Đại biểu Dương Trung Quốc : “Tôi là một trong hai người không bấm nút "

Trả lờ? phỏng vấn về quyết định ấn nút “không b?ểu quyết” thông qua Dự thảo sửa đổ? H?ến pháp 1992 ngày 28/11, ĐB Dương Trung Quốc cho b?ết: “Tô? không có sự lựa chọn nào khác g?ữa “tán thành" và “không tán thành”.

- Được b?ết, ông là một trong ha? đạ? b?ểu không b?ểu quyết thông qua Dự thảo sửa đổ? H?ến pháp 1992 sáng 28/11 tạ? Quốc hộ?, ông có thể ch?a sẻ thêm lý do ông lạ? không b?ểu quyết ?

Bỏ ph?ếu “không b?ểu quyết” tô? muốn thể h?ện quan đ?ểm của “một bộ phận nhân dân vẫn còn một số ý k?ến khác vớ? một số nộ? dung của H?ến pháp” mà Chủ tịch Quốc hộ? đã nêu trong lờ? mở đầu ph?ên họp. Tô? đánh g?á cao thá? độ tôn trọng đố? vớ? những ngườ? có ý k?ến khác b?ệt mà ông Chủ tịch Quốc hộ? đã thể h?ện trong  phát b?ểu của mình.

-Nếu chưa thực sự hà? lòng về H?ến pháp, tạ? sao nút bấm không phả? là "Không tán thành" mà lạ? là "Không b?ểu quyết"? Có phả? đ?ều mà ĐB Bù? Thị An phát b?ểu trước đó: "Không bấm nút thì không được mà bấm nút thì áy náy” là có thật nên ông đã chọn không bấm nút ?

“Áy náy” chỉ là một cách nó?. “Không b?ểu quyết” là cách ứng xử kh? không có sự lựa chọn nào khác g?ữa “tán thành” và “không tán thành”, nó? cách khác là chưa thoả mãn cho một sự tán thành, nhất là vớ? một vấn đề hệ trọng như H?ến pháp.

-Đ?ều gì mà ông vẫn còn đang "lăn tăn" về bản Dự thảo sửa đổ? H?ến pháp 1992 lần này?

H?ến pháp là một văn k?ện được co? là Bộ luật Mẹ, luật gốc định hướng cho sự phát tr?ển bền vững và lâu dà? của một quốc g?a, dân tộc. Nh?ều quốc g?a, H?ến pháp có sức sống tồn tạ? hàng trăm năm nhờ những định hướng có mục t?êu lâu dà? .

Ở nước ta, trừ H?ến pháp 1946 mang g?á trị “lập quốc” vớ? sự lựa chọn thể chế “Dân chủ - Cộng hoà” đã đặt nền tảng cho một t?ến trình phát tr?ển lâu dà?. Nhưng dường như do những b?ến động quá khắc ngh?ệt của ch?ến tranh, lạ? chịu tác động chính trị quốc tế kh?ến H?ến pháp của chúng ta luôn phả? thay đổ? “ứng b?ến theo thờ? cuộc” để rồ? đến nay chỉ còn là ý chí của Đảng cầm quyền (ý Đảng lòng dân), trở thành văn bản nhằm “thể chế hóa cương lĩnh chính trị” của Đảng trong một thờ? kỳ lịch sử. Vớ? bản H?ến pháp sửa đổ? lần này là “cương lĩnh thờ? kỳ quá độ xây dựng chủ nghĩa xã hộ?”.

Cá? kh?ến tô? băn khoăn là trong lịch sử lập h?ến của nước ta, đây là lần đầu t?ên trong lờ? nó? đầu của H?ến pháp v?ết thẳng quan n?ệm H?ến pháp chỉ là “thể chế hoá cương lĩnh” của Đảng và kế thừa những H?ến pháp có trước. Và cũng vì thế, nh?ều vấn đề mà quá trình thảo luận trong quá trình sửa đổ? H?ến pháp còn chưa ngã ngũ thì cá? nguyên tắc “thể chế hóa" kh?ến mọ? sửa đổ? không thể vượt qua những quy định của Cương lĩnh tựa như “kỵ húy”, ví như các vấn đề sở hữu, vị thế của k?nh tế nhà nước... 

Đó là chưa kể tớ? những vấn đề l?ên quan đến hệ thống chính quyền địa phương, chính quyền đô thị, hộ? đồng nhân dân các cấp quá trình thảo luận còn chưa rõ ràng thì thờ? hạn phả? thông qua kh?ến cho có nh?ều nộ? dung chưa thật rõ ràng trong một văn k?ện quan trọng như H?ến pháp... thì làm sao không “áy náy".

-Trong quá trình thảo luận tạ? Quốc hộ?, ĐB Trương Trọng Nghĩa đã phát b?ểu: "Hậu thế sẽ đánh g?á Quốc hộ? khóa XIII kh? thúc đẩy hay cản trở sự phát tr?ển của lịch sử dân tộc". Bản Dự thảo H?ến pháp chưa kh?ến ông hà? lòng, vậy theo ý k?ến của ông, bản H?ến pháp 1992 sửa đổ? lần này có làm chậm lạ? sự phát tr?ển của dân tộc như ĐB Nghĩa đã lo lắng trước đó không ?

 Ý k?ến của luật sư Trương Trọng Nghĩa là nó? thay cho tô? và chắc cũng của nh?ều ngườ? khác.

-Trước đó, ông có k?ến nghị gì vớ? Quốc hộ? về Dự thảo sửa đổ? H?ến pháp 1992 lần này không? Ví dụ như nếu chưa thảo luận thấu đáo thì nên dành thêm cho nó một thờ? g?an nữa để b?ểu quyết vẫn chưa muộn chẳng hạn ?

Tô? là ngườ? được Ủy ban Sửa đổ? H?ến pháp 1992 mờ? tham g?a một số công v?ệc cụ thể và tham g?a các hoạt động của Ủy ban. Vì thế, vớ? công v?ệc của một đạ? b?ểu QH, tham g?a các hoạt động của cơ quan b?ên soạn và b?ên tập tô? có thể nó? rằng lần Sửa đổ? này  không chỉ d?ễn ra trong một thờ? g?an dà? (hơn 2 năm), huy động đông đảo những nguồn lực trí tuệ xã hộ?, đương nh?ên cũng tốn kém tà? lực... tạo ra mố? quan tâm xã hộ? như một cuộc vận động nhận thức chính trị rộng lớn chưa từng có.

 Trong bố? cảnh ấy, tô? cũng có rất nh?ều cơ hộ? để thể h?ện quan đ?ểm, đưa ra những k?ến nghị cụ thể trong những ph?ên thảo luận ở Quốc hộ?, các cuộc hộ? thảo, các cuộc họp của Ủy ban sửa đổ? và các văn bản k?ến nghị cá nhân hay chuyển các ý k?ến đóng góp của cử tr? v.v...

Tô? gh? nhận là những ý k?ến của mình luôn được xử lý ngh?êm túc, có cá? được gh? nhận, có cá? không được chấp nhận và đều được trả lờ? rõ ràng. Tô? cũng nhận thấy tính ngh?êm túc trong quá trình thảo luận, xử lý các ý k?ến khác nhau, nỗ lực t?ếp cận những ý k?ến khác b?ệt v.v... của những ngườ? có trách nh?ệm trong quá trình sửa đổ?, không khí trong thảo luận là dân chủ, không g?ớ? hạn...

Đã có lúc Ủy ban đã đưa ra một Dự thảo mà theo đánh g?á của r?êng tô? là rất “cấp t?ến” h?ểu theo nghĩa là rút ngắn nhất những khoảng cách khác b?ệt, kể cả những vấn đề mà mọ? ngườ? đều quan tâm như sự lựa chọn l?ên quan đến “quốc h?ệu” (Dân chủ Cộng hòa hay Cộng hòa Xã hộ? chủ nghĩa). Nhưng rất t?ếc là những thay đổ? cuố? cùng để trình ra bản dự thảo để Quốc hộ? thông qua thì đã có nh?ều “đ?ều chỉnh” lạ? để tránh những gì bị co? là không phù hợp vớ? Cương lĩnh.

Cũng có ý k?ến cho rằng cần có thêm thờ? g?an làm rõ và hoàn th?ện dự thảo. Nhưng mọ? ngườ? đều b?ết rằng công v?ệc sửa đổ? H?ến pháp đã khở? động từ tháng 8.2011 đến nay cũng là một thờ? g?an không ngắn, vớ? cơ chế này thì có kéo dà? thảo luận nữa cũng chẳng làm thay đổ? được.

...Có thể trong một bộ phận nhân dân (trong đó có tô?) cho rằng sau 20 năm phát huy của H?ến pháp 1992 (đã có một lần sửa) những trả? ngh?ệm của công cuộc Đổ? mớ?, nhất là Hộ? nhập đã bộc lộ những bất cập... Một k?ến nghị cuố? cùng được v?ết thành văn bản sau lần thảo luận cuố? cùng ở Quốc hộ? trước ngày “bấm nút” tô? đã nêu rõ quan đ?ểm của mình về v?ệc lờ? nó? đầu H?ến pháp v?ết thẳng ra rằng “Thể chế hóa Cương lĩnh” là nguyên lý đầu t?ên (t?ếp theo mớ? là kế thừa các H?ến pháp trước đó) l?ệu có phả? là một bước t?ến trong nhận thức về lập h?ến hay không ? Tô? cũng đề nghị phả? đặt v?ệc “ứng phó vớ? b?ến đổ? khí hậu” ở vị thế hệ trọng hơn tương xứng vớ? tầm quan trọng như một nhân tố tác động lâu dà? và khắc ngh?ệt đố? vớ? tương la? của dân tộc ta. Những đề nghị ấy đều có hồ? âm nhưng vẫn đề nghị “g?ữ nguyên như dự thảo”.

-Tạ? sao ông lạ? vẫn b?ểu quyết thông qua Nghị quyết về thực h?ện HP ngay sau đó chỉ và? chục phút ?

Kh? thông qua tô? đã “không b?ểu quyết” nhưng vớ? nghị quyết của Quốc hộ? sau kh? đã được tuyệt đạ? đa số đạ? b?ểu Quốc hộ? thông qua thì v?ệc tán thành của tô? là lẽ đương nh?ên. Không chỉ là “th?ểu số phục tùng đa số” mà là trách nh?ệm đố? vớ? cử tr?. Vả lạ? cũng cần đánh g?á rằng, tuy có thể “một bộ phận” chưa thoả mãn nhưng H?ến pháp sửa đổ? lần này cũng chứa đựng rất nh?ều những sửa đổ? rất tích cực trên nh?ều lĩnh vực l?ên quan đến quyền của dân và sự phát tr?ển của đất nước. 

Sau cuộc b?ểu quyết, đạ? b?ểu Trương Trọng Nghĩa kh? trao đổ? vớ? tô? rằng chỉ cần thực h?ện ngh?êm túc những gì đã v?ết trong H?ến pháp sửa đổ? này thì cũng đã tạo ra rất nh?ều thay đổ? tích cực cho dân, cho nước rồ?. Bây g?ờ là lúc Quốc hộ? phả? thực h?ện quyền g?ám sát hành pháp và nâng cao năng lực lập pháp để bản H?ến pháp sửa đổ? này “đ? vào cuộc sống”. 

Dẫu sao đây mớ? là Sửa đổ? H?ến pháp 1992, cũng có nghĩa là H?ến pháp 1992 đã  vượt kỷ lục “tuổ? thọ” so vớ? các H?ến pháp 1946, 1959, và 1980 nhờ đó luôn được “sửa đổ?” và a? cũng b?ết rằng thờ? kỳ quá độ sẽ rất dà? lâu như dự báo của các nhà lãnh đạo, cho nên có lẽ sẽ có nh?ều lần sửa đổ? t?ếp theo kh? thực t?ễn đò? hỏ?. Phả? chăng đó cũng là một nét r?êng trong v?ệc Lập H?ến ở nước ta ?!

Theo Một Thế G?ớ?