Các yếu tố tác động tới nồng độ cồn sau khi uống rượu bia

Lượng và nồng độ rượu bia tiêu thụ

Đây là yếu tố cơ bản và trực tiếp nhất. Càng uống nhiều, càng uống loại có nồng độ cồn cao thì nồng độ cồn trong máu càng tăng. Ví dụ:

Một lon bia (330ml, 5% cồn) ≈ 13g ethanol

Một ly rượu vang (150ml, 12%) ≈ 14g ethanol

Một chén rượu mạnh (45ml, 40%) ≈ 14g ethanol

Tổng lượng ethanol hấp thu càng cao thì nồng độ cồn trong máu (BAC - Blood Alcohol Concentration) càng lớn. Tuy nhiên, thời gian và tốc độ uống cũng ảnh hưởng đáng kể đến kết quả cuối cùng.

Thời gian uống rượu bia

Uống một lượng rượu lớn trong thời gian ngắn sẽ làm tăng đột ngột nồng độ cồn trong máu. Trong khi đó, nếu cùng lượng rượu nhưng được uống giãn cách trong nhiều giờ, gan sẽ có thời gian chuyển hóa bớt ethanol, từ đó giảm nồng độ cồn tích tụ trong máu.

Thông thường, gan có thể chuyển hóa khoảng 1 đơn vị cồn (10g ethanol) mỗi giờ. Nếu uống nhanh hơn tốc độ này, cồn sẽ tích tụ và khiến BAC tăng vọt.

Trọng lượng cơ thể

Trọng lượng cơ thể là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến nồng độ cồn. Người có trọng lượng lớn hơn thường có lượng nước trong cơ thể nhiều hơn (cồn hòa tan trong nước). Do đó, cùng một lượng cồn tiêu thụ, nồng độ cồn trong máu của người nặng cân sẽ thấp hơn so với người nhẹ cân, vì cồn được pha loãng trong một thể tích lớn hơn.

Giới tính

Phụ nữ thường có nồng độ cồn trong máu cao hơn nam giới khi tiêu thụ cùng một lượng cồn, ngay cả khi có cùng trọng lượng. Có nhiều lý do giải thích cho sự khác biệt này:

Lượng nước trong cơ thể: Phụ nữ thường có tỷ lệ mỡ cơ thể cao hơn và tỷ lệ nước trong cơ thể thấp hơn nam giới. Vì cồn hòa tan trong nước, nên ở phụ nữ, cùng một lượng cồn sẽ được pha loãng trong một thể tích nước nhỏ hơn, dẫn đến nồng độ cao hơn.

Enzyme chuyển hóa cồn (ADH): Phụ nữ thường có ít enzyme alcohol dehydrogenase (ADH) hơn ở dạ dày. ADH là enzyme chịu trách nhiệm phân hủy một phần cồn trước khi nó đi vào máu. Lượng ADH thấp hơn có nghĩa là nhiều cồn hơn được hấp thu trực tiếp vào máu.

Thay đổi hormone: Sự dao động hormone ở phụ nữ cũng có thể ảnh hưởng đến cách cơ thể xử lý cồn.

Tình trạng ăn uống trước và trong khi uống

Uống rượu bia khi bụng đói sẽ khiến cồn được hấp thu nhanh chóng vào máu qua niêm mạc dạ dày và ruột non, làm nồng độ cồn tăng vọt chỉ trong 15–30 phút.

Ngược lại, nếu đã ăn no – đặc biệt là ăn thực phẩm giàu đạm, chất béo – quá trình hấp thu cồn sẽ diễn ra chậm hơn, do thức ăn làm chậm tốc độ rượu rời khỏi dạ dày.

Điều này lý giải vì sao có người cùng uống một lon bia sau bữa cơm không bị dương tính cồn, còn người khác uống khi đói lại bị “thổi phạt”.

Tốc độ chuyển hóa của gan

Gan là cơ quan chính chịu trách nhiệm chuyển hóa ethanol thành acetaldehyde và sau đó thành acid acetic để thải ra ngoài. Trung bình gan chỉ xử lý được khoảng 7–10g ethanol mỗi giờ.

Tuy nhiên, tốc độ này không giống nhau ở mọi người. Một số người có enzyme gan hoạt động yếu hoặc mắc bệnh gan (như gan nhiễm mỡ, viêm gan) sẽ chuyển hóa chậm hơn, dẫn đến cồn tích tụ lâu trong máu và kéo dài thời gian bị dương tính với nồng độ cồn.

Ngược lại, một số người có khả năng chuyển hóa nhanh hơn (do di truyền hoặc cơ địa) sẽ "giải rượu" tốt hơn – dù điều này không đồng nghĩa với an toàn khi lái xe.

Loại đồ uống có cồn

Không phải tất cả loại rượu bia đều giống nhau về cách tác động tới cơ thể. Các yếu tố ảnh hưởng bao gồm:

Nồng độ cồn (% alcohol): Rượu mạnh có nồng độ cao sẽ khiến cồn đi vào máu nhanh hơn.

Carbonation (bọt khí): Các loại có gas (bia, champagne) sẽ làm tăng tốc độ hấp thu cồn, khiến BAC tăng nhanh hơn so với rượu vang hay rượu trắng không gas.

Tuổi tác

Người lớn tuổi có tốc độ chuyển hóa chậm hơn, chức năng gan yếu đi, đồng thời ít nước hơn trong cơ thể, dẫn đến cồn ít được pha loãng → nồng độ cồn trong máu dễ cao hơn so với người trẻ.

Tình trạng sức khỏe và thuốc đang dùng

Một số loại thuốc như thuốc an thần, chống trầm cảm, giảm đau, thuốc dị ứng hoặc kháng sinh có thể:

Tương tác với rượu, khiến tác động của cồn mạnh hơnLàm giảm khả năng giải độc của gan

Ngoài ra, người đang mệt mỏi, mất ngủ hoặc căng thẳng cũng có xu hướng chịu ảnh hưởng của cồn mạnh hơn bình thường.

Các mẹo “giải rượu” có hiệu quả không?

Nhiều người tin vào mẹo như: uống chanh, nước dừa, mật ong, nước mía, cà phê hay uống nước lọc nhiều sau khi uống rượu để "giảm nồng độ cồn". Tuy nhiên, cần hiểu:

Những cách này chỉ giúp giảm cảm giác say, hoặc tăng đào thải một phần độc tố qua nước tiểu.

Không làm giảm nồng độ cồn trong máu/hơi thở nhanh chóng, vì quá trình này phụ thuộc hoàn toàn vào gan và thời gian.

Vì vậy, dù có dùng mẹo gì, nồng độ cồn vẫn cần vài giờ để giảm xuống mức an toàn hoặc về 0.

Nồng độ cồn sau khi uống rượu bia chịu ảnh hưởng của rất nhiều yếu tố – từ lượng và loại rượu, thời điểm uống, cân nặng, giới tính, đến tình trạng sức khỏe, tốc độ chuyển hóa và thậm chí cả thói quen sinh hoạt.