Loài động vật được ví như "báu vật đại ngàn", trên đầu chứa thứ đắt hơn vàng

Loài tê giác trắng phương Bắc (Ceratotherium simum cottoni), một biểu tượng của vùng đồng cỏ bao la thuộc Bắc và Đông Phi, từng ngự trị trên những thảo nguyên rộng lớn. Tuy nhiên, số lượng của chúng đã bị sụt giảm nghiêm trọng do nạn săn trộm và những cuộc xung đột vũ trang tại khu vực mà chúng sinh sống.

Vào năm 2018, cá thể tê giác trắng phương Bắc đực cuối cùng còn lại trên thế giới đã chết vì tuổi già, gây ra trở ngại lớn cho các nỗ lực bảo tồn loài này. Sự ra đi của cá thể đực này đã loại bỏ khả năng sinh sản tự nhiên, khiến việc duy trì nòi giống trở nên khó khăn hơn bao giờ hết.

Hiện tại chỉ còn lại hai cá thể tê giác trắng phương Bắc còn sống sót. Ảnh: Alamy

Tính đến thời điểm hiện tại, chỉ còn lại hai cá thể tê giác trắng phương Bắc còn sống sót, bao gồm hai mẹ con có tên Fatu và Najin. Chúng đang được chăm sóc đặc biệt tại Kenya. Tuy nhiên, do cả hai cá thể này đều là con cái và không có khả năng sinh sản, các nhà khoa học đang đối mặt với một thách thức lớn trong việc tìm kiếm giải pháp để ngăn chặn sự tuyệt chủng của loài tê giác trắng phương Bắc.

Do không thể tiếp tục sinh sản theo phương pháp tự nhiên, các nhà khoa học đã xem xét việc áp dụng công nghệ sinh học, cụ thể là nhân bản vô tính, như một giải pháp tiềm năng để bảo tồn loài động vật quý hiếm này.

Các nhà khoa học thuộc Liên minh Động vật Hoang dã tại vườn thú San Diego (Mỹ) đã nghiên cứu khả năng sử dụng tế bào da được thu thập từ 12 cá thể tê giác trắng phương Bắc khác nhau. Các mẫu tế bào này đang được lưu trữ trong Vườn thú Đông lạnh của họ, một ngân hàng lưu trữ vật liệu di truyền từ hơn một nghìn loài động vật khác nhau.

Các nhà khoa học cho rằng, họ có thể phục hồi quần thể tê giác trắng phương Bắc qua nhiều thế hệ mà không cần sử dụng đến Fatu và Najin. Điều này sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ giao phối cận huyết, một vấn đề thường dẫn đến việc sinh ra các cá thể yếu ớt, dễ mắc bệnh, mang các đột biến gen và có khả năng sống sót thấp.

Số lượng tê giác trắng phương Bắc sụt giảm nghiêm trọng do nạn săn trộm và những cuộc xung đột vũ trang tại khu vực mà chúng sinh sống. Ảnh: Rhinos.org

Để thực hiện mục tiêu này, các nhà khoa học dự định sử dụng vật liệu di truyền từ 12 cá thể tê giác trắng phương Bắc để tạo ra tế bào gốc tinh trùng và trứng. Sau đó, các tế bào này sẽ được sử dụng để tạo ra phôi thai. Phôi thai này sẽ được cấy vào những cá thể cái của loài tê giác trắng phương Nam, một loài có quan hệ gần gũi với tê giác trắng phương Bắc, để mang thai hộ.

Các nhà khoa học đã sử dụng mô hình máy tính để phân tích các khả năng và kết quả cho thấy rằng sau 10 thế hệ, những con tê giác trắng phương Bắc được tạo ra sẽ không bị ảnh hưởng bởi giao phối cận huyết. Thay vào đó, chúng sẽ tạo thành một quần thể khỏe mạnh và đa dạng về mặt di truyền.

"Điều tuyệt vời của việc có nguồn gen lưu trữ ổn định trong vườn thú đông lạnh là chúng ta có thể tạo ra các cá thể mới và đưa chúng trở lại quần thể," nhà khoa học Aryn Wilder của Liên minh Động vật hoang dã thuộc vườn thú San Diego cho biết.

Tuy nhiên, các nhà khoa học vẫn phải đối mặt với một số thách thức đáng kể. Một trong số đó là việc chuyển đổi các tế bào da đông lạnh thành tế bào gốc tinh trùng và trứng, một quy trình phức tạp và đòi hỏi kỹ thuật cao.

ác nhà khoa học đang dốc sức tìm kiếm giải pháp để bảo tồn loài động vật vô cùng quý hiếm này. Ảnh: IUCN

Ngoài ra, các nhà khoa học cũng không chắc chắn liệu các cá thể tê giác trắng phương Nam cái có thể mang thai thành công sau khi được cấy phôi thai của loài tê giác trắng phương Bắc vào tử cung hay không.

Mặc dù vậy, các nhà khoa học vẫn lạc quan và cho rằng đây là một dấu hiệu tích cực, cho thấy họ có thể tìm ra các giải pháp, dù mong manh đến đâu, để bảo tồn và cứu loài tê giác trắng phương Bắc khỏi nguy cơ tuyệt chủng.

Việc tê giác trắng phương Bắc phải đối mặt với nguy cơ tuyệt chủng là một ví dụ điển hình cho thấy tác động tiêu cực của con người đối với đa dạng sinh học. Nó cũng là một lời cảnh tỉnh về tầm quan trọng của việc bảo tồn động vật hoang dã.