Chuyển hướng chiến lược phòng chống dịch: Chậm hay không thể sớm hơn?

Chiến lược chuyển hướng sớm hay muộn?

Toạ đàm “Nhìn lại 2021 - Những chuyển hướng chiến lược” mới đây, nhìn lại bức tranh xuyên suốt chống dịch trong năm 2021, TS. Nguyễn Sỹ Dũng, nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội cho rằng, giai đoạn đầu, chúng ta chống dịch theo phương châm “Zero Covid”, đó là cách thức chống dịch phù hợp với các chủng cũ, giúp chúng ta thành công trong năm 2020, khi số lượng tiêm chủng chưa nhiều.

“Nếu chúng ta đưa ra phương châm sức khỏe người dân là trên hết, là quý giá nhất thì chúng ta phải có những biện pháp cực kỳ mạnh để không lây lan và không ảnh hưởng sức khỏe người dân. Nếu tiêm đầy đủ, phủ rộng rồi thì có thể hành xử theo cách khác. Khi dịch bùng phát thì thực tế chúng ta mới có những lô đầu tiên về, lúc đó mới bắt bầu khởi động chiến dịch vắc-xin, ngoại giao vắc-xin... Và khi có vắc-xin để tiêm, chúng ta là một trong những nước tiêm vắc-xin nhanh và nhiều nhất thế giới. Rõ ràng, chuyển hướng chiến lược đã mang lại thành công”, TS. Nguyễn Sỹ Dũng bày tỏ.

Trong đợt dịch thứ 4, nhiều khu công nghiệp bị phong tỏa, hàng chục nghìn công nhân phải cách ly tập trung. (Ảnh: Bộ Y tế).

Đồng quan điểm, Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên cho hay, chúng ta đưa ra những giải pháp theo tình hình đất nước và theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới, tham khảo kinh nghiệm của các nước.

Khi xuất hiện biến chủng Delta, chúng ta tiếp tục nghiên cứu và phân loại, điều chỉnh hợp lý việc điều trị, giúp người bệnh tiếp cận y tế từ sớm, từ xa, từ cơ sở để giảm thiểu số ca chuyển nặng và tử vong. Vai trò trung tâm, chủ thể của người dân cũng được khẳng định mạnh mẽ, chung sức, đóng góp sức lực, cơ sở vật chất cùng các cấp chính quyền để chúng ta đẩy lùi các đợt dịch.

Hơn nữa, theo dự báo của WHO, trong năm 2021-2022, chúng ta chưa thể kiểm soát được hết tình hình dịch có nguy cơ bùng phát. Thực tế đã xuất hiện chủng mới Omicron. Nhưng chúng ta đã bao phủ vắc-xin đạt tỉ lệ mũi 1 cho người trưởng thành trên 99%, mũi 2 cho người trưởng thành trên 90%, bảo đảm miễn dịch cộng đồng.

“Căn cứ vào thực tiễn, chúng ta đã đưa ra những biện pháp linh hoạt, cụ thể, tuỳ tính chất của từng giai đoạn, từng địa phương, chúng ta đã thành công trong công tác phòng, chống dịch”, Thứ trưởng Đỗ Xuân Tuyên khẳng định.

Đặc biệt, trước tình hình dịch bệnh Covid-19 đợt 4 tại Tp.HCM và các tỉnh phía Nam diễn biến phức tạp, một trong những quyết sách đáng chú ý là việc không ban bố tình trạng khẩn cấp, nhưng điều động một lực lượng lớn “chưa từng có kể từ sau chiến tranh” (cả y tế, quân đội, công an) vào các tỉnh phía Nam chống dịch.

Trung tướng Ngô Minh Tiến - Phó Tổng Tham mưu trưởng Quân đội Nhân dân Việt Nam, Phó Trưởng Ban chỉ đạo của Bộ Quốc phòng về phòng, chống dịch COVID-19 trên địa bàn Tp.HCM và các tỉnh phía Nam cho rằng, đây là một vấn đề hết sức “cân não” lúc bấy giờ, lãnh đạo Đảng, Nhà nước đã có một quyết định rất đúng đắn, kịp thời, sáng suốt. Chính điều này đã tạo ra bước ngoặt để sau đó chúng ta chỉ trong một thời gian ngắn (3 tháng, trong khi nhiều nơi trên thế giới phải mất 6 đến 9 tháng) đã kiểm soát, ổn định tình hình dịch bệnh tại các tỉnh thành phía Nam.

Trung tướng Ngô Minh Tiến.

Lý giải về quyết định này, theo Trung tướng Ngô Minh Tiến, Tổ Công tác đặc biệt của Chính phủ đã họp bàn rất kỹ, trực tiếp làm việc với các địa phương, các chuyên gia, nhà quản lý và các cơ quan chức năng để đánh giá sát, đúng tình hình; tìm biện pháp hữu hiệu, khả thi để ngăn chặn dịch hiệu quả. Trong bối cảnh việc thực hiện giãn cách xã hội theo Chỉ thị 16 ở Tp. HCM và các tỉnh phía Nam gặp nhiều khó khăn trong kiểm soát, ngăn chặn nguồn lây nhiễm dịch, trong bảo đảm an sinh cho người dân, tình trạng hệ thống y tế địa phương quá tải, làm tăng nhanh số ca lây nhiễm và tử vong..., việc tăng cường lực lượng có chọn lọc là biện pháp tối ưu nhất.

Nghị quyết làm xoay chuyển cả cục diện

Tại Tọa đàm, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương đánh giá, Nghị quyết 128 đã làm xoay chuyển cả cục diện, cả trong công tác chống dịch và phát triển kinh tế-xã hội.

Nghị quyết 128 ra đời rất phù hợp, không thể sớm hơn và cũng không thể muộn hơn vì phụ thuộc vào mức độ tiêm chủng, mức độ bao phủ vắc-xin trên toàn quốc. Với tinh thần mỗi người dân là một chiến sĩ thì việc tiêm vắc-xin cho nhân dân chính là đưa cho nhân dân "vũ khí chống giặc". Bên cạnh đó, Nghị quyết 128 cũng không nên muộn hơn bởi quyết sách này của Chính phủ đã đáp ứng được sự mong mỏi của nhân dân sau quãng thời gian rất dài giãn cách xã hội do đợt dịch lần thứ 4 bùng phát.

Tìm hiểu kinh nghiệm của các quốc gia, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Nguyễn Minh Vũ cho rằng, việc chúng ta ban hành rất kịp thời Nghị quyết 128 đánh dấu chuyển trạng thái rất phù hợp với xu hướng ngày càng phổ biến trên thế giới. Đa số các nước phải chấp nhận sống chung với đại dịch, vừa sản xuất, vừa chống dịch.

Theo kinh nghiệm quốc tế, nước nào có tỉ lệ phủ vắc-xin trên 60% thì có thể mở cửa từng bước theo giai đoạn và cách chống dịch trong điều kiện đã có đủ vắc-xin cũng sẽ khác. Nếu phát hiện F0 thì chúng ta chỉ cách ly diện hẹp. Chúng ta đã tham khảo, thích ứng và tiếp thu theo kinh nghiệm quốc tế nhưng vẫn tôn trọng kinh nghiệm thực tế của Việt Nam.

Quốc Mạnh

Bài đăng trên ấn phẩm Đời sống & Pháp luật số thứ 6 (6)