX trắng trợn hơn. Dân mạng thậm chí còn lập cả một trang Facebook làm GPLX g?ả. "Đầu nậu" tuyên bố thẳng sẽ làm "bằng g?ả như thật". G?á trọn gó? đố? vớ? bằng A1 là 500 nghìn đồng/ch?ếc, loạ? B2 là 3 tr?ệu đồng/ch?ếc. "Chúng tô? sẽ làm cho bạn một tấm bằng như ý, chất lượng, chính xác 100\%. Tất cả là bằng g?ả 100\% nhưng chất l?ệu phô?, dấu mộc, mộc nổ? g?ống y như bằng thật, tuyệt đẹp, tuyệt đố? bảo mật cho khách hàng…", ngườ? đăng quảng cáo quả quyết.
Kẽ hở bộc lộ ngay từ khâu sát hạch
Những vụ v?ệc kể trên chỉ là rất nhỏ so vớ? số lượng đường dây làm GPLX g?ả bị bóc dỡ. Dư luận không khỏ? băn khoăn đặt câu hỏ?, l?ệu còn bao nh?êu bằng thật học g?ả, bằng g?ả chưa được phát h?ện? Tạ? sao vớ? thủ đoạn đơn g?ản như vậy, các đố? tượng vẫn qua mặt được cơ quan chức năng? Rõ ràng, v?ệc dịch vụ làm trọn gó? bằng lá? xe bị buông lỏng đã và đang thực sự đáng báo động, bở? những phát s?nh đ? kèm vớ? nó luôn t?ềm ẩn.
Theo thống kê của bộ G?ao thông Vận tả?, V?ệt Nam h?ện có khoảng 314 cơ sở đào tạo lá? xe ôtô và 463 cơ sở đào tạo lá? xe môtô. Số lượng này thuộc quản lý trực t?ếp của các bộ, ngành, h?ệp hộ?, địa phương. Bộ GT- VT cũng đang quản lý 94 Trung tâm sát hạch lá? xe, vớ? 38 Trung tâm loạ? 1 và 56 Trung tâm loạ? 2 và 23 Trung tâm đủ đ?ều k?ện để sát hạch lá? xe hạng FC. Số lượng trung tâm không nhỏ đã gây không ít khó khăn cho khâu thanh, k?ểm tra của lực lượng chuyên ngành. V?ệc bộc lộ bất cập để một số kẻ xấu lợ? dụng trục lợ? là khó tránh khỏ?.
Những chuyên g?a đầu ngành về g?ao thông đánh g?á, h?ện nay, các cơ sở đào tạo, sát hạch cấp GPLX đang tồn tạ? nh?ều hạn chế về đ?ều k?ện cơ sở vật chất, sa? sót trong công tác g?áo vụ. Đô? kh? các cơ sở đào tạo, sát hạch bằng lá? tìm đủ mọ? cách để thu hút học v?ên, dẫn đến chất lượng đào tạo g?ảm sút. Một số cán bộ lợ? dụng móc ngoặc vớ? đố? tượng xấu đào tạo chu?, cấp bằng không qua sát hạch. Thực tế, kh? lực lượng chức năng phá dỡ những đường dây làm GPLX g?ả đã phát h?ện một số cán bộ của các trung tâm cấu kết cùng hợp tác làm ăn vớ? đố? tượng phạm tộ?.
Lý g?ả? cho h?ện tượng "học g?ả bằng thật" đang d?ễn ra khá phổ b?ến trong đào tạo, sát hạch, cấp GPLX h?ện nay, thượng tá Trần Sơn (cục CSGT Đường bộ - đường sắt, bộ Công an) cho rằng: "Nhận thức của một bộ phận ngườ? dân về Luật g?ao thông đường bộ còn hạn chế". Theo ông Sơn, thay vì đến các cơ sở đào tạo chính quy, một số ngườ? đã tìm đến dịch vụ cung cấp bằng lá? xe "chớp nhoáng", mong muốn không học cũng đỗ, bao trọn gó? để chống trượt… Thậm chí, họ sẵn sàng mua GPLX g?ả để đố? phó vớ? lực lượng chức năng kh? bị k?ểm tra, xử lý. "Bên cạnh đó, một số đố? tượng vì tư lợ? đã tham g?a vào đường dây sản xuất, k?nh doanh GPLX g?ả mà không b?ết rằng hành động trên sẽ dẫn đến hậu quả khôn lường. Vớ? những đố? tượng này cần phả? xử lý ngh?êm theo quy định của pháp luật", ông Sơn nhấn mạnh.
Cũng trao đổ? vớ? PV về vấn đề này, TS. Khương K?m Tạo, Phó Chánh văn phòng Ủy ban An toàn g?ao thông Quốc g?a thừa nhận: "Tô? không dám khẳng định công tác đào tạo, sát hạch, cấp GPLX h?ện nay trông như một tờ g?ấy trắng. Bản thân những ngườ? quản lý xã hộ? cũng chẳng a? dám chắc chắn độ? ngũ cấp dướ? của mình trong sạch hoàn toàn". Theo quan đ?ểm của TS.Tạo, một thực tế tồn tạ? là h?ện nay chúng ta đang quá tập trung vào đào tạo mà chưa quan tâm nh?ều đến sát hạch, thực hành. Chạy xe trong nộ? bộ trường dạy lá? xe không gây ta? nạn nhưng kh? ra đường thực mọ? v?ệc sẽ khác.
Để ngăn chặn tố? đa những t?êu cực trong đào tạo, cấp GPLX, TS. Khương K?m Tạo cho rằng, về lâu dà? cần th?ết lập hệ thống đường đủ ch?ều dà?, độ khó nhất định để ngườ? lá? cảm nhận được sự phức tạp. Thậm chí, mỗ? tỉnh cần chọn ra những cung đường thích hợp để t?ến hành sát hạch, phả? có một buổ? thực hành vào g?ờ cao đ?ểm. Kh? đã vượt qua những thử thách đó mớ? t?ến hành cấp bằng. Bên cạnh đó, phả? đẩy mạnh công tác thanh tra, k?ểm tra các cơ sở đào tạo, sát hạch lạ? độ? ngũ sát hạch v?ên, xử lý ngh?êm các h?ện tượng t?êu cực phát s?nh.
Thực tế đã gh? nhận nh?ều vụ ta? nạn g?ao thông ngh?êm trọng Độ? trưởng một độ? CSGT trên địa bàn Hà Nộ? cho b?ết, tà? xế sử dụng bằng lá? xe g?ả kh? đ?ều kh?ển phương t?ện tham g?a g?ao thông không chỉ gây nguy h?ểm cho bản thân mà còn t?ềm ẩn nh?ều nguy cơ khôn lường đố? vớ? ngườ? xung quanh. Đố? vớ? cánh tà? xế đ?ều kh?ển xe du lịch, xe khách thì mức độ nguy h?ểm càng tăng thêm gấp bộ? bở? tính mạng của hàng trăm ngườ? đều nằm trong tay họ. Thực tế đã gh? nhận không ít vụ ta? nạn g?ao thông ngh?êm trọng xảy ra mà nguyên nhân bắt nguồn từ v?ệc lá? xe không có bằng lá?. Quy chuẩn của các cơ sở đào tạo, sát hạch cũng như quy trình k?ểm tra còn kẽ hở Ngườ? đứng đầu ngành g?ao thông từng thừa nhận, các quy chuẩn về đ?ều k?ện hoạt động của các cơ sở đào tạo, sát hạch cũng như quy trình k?ểm tra chưa chặt chẽ, còn kẽ hở bị lợ? dụng. Chất lượng công tác ra đề th? lý thuyết còn nh?ều hạn chế, trình độ chuyên môn và phẩm chất đạo đức của một bộ phận g?áo v?ên, sát hạch v?ên còn yếu kém. Đến nay, ngành g?ao thông đã phát h?ện, xử lý 18 cơ sở v? phạm; đình chỉ tuyển s?nh 8 trung tâm đào tạo lá? xe; đình chỉ sát hạch 2 trung tâm sát hạch lá? xe; thu hồ? g?ấy phép đào tạo 1 trung tâm… |
Anh Văn