Trước khi đi vào chi tiết cách thái, chúng ta cần hiểu rõ "thớ thịt" là gì. Thớ thịt chính là những bó cơ chạy song song với nhau trong miếng thịt. Bạn có thể dễ dàng nhận biết hướng của thớ thịt bằng cách quan sát các đường vân dài trên bề mặt thịt.
Hướng thái thịt ảnh hưởng trực tiếp đến kết cấu của miếng thịt sau khi chế biến. Cụ thể:
Thái ngang thớ: Khi bạn thái ngang qua các thớ thịt, bạn đang cắt ngắn các sợi cơ. Điều này giúp miếng thịt trở nên mềm hơn, dễ nhai hơn, đặc biệt quan trọng đối với các loại thịt có xu hướng hơi dai. Khi thưởng thức, bạn sẽ cảm nhận được sự mềm mại, tan chảy trong miệng.
Thái dọc thớ: Ngược lại, thái dọc theo thớ thịt sẽ giữ nguyên chiều dài của các sợi cơ. Cách thái này thường làm cho miếng thịt khi ăn có cảm giác dai hơn, cần nhiều lực nhai hơn. Tuy nhiên, trong một số trường hợp cụ thể, thái dọc thớ lại là lựa chọn phù hợp.
Thái ngang sẽ giúp thịt mềm hơn khi thưởng thức.
Thái thịt ngang thớ là kỹ thuật được áp dụng phổ biến nhất và được khuyến khích cho hầu hết các loại thịt và phương pháp chế biến, bởi những ưu điểm vượt trội sau:
Tăng độ mềm cho thịt: Đây là lợi ích lớn nhất. Việc cắt ngang các sợi cơ giúp phá vỡ cấu trúc cứng nhắc của chúng, khiến miếng thịt mềm mại hơn rất nhiều.
Giúp thịt ngấm gia vị nhanh và đều hơn: Các mặt cắt ngang tạo điều kiện cho gia vị dễ dàng thẩm thấu sâu vào bên trong từng thớ thịt, giúp món ăn đậm đà hương vị.
Dễ nhai, dễ tiêu hóa: Đặc biệt quan trọng đối với trẻ em và người lớn tuổi.
Phù hợp với hầu hết các món ăn: Từ các món xào, kho, nướng, luộc, hấp cho đến các món nhúng lẩu, gỏi.
Quan sát: Đặt miếng thịt lên thớt, nhìn kỹ bề mặt để xác định hướng chạy của các đường vân cơ.
Xác định hướng dao: Đặt dao vuông góc với hướng của các thớ thịt.
Thực hiện cắt: Cắt dứt khoát, đều tay. Độ dày mỏng của miếng thịt tùy thuộc vào yêu cầu của từng món ăn.
Ví dụ cụ thể:
Thịt bò: Đối với các phần thịt bò như thăn, bắp bò dùng để xào, phở, nhúng lẩu, việc thái ngang thớ là bắt buộc để thịt không bị dai.
Thịt heo: Thịt ba chỉ, thịt nạc vai, thịt mông khi dùng để luộc, rang, kho, xào đều nên thái ngang thớ.
Thịt gà, vịt: Đặc biệt là phần ức gà, việc thái ngang thớ sẽ giúp thịt mềm và không bị khô.
Một số món ăn như thịt heo khô, thịt bò khô, chà bông (ruốc) cần giữ lại độ dai của thớ thịt để tạo nên kết cấu đặc trưng.
Mặc dù thái ngang thớ là phổ biến, vẫn có một số trường hợp cụ thể mà việc thái dọc thớ lại mang lại hiệu quả tốt hơn:
Các món cần giữ độ dai giòn đặc trưng: Một số món ăn như thịt heo khô, thịt bò khô, chà bông (ruốc) cần giữ lại độ dai của thớ thịt để tạo nên kết cấu đặc trưng.
Thái dọc thớ sẽ giúp thịt khi khô lại có thể xé thành sợi đẹp mắt và giữ được độ dai mong muốn.
Một số món luộc hoặc hấp muốn giữ nguyên hình dạng miếng thịt: Trong một vài trường hợp, nếu muốn miếng thịt sau khi luộc hoặc hấp giữ được hình dạng ban đầu tốt hơn, không bị nát, người ta có thể chọn thái dọc thớ. Tuy nhiên, cách này ít phổ biến hơn.
Thịt có thớ rất ngắn và mềm sẵn: Đối với một số loại thịt đã rất mềm hoặc có thớ thịt rất ngắn, việc thái dọc hay ngang không tạo ra sự khác biệt quá lớn.
Sử dụng dao sắc: Một con dao sắc bén sẽ giúp bạn thái thịt dễ dàng, đường cắt mịn đẹp và không làm nát thịt.
Thớt sạch sẽ: Đảm bảo thớt luôn được vệ sinh sạch sẽ để tránh nhiễm khuẩn chéo. Nên dùng thớt riêng cho thịt sống và thịt chín.
Đông lạnh nhẹ thịt trước khi thái (đối với một số loại thịt): Đối với những miếng thịt mềm hoặc khó thái mỏng (như thịt bò để làm phở cuốn, nhúng lẩu), bạn có thể cho thịt vào ngăn đá tủ lạnh khoảng 30-60 phút cho thịt hơi se lại. Việc này sẽ giúp thịt cứng hơn, dễ thái mỏng và đều hơn.
Lựa chọn độ dày phù hợp: Độ dày của miếng thịt cũng ảnh hưởng đến món ăn. Ví dụ, thịt xào nên thái mỏng, thịt kho có thể thái dày hơn một chút.