“NATO Show”: Vở hài kịch yêu thích của Putin?

Đó chính là nhận định của David Rothkopf – một cây viết thường xuyên cho CNN.com và là giám đốc điều hành Tập đoàn FP, nhà xuất bản của tạp chí Chính sách đối ngoại và một học giả thỉnh giảng tại Quỹ Carnegie vì Hòa bình Quốc tế.

Trong một bài đăng trên CNN.com, học giả Rothkopf hóm hỉnh viết: Khi Tổng thư ký NATO Anders Fogh Rasmussen công bố một “kế hoạch sẵn sàng hành động” triển khai 4.000 binh sĩ trong vòng hai ngày để đối phó một sự xâm nhập của Nga vào thành một quốc gia thành viên, người ta chỉ có thể hy vọng rằng điện Kremlin đã bố trí một bác sĩ đứng cạnh Tổng thống Putin vì ông này có thể cười sặc sụa.

Người ta có thể tưởng tượng rằng trong tâm trí, mỗi nước thành viên NATO đều chờ đợi một cái gì đó đáng kể hơn, mạnh mẽ hơn và nhanh hơn so với “đội quân can thiệp” gồm 4.000 binh sĩ mà Tổng thư ký NATO hằng mơ ước. Đây chỉ là một phản ứng có tính chất tượng trưng, không phải là một dấu hiệu của sức mạnh mà chỉ thể hiện sự bất lực của cái khối liên minh quân sự vốn có thời được coi là mạnh mẽ nhất thế giới này.  

Tại Hội nghị thượng đỉnh NATO tại xứ Wales, có nhiều bài phát biểu cho thấy rằng NATO đang “tái nạp năng lượng” trước mối đe dọa mang tên Putin. Sẽ có rất nhiều lời tự chúc mừng về hiệu quả của biện pháp trừng phạt kinh tế chống lại người Nga. Người ta cũng sẽ nói về các biện pháp trừng phạt mới. Tuy nhiên, ông Putin vẫn bình thản ngồi xem vở “hài kịch” của NATO ở xứ Wales, khi đã có trong tay tất cả mọi thứ mà ông muốn, với cái giá phải trả ở mức thấp nhất.

Thậm chí, không có ai thảo luận về việc liệu ông Putin có thể giữ được Crimea hay không. Trong cuộc đàm phán về số phận của miền đông Ukraine, ông Putin biết rõ ông đang đàm phán trên thế mạnh.

Tổng thống Putin biết rõ điều này vì hai lý do. Thứ nhất, ông nhận thấy rằng cả  Mỹ lẫn Liên minh Châu Âu đều không muốn đối đầu trực tiếp với nước Nga. Thời gian đã chứng minh điều này - ở Gruzia, ở Ukraine và cả ở Syria. Người ta chỉ càu nhàu, quở trách rồi sau đó “nhắm mắt cho qua”. Mỹ và Châu Âu đang bị cuốn vào các vấn đề trong nước. Thẳng thắn mà nói, họ không quan tâm nhiều đến Gruzia, Ukraine hoặc Syria.

Ngoài ra, ông Putin cũng phát hiện ra rằng NATO và phương Tây đang bận đối phó với các mối đe dọa cực đoan. Ông đã triệt để khai thác sự thiếu quyết tâm của đối thủ, với kỹ năng bậc thầy. Đó là chưa kể ông chỉ “đùa giỡn” ở bên ngoài biên giới của NATO và không phải là mối đe dọa trong lòng Châu Âu.

Putin chỉ là một mối bận mà NATO đang chuẩn bị đối phó. Hiện thời, NATO đang phải đối mặt với mối đe dọa còn lớn hơn nhiều: sự lây lan của chủ nghĩa cực đoan Hồi giáo đang gây bất ổn trên thế giới từ Châu Phi sang Châu Á. Không những thế, NATO còn phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng lớn trong nội bộ và đó là “chân không quyền lực”. Liên minh Châu Âu hiện thiếu ý chí, văn hóa và cơ chế tổ chức để thực hiện chính sách đối ngoại thống nhất. Mỹ thì đang lúng túng về vai trò của nước này trên thế giới. Sự hồi sinh của NATO xem ra là một ý tưởng tốt, hết sức cần thiết, nhưng có rất ít dấu hiệu cho thấy sự hồi sinh này đang xuất hiện ở phía đường chân trời.

Kết quả là ông Putin có thể ung dung xem các màn kịch mà  NATO đang trình diễn tại Hội nghị thượng đỉnh ở xứ Wales và tận hưởng vở kịch này. Những lời lẽ trong vở kịch có thể đầy nhiệt huyết, với một số lời thoại có thể khó nghe. Nhưng với tính toán lạnh lùng và ra tay hiệu quả, Tổng thống Putin biết rõ rằng khi nói đến việc đứng lên chống lại ông ở Ukraine, NATO chỉ là  một con “hổ giấy”.