Đột quỵ não: Nhận biết "giờ vàng" và những việc phải làm khi sơ cứu

Đột quỵ não là gì?

Đột quỵ não (hay còn được gọi là tai biến mạch máu não) là tình trạng dòng máu cung cấp cho não bị chặn hoặc giảm đột ngột, khiến các tế bào não mất đi nguồn cung cấp oxy và chất dinh dưỡng, dẫn đến tình trạng tổn thương và làm chết tế bào não. 

Đột quỵ não là một tình trạng y tế khẩn cấp, đòi hỏi người bệnh phải được điều trị ngay lập tức để tránh các biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra.

Sơ cứu và đưa đến viện kịp "giờ vàng"

Bác sĩ chuyên khoa II Nguyễn Tiến Dũng, Trung tâm Đột quỵ - Bệnh viện Bạch Mai cho biết trên Tạp chí Tri thức, điều quan trọng nhất khi xử lý đột quỵ là nhận biết dấu hiệu càng sớm càng tốt và đưa người bệnh đến bệnh viện có chuyên khoa đột quỵ trong "giờ vàng" - tức trong vòng vài giờ đầu từ khi xuất hiện triệu chứng.

Sau đây là những việc cần thực hiện ngay:

- Gọi ngay 115 và thông báo rõ: "Người bệnh nghi đột quỵ não". Điều này giúp nhân viên y tế chuẩn bị đúng phương tiện và hướng đến bệnh viện phù hợp.

- Cho người bệnh nằm nghiêng một bên, đầu kê cao nhẹ và nới lỏng quần áo. Tư thế này giúp giảm nguy cơ nghẹt thở và cải thiện tuần hoàn máu lên não.

- Theo dõi triệu chứng, hỏi về thuốc đang dùng và thời điểm khởi phát đột quỵ. Ghi nhớ tiền sử bệnh như tăng huyết áp, tiểu đường, tim mạch để cung cấp cho bác sĩ.

- Tuyệt đối không cho uống thuốc, ăn hay uống bất cứ thứ gì, vì người bệnh có thể rối loạn nuốt và nguy cơ sặc rất cao.

- Không để người bệnh tự di chuyển bằng xe cá nhân đến viện. Triệu chứng đột quỵ có thể diễn tiến nhanh và nghiêm trọng hơn.

Các hành vi nên tránh

Các hành vi: chích nặn máu ở đầu ngón tay, rái tai; bôi vôi vào lòng bàn chân; chờ người bệnh “tự hồi phục” khi nằm bất động trên giường.

Tất cả việc làm đó đều không có cơ sở khoa học và có thể gây hại nghiêm trọng.

Cách phòng ngừa đột quỵ não

Theo chuyên gia từ bệnh viện Tâm Anh, việc kiểm soát các yếu tố rủi ro và thực hiện lối sống lành mạnh có thể giúp bạn phòng ngừa đột quỵ não hiệu quả.

- Kiểm soát huyết áp: Tình trạng huyết áp cao là một trong những nguy cơ lớn nhất có thể dẫn đến đột quỵ. Do đó, để phòng ngừa đột quỵ, bạn cần kiểm soát huyết áp thông qua chế độ ăn uống lành mạnh, tập thể dục đều đặn, giảm cân (nếu cần). Với người bị cao huyết áp, bác sĩ có thể chỉ định sử dụng một số thuốc giúp ổn định huyết áp

- Không hút thuốc: Hút thuốc lá làm tăng nguy cơ đột quỵ. Vì thế, nên chú ý cai thuốc lá để phòng ngừa đột quỵ.

- Kiểm soát đường huyết: Đường huyết cao cũng là một trong những yếu tố làm tăng nguy cơ đột quỵ não. Bạn có thể kiểm soát đường huyết bằng cách hạn chế ăn thức ăn nhiều đường cũng như đo đường huyết định kỳ.

- Kiểm soát cholesterol và mỡ máu: Cholesterol cao hoặc mỡ máu có thể làm tăng nguy cơ đột quỵ não. Vì thế, bạn nên xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh bằng cách giảm muối và chất béo bão hòa. Ngoài ra, nên tập thể dục 30 phút mỗi ngày và tối thiểu 3 ngày/tuần.

- Giảm cân nếu bạn béo phì hoặc thừa cân: Béo phì hoặc thừa cân tăng nguy cơ đột quỵ não. Vì thế, nếu chỉ số BMI của bạn cao hơn mức bình thường, bạn nên thực hiện các chế độ kiểm soát cân nặng để giúp phòng ngừa đột quỵ.

- Bổ sung các dưỡng chất tốt cho não bộ: Bạn có thể bổ sung các hoạt chất thiên nhiên như omega-3, hoạt chất thiên nhiên blueberry (việt quất xanh) và ginkgo biloba (bạch quả),… để tăng cường sức khỏe não bộ.

Bên cạnh việc sử dụng thực phẩm có chứa những dưỡng chất này, việc sử dụng các loại thực phẩm chức năng chứa hoạt chất thiên nhiên cũng là một bí quyết để bạn có thể ngăn ngừa đột quỵ não cũng như phòng ngừa các bệnh lý thần kinh khác, chẳng hạn như sa sút trí tuệ, đau đầu, mất ngủ,…

- Thăm khám sức khỏe định kỳ: Để phòng ngừa đột quỵ não, điều quan trọng là bạn cần thăm khám, tầm soát đột quỵ định kỳ. Trong quá trình tầm soát, bác sĩ có thể sớm phát hiện các yếu tố nguy cơ đột quỵ, hướng dẫn điều trị hoặc tư vấn những biện pháp giúp phòng ngừa bệnh hiệu quả.