Đâu là "át chủ bài" ông Trump có thể dùng để buộc Nga chấp nhận thỏa thuận hòa bình với Ukraine?

Washington có thể làm những điều “có sức tàn phá” đối với kinh tế của Nga?

Theo Newsweek, ngày 12/3, Tổng thống Mỹ Donald Trump nói rằng Washington có thể làm những điều “có sức tàn phá” đối với nền kinh tế của Nga để tạo áp lực buộc Moscow chấp nhận một thỏa thuận hòa bình với Ukraine.

Tuy nhiên, các nhà phân tích nhận định Tổng thống Trump không có nhiều lựa chọn nhằm gây sức ép với Nga. Theo các chuyên gia, có lẽ lựa chọn tốt nhất mà ông có thể áp dụng để gây áp lực cho Moscow là siết chặt hơn nữa hoạt động xuất khẩu dầu khí của Nga, tuy nhiên đây cũng có khả năng là điều ông không muốn làm nhất.

“Nếu ông ấy đang cố gắng đạt được một giải pháp nhanh hơn cho cuộc xung đột tại Ukraine thì đó là những giao dịch năng lượng liên tục của Nga. Đó là điều duy nhất còn lại”, bà Emily Kilcrease - một thành viên cấp cao tại Trung tâm An ninh Mỹ, nêu ý kiến.

Tuy nhiên, bà Kilcrease cho rằng chính quyền của Tổng thống Trump có thể do dự khi thực hiện "cách tiếp cận toàn diện về các lệnh trừng phạt liên quan đến năng lượng đối với Nga, vì điều đó sẽ gây ra thêm tình trạng hỗn loạn" trong thời điểm bất ổn kinh tế gia tăng trong nước liên quan tới các chính sách thương mại của Tổng thống.

Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh:  Reuters

Chương trình nghị sự về năng lượng trong nước của Tổng thống Trump cũng khiến ông khó có thể nhắm vào trọng tâm của nền kinh tế Nga. Ông đã đổ lỗi cho người tiền nhiệm về tình trạng giá năng lượng tăng cao, phần lớn là do cuộc xung đột tại Ukraine, và hứa sẽ cắt giảm chi phí và hạ nhiệt lạm phát.

Theo các nhà phân tích, một đợt tăng giá mới tại các trạm xăng do các lệnh trừng phạt năng lượng mạnh hơn đối với Nga có thể phản tác dụng, gây “mất lòng” các cử tri. “Tôi cho rằng họ sẽ rất thận trọng về các lệnh trừng phạt đối với dầu khí Nga”, ông Mark Finley - một chuyên gia năng lượng tại Viện Baker của Đại học Rice, bày tỏ.

Trước đó, vào năm 2022, phương Tây đã nhắm mục tiêu vào ngành năng lượng của Nga như một phần của gói trừng phạt kinh tế rộng hơn do Mỹ, Liên minh châu Âu (EU) và các thành viên của Nhóm G7 phối hợp.

Các biện pháp trừng phạt bao gồm lệnh cấm xuất khẩu dầu thô của Nga bằng đường biển và áp dụng mức giá trần là 60 USD/thùng đối với dầu của Nga. Các lệnh trừng phạt này nhằm mục đích hạn chế lợi nhuận của Moscow nhưng không cắt đứt hoàn toàn nguồn cung năng lượng của các quốc gia phụ thuộc vào dầu khí Nga – một trong những nhà sản xuất dầu lớn nhất thế giới.

Thế nhưng, Nga đã tìm ra cách để né lệnh trừng phạt, bao gồm cả việc dựa vào “đội tàu ngầm” để tiếp tục xuất khẩu dầu qua đường biển. Nga cũng tiếp tục xuất khẩu khí đốt tự nhiên sang một số khu vực của châu Âu, đồng thời tăng cường xuất khẩu năng lượng sang Trung Quốc, Ấn Độ và các quốc gia khác không tham gia lệnh trừng phạt.

Reuters cho biết, doanh thu từ dầu khí của Nga tăng 26% lên 108 tỷ USD vào năm 2024. Theo một nghiên cứu được Trung tâm Nghiên cứu Năng lượng và Không khí Sạch công bố vào tháng trước, EU đã chi nhiều hơn cho dầu khí của Nga vào năm 2024 so với số tiền viện trợ tài chính cho Ukraine.

Tình thế tiến thoái lưỡng nan

Trong một cuộc phỏng vấn với Newsweek, ông Oleksandr Merezhko - Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội Ukraine cho biết đến nay, phương Tây “chưa muốn gây áp lực thực sự lên Nga”. Theo ông, Tổng thống Trump có thể làm điều đó bằng cách “tước đi lợi nhuận mà Nga nhận được từ việc bán dầu khí".

Ông Merezhko và một số người khác cho rằng, Mỹ và các đồng minh có thể hạ giá trần dầu của Nga, mạnh tay hơn đối với các nhà điều hành đội tàu ngầm và áp đặt các lệnh trừng phạt thứ cấp đối với các công ty và đối tác thương mại tiếp tục mua năng lượng của Nga.

Tổng thống Nga Vladimir Putin. Ảnh: Reuters

Việc siết chặt trừng phạt đối với ngành năng lượng Nga sẽ là một thay đổi lập trường của Tổng thống Trump. Kể từ khi ông nhậm chức, chính quyền của ông được cho là đã cân nhắc nới lỏng một số biện pháp trừng phạt Moscow. 

Theo nhận định của các chuyên gia năng lượng, các lệnh trừng phạt tăng cường đối với ngành năng lượng Nga có thể sẽ vấp phải sự tức giận của Điện Kremlin. Hơn nữa, điều này cũng đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ với các đồng minh, trong bối cảnh căng thẳng liên quan đến vấn đề thuế quan.

Tổng thống Trump dường như đã thừa nhận tình thế tiến thoái lưỡng nan trong các bình luận hôm 12/3. Việc Tổng thống Nga Vladimir Putin ủng hộ có điều kiện lệnh ngừng bắn trong 30 ngày đã nhấn mạnh thách thức mà Mỹ và Ukraine phải đối mặt trong việc thuyết phục Moscow về một thỏa thuận hòa bình.

“Chúng tôi chắc chắn ủng hộ điều đó”, Tổng thống Putin nói về đề xuất ngừng bắn do Mỹ đưa ra và được Kiev ủng hộ. Tuy nhiên, ông cho hay có những câu hỏi cần thảo luận trước khi Nga đồng ý, trong đó có việc liệu Ukraine có tiếp tục nhận được hỗ trợ quân sự của phương Tây trong thời gian ngừng bắn hay không.