Trà xanh và nghệ tưởng tốt nhưng dùng sai cách dễ "phá hủy" gan, rước họa vào thân!

Theo Tiền Phong, các nhà nghiên cứu sức khỏe từ Đại học Michigan, Mỹ đã xem xét dữ liệu từ năm 2017 đến năm 2021, bao gồm 9.685 người và phát hiện ra rằng gần 4,7% người lớn ở Mỹ đã sử dụng một trong sáu loại thực phẩm bổ sung có khả năng gây độc trong vòng 30 ngày trước đó. Những loại thực phẩm bổ sung này là nghệ, trà xanh, ashwagandha, G. cambogia, rễ cây rắn đen và gạo men đỏ. Hơn 15 triệu người Mỹ có thể đang đặt sức khỏe gan của họ vào tình trạng nguy hiểm như thế này.

Người dùng thực phẩm bổ sung chủ yếu sử dụng các loại thực vật này theo ý muốn của họ, chứ không phải do chỉ định của bác sỹ, cho một loạt các vấn đề: nghệ cho sức khỏe khớp và viêm khớp, chiết xuất trà xanh để tăng cường mức năng lượng, G. cambogia để giảm cân, rễ cây rắn đen để kiểm soát cơn bốc hỏa và gạo men đỏ cho sức khỏe tim mạch.

Nên hiểu rằng, khi nghiên cứu nói về trà xanh, thì nó đặc biệt liên quan đến chiết xuất trà xanh, chứ không phải uống trà xanh (không liên quan đến độc tính gan, mặc dù khuyến cáo nên giới hạn tám cốc mỗi ngày).

Độc tính với gan

Tin tức về độc tính gan liên quan đến các chất bổ sung này đã từng được báo cáo là đang gia tăng. Các nhà nghiên cứu y khoa lo ngại rằng mọi người không biết rằng các loại thực phẩm chức năng này đi kèm với nguy cơ quá liều nghiêm trọng dẫn đến các ca nhập viện cấp cứu. Số ca nhập viện tăng từ 7% lên 20% từ năm 2004 đến năm 2014.

Các nhà nghiên cứu do Alisa Likhitsup, phó giáo sư khoa tiêu hóa, đứng đầu, cho biết: "Việc sử dụng thực phẩm chức năng và thảo dược (HDS) chiếm tỷ lệ ngày càng tăng trong các trường hợp ngộ độc thuốc ở gan".

Độc tính gan do thuốc là tổn thương gan cấp tính hoặc mãn tính, còn được gọi là bệnh gan nhiễm độc, với nhiều triệu chứng bao gồm vàng da, mệt mỏi, buồn nôn, phát ban, ngứa và đau bụng trên bên phải. Mặc dù có thể điều trị bằng cách loại bỏ tác nhân gây độc, nhưng nó có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng, bao gồm cả bệnh nhân cần ghép gan hoặc thậm chí tử vong vì nó nếu không được điều trị hoặc bỏ sót.

Thiếu kiểm soát và nhận thức về nguy cơ sử dụng thực phẩm bổ sung

Trước thực trạng gia tăng các ca nhập viện liên quan đến việc sử dụng sai cách thực phẩm bổ sung từ thảo dược, các chuyên gia không khuyến nghị người tiêu dùng phải tuyệt đối tránh xa các sản phẩm này. Thay vào đó, họ nhấn mạnh sự cần thiết của việc cảnh giác với thành phần, liều lượng và tương tác thuốc, đặc biệt khi sử dụng đồng thời nhiều loại thực phẩm chức năng hoặc kết hợp với thuốc điều trị các bệnh mạn tính.

Các chuyên gia cảnh báo: do thiếu sự giám sát nghiêm ngặt từ các cơ quan quản lý đối với quy trình sản xuất và kiểm định chất lượng các sản phẩm từ thực vật, các bác sĩ cần chủ động khai thác kỹ tiền sử dùng thuốc và thực phẩm bổ sung khi thăm khám cho bệnh nhân có biểu hiện bất thường hoặc các chỉ số xét nghiệm gan không rõ nguyên nhân.

Đồng thời, các nhà khoa học cũng kêu gọi siết chặt quy định trong việc sản xuất, tiếp thị, thử nghiệm và hậu kiểm các loại thực phẩm bổ sung – vốn hiện đang được quản lý lỏng lẻo hơn rất nhiều so với thuốc kê đơn. Nhiều nghiên cứu hóa học cho thấy sự chênh lệch đáng kể giữa liều lượng ghi trên nhãn và hàm lượng thực tế trong sản phẩm, làm gia tăng nguy cơ sử dụng quá liều mà người tiêu dùng không hề hay biết.

Mặt khác, bằng chứng lâm sàng về hiệu quả thực sự của các chất bổ sung ở liều cao vẫn còn hạn chế. Việc xác định liều lượng an toàn cho từng cá nhân cần xét đến nhiều yếu tố như thuốc đang dùng, tình trạng gan hiện tại và các bệnh lý nền khác – điều mà phần lớn người dùng hiện nay không được tư vấn rõ ràng.

Thêm vào đó, các nhà nghiên cứu lưu ý rằng tính an toàn và hiệu quả của thực phẩm chức năng từ thảo dược vẫn còn nhiều khoảng trống, do FDA (Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ) hiện không yêu cầu các thử nghiệm lâm sàng có đối chứng hoặc nghiên cứu dược động học trên người trước khi các sản phẩm này được phép lưu hành.

Trước đó, vào năm 2023, Cơ quan Quản lý Hàng hóa Trị liệu của Úc (TGA) đã chính thức phát đi cảnh báo về nguy cơ tổn thương gan liên quan đến việc tiêu thụ nghệ hoặc curcumin. TGA nhấn mạnh rằng, dù tổn thương gan nghiêm trọng do nghệ là hiếm gặp, nguy cơ vẫn tồn tại, đặc biệt khi sử dụng các sản phẩm chiết xuất cô đặc hoặc liều cao, và phụ thuộc vào khả năng hấp thu cũng như tình trạng gan của từng người. Tuy nhiên, TGA khẳng định nguy cơ này không liên quan đến việc sử dụng nghệ với liều lượng thông thường trong chế độ ăn uống hằng ngày, theo Thời báo Văn học nghệ thuật.