Thanh niên 8X biến 0,75ha đất cằn thành "đế chế tơ lụa", kiếm tiền tỷ mỗi năm

Là người con trên mảnh đất Cao Bằng, anh Nông Văn Hoàn (sinh năm 1985) luôn ấp ủ khát khao mãnh liệt về một cuộc sống no đủ, thịnh vượng cho bản thân và bà con quê hương. Anh mang trong mình tư duy năng động, sáng tạo, không ngại thử thách, đúng với tinh thần của một nông dân 8X "dám nghĩ, dám làm".

Hơn cả mong muốn thoát nghèo cho riêng mình, anh Hoàn còn trăn trở làm sao để giúp người dân vùng cao Bảo Lạc vươn lên, làm giàu trên chính mảnh đất đã gắn bó với họ bao đời. Và con đường anh chọn để hiện thực hóa ước mơ ấy chính là mô hình trồng dâu nuôi tằm.

Khởi đầu gian nan và bài học quý giá

Cơ duyên đến vào năm 2012, khi huyện Bảo Lạc (Việt Nam) và huyện Nà Po, Quảng Tây (Trung Quốc) có chủ trương hợp tác quốc tế về trồng dâu nuôi tằm. Nà Po đã hỗ trợ kinh phí cho 5 nông dân Bảo Lạc sang học tập kinh nghiệm tại Trung Quốc. Đúng như câu nói "Đi một ngày đàng học một sàng khôn", anh Hoàn đã tận mắt chứng kiến hiệu quả kinh tế vượt trội của mô hình này. Sau chuyến đi, anh quyết định đầu tư lớn vào năm 2013, mua 25.000 hom giống dâu về trồng trên 0,75 ha đất canh tác của gia đình.

Với quyết tâm cháy bỏng, anh Hoàn tiếp tục sang Trung Quốc mua giống tằm về nuôi. Tuy nhiên, hành trình khởi nghiệp ban đầu không hề suôn sẻ. Trong 8 lứa tằm đầu tiên, anh chỉ thu hoạch được hơn 140 kg kén từ 2 lứa; 6 lứa còn lại thất bại hoàn toàn do thiếu kinh nghiệm và tằm bị bệnh. Dẫu vậy, số tiền 15 triệu đồng thu được từ 140 kg kén sau khi trừ chi phí đã tiếp thêm động lực cho anh.

Không nản chí, anh quyết định mời chuyên gia từ Trung Quốc sang hướng dẫn kỹ thuật. Nhờ đó, năm 2015, anh đã nuôi thành công 12 lứa tằm, thu về 120 triệu đồng lợi nhuận sau khi trừ chi phí. Những năm sau đó, mỗi năm anh duy trì 2 vụ, 10 - 12 lứa tằm, đạt năng suất bình quân 70 kg kén/lứa, thậm chí có lứa lên tới 80 - 90 kg kén.

Chia sẻ trên Báo Cao Bằng về hành trình gian nan này, anh Nông Văn Hoàn nhấn mạnh những rào cản lớn trong việc nhập khẩu giống tằm. Quy trình kỹ thuật bảo quản trứng tằm giống yêu cầu trứng phải nở trong vòng 5-7 ngày kể từ khi xuất kho lạnh tại Trung Quốc về Việt Nam, điều này ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng tằm con. Đặc biệt, việc nhập khẩu giống tằm chưa được thực hiện chính ngạch tiềm ẩn nhiều rủi ro, điển hình là việc trứng giống bị chất đống, không được bảo quản đúng quy trình khi về đến biên giới, dẫn đến hư hại nặng nề.

Anh Hoàn khẳng định: "Nguồn giống quyết định chính trong việc trồng dâu nuôi tằm". Nếu độ nở của trứng không đạt sẽ ảnh hưởng tới 70% hiệu quả sản xuất. Bên cạnh đó, việc người dân tộc thiểu số tại Bảo Lạc vẫn quen nuôi tằm theo phương pháp truyền thống, hạn chế áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật cũng khiến tằm chết nhiều, ảnh hưởng đến năng suất, chất lượng kén và làm giảm động lực của người dân.

Nhận thấy nhiều diện tích dâu tằm tại Bảo Lạc bị bỏ không, nghề trồng dâu nuôi tằm đứng trước nguy cơ mai một, vào năm 2023, anh Hoàn đã bắt tay vào nghiên cứu giải pháp. Anh quyết tâm xây dựng băng trứng tằm ươm giống tằm con và thiết kế sáng tạo nhà dụng cụ nuôi tằm lấy kén nhằm chủ động nguồn giống, không còn phụ thuộc vào Trung Quốc. Để hiện thực hóa mục tiêu này, anh đã không ngại khó khăn, lặn lội vào thành phố Nha Trang, Khánh Hòa để tham quan, học hỏi và tìm mua thiết bị. Sau đó, anh đã tự chế thành công khung gỗ né kén quay tự động được bà con tin dùng và đánh giá cao.

Thành quả ngọt ngào và tầm nhìn phát triển bền vững

Nhờ sự nỗ lực không ngừng nghỉ, áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, năm 2023, mô hình trồng dâu nuôi tằm của anh Hoàn đạt sản lượng kén bình quân 1.700 - 2.000 kg/ha, mang lại giá trị sản phẩm trung bình 185 - 250 triệu đồng/ha/năm (với giá kén bình quân 185 - 195 nghìn đồng/kg). Đặc biệt, thu nhập từ trồng dâu nuôi tằm cho thấy hiệu quả vượt trội, lãi gấp 17,8 lần so với trồng ngô và 23,6 lần so với trồng lúa.

Với quyết tâm làm giàu bằng được cho quê hương, năm 2019, anh Nông Văn Hoàn đã mạnh dạn thành lập Hợp tác xã (HTX) Nông nghiệp 118 với vốn điều lệ 1,5 tỷ đồng. HTX chuyên cung cấp giống cây con, thu mua và bao tiêu kén tằm, đồng thời ươm giống tằm cung cấp cho bà con và trực tiếp trồng dâu nuôi tằm. Ban đầu chỉ có 7 thành viên, đến nay HTX đã phát triển lên 9 thành viên, mở rộng diện tích vườn ươm giống cây dâu lên 3 ha với 9 triệu cây và ươm giống tằm con khoảng 7.000 hộp, cung ứng cho khoảng 600 hộ dân.

Về sản lượng kén bao tiêu, HTX đạt khoảng 160 tấn kén vào năm 2022, tăng lên 240 tấn kén vào năm 2023. Trong 7 tháng đầu năm 2024, HTX đã thu được khoảng 130 tấn kén với giá bình quân 190 nghìn đồng/kg. Tổng doanh thu xuất bán kén tằm đạt khoảng 100,7 tỷ đồng, bình quân mỗi hộ thành viên đạt doanh thu hơn 167,8 triệu đồng.

Đáng chú ý, tổng doanh thu của HTX Nông nghiệp 118 đạt 45 tỷ đồng/năm, lợi nhuận hơn 1,8 tỷ đồng/năm. HTX đã tạo việc làm thường xuyên cho 24 lao động thuộc hộ nghèo, với thu nhập bình quân 70 triệu đồng/năm, đóng bảo hiểm xã hội cho 4 thành viên và nộp thuế, đóng góp các phúc lợi xã hội trên 150 triệu đồng/năm.

Với những đóng góp to lớn và không ngừng nghỉ cho sự phát triển kinh tế địa phương, vào năm 2024, anh Nông Văn Hoàn đã vinh dự là người duy nhất của tỉnh Cao Bằng được Trung ương Hội Nông dân Việt Nam trao tặng danh hiệu "Nông dân Việt Nam xuất sắc". Câu chuyện của anh Hoàn là minh chứng sống động cho ý chí vươn lên, tinh thần đổi mới sáng tạo và khát vọng làm giàu trên chính mảnh đất quê hương.