Tại sao tháng 1 Âm lịch còn gọi là tháng Giêng?

Tại sao tháng 1 Âm lịch còn gọi là tháng Giêng?

Thời báo Văn học Nghệ thuật dẫn lời các nhà nghiên cứu cho hay, chữ Giêng có bắt nguồn từ chữ Chính trong tiếng Hán. Với người Trung Quốc, tháng 1 Âm lịch là tháng quan trọng. Tháng 1 Âm lịch là tháng đầu tiên của năm nên được gọi là Chính nguyệt. Vần "inh" trong chữ "chính" khi được "Nôm hóa" hay bị đọc lệch thành vần "iêng". Chính tương đồng với từ chiếng.

Qua thời gian, người ta đọc chệch âm thành giêng. Vì thế, người Việt gọi tháng 1 Âm lịch là tháng Giêng.

Một số điều cần chú ý trong tháng Giêng

Trong tháng Giêng có một lễ rất quan trọng, đó chính là Tết Nguyên đán. Nguyên có nghĩa là thứ nhất (nguyên trong nguyên thủ quốc gia, nguyên soái... cũng có ý nghĩa như vậy). Đặc biệt, trong âm lịch, tháng Giêng là tháng không bao giờ nhuận. Ở Việt Nam, đa số các lễ hội sẽ diễn ra trong tháng đầu tiên của năm âm lịch.

Trong tháng Giêng, người ta cũng kiêng kỵ làm rất nhiều việc, nhất là làm việc xấu bởi đây là tháng đầu tiên của năm mới, cần làm những điều tốt đẹp nếu không sẽ dông cả năm.

Rằm tháng Giêng là một ngày lễ vô cùng quan trọng. Vào ngày này, các gia đình sẽ chuẩn bị mâm cỗ cúng thịnh soạn để bày lên bàn thờ gia tiên, thần linh. Ngoài ra, một số người sẽ đi chùa lễ Phật để cầu bình an. Dân gian còn có câu "Cúng quanh năm không bằng cúng Rằm tháng Giêng" để nhấn mạnh vị trí quan trọng của ngày Rằm tháng Giêng.

Rằm tháng Giêng là một ngày lễ vô cùng quan trọng. Ảnh minh họa 

Ý nghĩa ngày Rằm tháng Giêng

Báo Lao động dẫn lời tiến sĩ Đinh Đức Tiến - giảng viên Trường ĐH Khoa học Xã hội và Nhân văn - cho biết, theo truyền thống Phật giáo, ngày Rằm tháng Giêng là ngày trọng đại và vô cùng đặc sắc, mang ý nghĩa rất lớn. Vào ngày này, dân chúng lên chùa cúng dâng sao giải hạn với mong muốn giải trừ tai ách, cầu nguyện an lành. Chính vì vậy, vào Rằm tháng Giêng, nhiều chùa lập đàn, tụng niệm và hồi hướng công đức đầu năm, mong cầu phát sinh an lành, hạnh phúc..

Nghi thức Phật giáo này kết hợp thêm với tục thờ cúng tổ tiên của người Việt, từ đó, không gian thờ cúng của ngày Rằm tháng Giêng càng mang nhiều ý nghĩa hơn.

Bên cạnh đó, Rằm tháng Giêng đánh dấu sự kết thúc tháng "ăn chơi" của người nông dân để bắt tay chuẩn bị một vụ mùa mới. Trước khi xuống đồng, người dân làm lễ để tỏ lòng nhớ ơn tổ tiên, cầu cho mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu. Bởi vậy, lâu nay, mọi người luôn quan niệm: "Lễ Phật quanh năm không bằng ngày Rằm tháng Giêng".

Cũng theo quan niệm xưa, cúng Rằm tháng Giêng vào ngày chính Rằm, giờ Ngọ (từ 11h trưa đến 1h chiều) là thời điểm tốt nhất. Mọi người tin rằng, đây là khung giờ thần Phật giáng thế, sẽ chứng nghiệm cho lòng thành của gia chủ.

Tuy nhiên, nếu không sắp xếp được thời gian trên, gia chủ có thể làm lễ cúng trong khoảng thời gian từ sáng ngày 14 tháng Giêng đến trước 19h ngày 15 tháng Giêng.

Do vậy, Rằm tháng Giêng được coi trọng hơn các rằm khác. Năm có 12 rằm nhưng chỉ rằm tháng Giêng được gọi là Tết - Tết Nguyên tiêu.

* Thông tin mang tính chất tham khảo, chiêm nghiệm.