“Thần dược phòng the” chỉ có ở vùng Tây Bắc, phơi khô giá cả triệu đồng/kg

Tại một số tỉnh thành miền núi phía Bắc nước ta như Cao Bằng, Lào Cai, Sơn La, Điện Biên,... rất phổ biến cây chít (cây đót). Đây là một loại cây thân thảo mọc thẳng đứng với chiều cao trên 3m, thường được dùng trong đời sống sinh hoạt của người dân như làm chổi quét nhà, làm thuốc chữa bệnh.

Tuy nhiên ngoài những công dụng phổ biến đó ra thì ẩn sâu bên trong những thân cây chít là một đặc sản không đâu có được, béo ngậy và vô cùng thơm ngon. Đó chính là đặc sản sâu chít, là một loài côn trùng sống ký sinh bên trong thân cây chít.

 Đặc sản sâu chít, là một loài côn trùng sống ký sinh bên trong thân cây chít. Ảnh minh họa

Sâu chít thực chất là ấu trùng của một loài bướm đêm có tên khoa học là Brihaspa atrostigmella. Loài bướm này đẻ trứng vào trong thân cây, trứng nở ra thành ấu trùng rồi tới sâu trưởng thành. Sâu chít sẽ hút dinh dưỡng của cây chít từ bên trong và khiến cây không thể ra hoa.

Sâu chít có độ dài từ 3-5cm, có màu trắng đục hơi ngả vàng, không có chân và lông tơ trên thân. Chúng thường đục thân cây chít để sống ký sinh bên trong và hút dinh dưỡng từ cây. Chúng còn được coi là Đông trùng hạ thảo của Việt Nam do vào mùa xuân sâu chít mọc chồi cây y hệt như với Đông trùng hạ thảo.

Người dân vùng núi Tây Bắc thường tìm bắt sâu chít vào tháng 10 cho đến tháng 12 âm lịch. Bởi đây là thời điểm những con sâu chít đạt mức trưởng thành cần thiết, có màu trắng ngà và béo núc ních. Người dân đi săn lộc trời này khá dễ khi chỉ cần dựa vào những cây chít nào không thể ra hoa và bị phồng to ở giữa là sẽ biết được có sâu nằm ký sinh bên trong.

Sở dĩ sâu chít lại trở thành một đặc sản được quan tâm và săn lùng ráo riết, đó là bởi người ta cho rằng sâu chít là thực phẩm đại bổ cho sức khỏe, có khả năng cải thiện sinh lý nam giới và giúp làm đẹp làn da cho chị em phụ nữ. Vậy thì điều đó liệu có phải là sự thật?

Kết quả nghiên cứu cho thấy, có thể dùng loại sâu này thay thế cho đông trùng hạ thảo, một vị thuốc quý hiếm hay được dùng trong bài thuốc tăng cường sinh lực, có hàm lượng protein cao. Ảnh minh họa

Theo Sức khỏe & Đời sống, trong y học cổ truyền, sâu chít có vị cam, tính ấm, có tác dụng bổ phế, ích thận, tráng dương khí, an thần, được dùng để chữa chứng thận âm hư (nóng sốt về chiều, ra mồ hôi trộm, đau lưng, tiểu sẻn đỏ, liệt dương, mỏi gối, di tinh, hoạt tinh...), các bệnh thuộc phế (như ho, thổ huyết, suyễn), thận dương suy yếu...

Các nhà khoa học nhận định: sâu chít rất giàu đạm, một lượng đạm cao cấp rất cần thiết cho cơ thể. Điều này lý giải tác dụng điều trị suy dinh dưỡng, nâng cao thể trạng và sức đề kháng của cơ thể chống lại sự xâm nhập của vi sinh vật  gây bệnh. Đặc biệt, ở sâu chít, hàm lượng a-xít béo không no đạt tới 58,37% - đây là thành phần tạo ra chất có hoạt tính sinh học cần thiết mà cơ thể không tự tổng hợp được. Kết quả nghiên cứu cho thấy, có thể dùng loại sâu này thay thế cho đông trùng hạ thảo, một vị thuốc quý hiếm hay được dùng trong bài thuốc tăng cường sinh lực, có hàm lượng protein cao. Sâu chít là một vị thuốc quý có người đã gọi sâu chít là sâm chít.

Ngoài cách sử dụng phổ biến nhất là ngâm rượu uống, có thể sao khô, nấu cháo sâu chít, tán bột uống. Với nhiều đặc tính quý,  sâu chít không chỉ là món tăng cường sinh lực dành cho đàn ông. Với cách chế biến phù hợp, sâu chít còn  giúp cải thiện da và sức khỏe phụ nữ, cho những người thể trạng yếu. Sâu chít cũng được khẳng định là không độc với cơ thể, nên hoàn toàn có thể sử dụng làm thực phẩm hay làm dược liệu tốt cho mọi đối tượng.

Hiện nay sâu chít còn tươi nguyên con đã tách ra khỏi thân cây đang được bán trên thị trường với mức giá từ 1 triệu đến gần 2 triệu đồng/kg. Còn sâu chít sấy khô có giá cao gấp gần 3 lần, lên tới 4-5 triệu đồng/kg. Bởi lẽ để làm ra được 1kg sâu sấy khô đòi hỏi rất nhiều sâu chít tươi và công sức tách chúng ra khỏi thân cây chít.

Sâu chít có thể được chế biến thành nhiều món ăn ngon miệng như món rang, món nướng, thậm chí dùng để nấu cháo hoặc xào trứng. Ngoài ra nhiều người còn đem sâu chít đi ngâm lấy rượu uống để giúp tăng cường sinh lực. Rượu sâu chít cần được ngâm kỹ từ 4 tháng trở lên mới được mang ra sử dụng.

Tuy có nhiều công dụng hữu ích, thế nhưng nhiều chuyên gia dinh dưỡng khuyên rằng không nên lạm dụng quá mức rượu sâu chít hoặc các món ăn làm từ chúng. Bởi loài côn trùng này rất giàu protein, có thể gây dị ứng hoặc sốc phản vệ nếu như sử dụng không đúng, thông tin trên Đời sống & Gia đình.