Chuyên gia lý giải nguyên nhân khiến trẻ ốm liên tục sau dịch COVID-19

Ảnh hưởng của tình trạng “nợ miễn dịch” ở trẻ

Gần đây, nhiều dịch bệnh bùng phát, thậm chí một số bệnh truyền nhiễm năm nay diễn biến bất thường, đặc biệt là ở trẻ em với số ca nặng tăng lên khiến các cơ sở y tế quá tải, dịch chồng dịch, theo báo Tin Tức.

Trong thời gian vừa qua, số lượng bệnh nhi nhập viện do mắc Adenovirus gia tăng đáng báo động. Riêng Bệnh viện Nhi Trung ương ghi nhận hơn 3.130 ca mắc Adenovirus từ đầu năm đến nay, trong đó có 9 ca trẻ tử vong. Về các dịch cúm A, cúm B, năm nay, bệnh viện cũng ghi nhận nhiều trẻ nhập viện với biến chứng nặng, khác thường so với mọi năm.

Không chỉ Bệnh viện Nhi Trung ương, các bệnh viện tỉnh, bệnh viện ngoài công lập cũng tăng lên rất nhiều. Từ đầu tháng 9 đến nay, Bệnh viện Nhi đồng TP.HCM đã tiếp nhạn 1.500 – 2.000 trẻ mắc các bệnh hô hấp tới thăm khám mỗi ngày. Trong khi đó, sốt xuất huyết tăng hơn 9.000 ca so với cùng kỳ. Số ca trở nặng tăng cao trên toàn quốc, ghi nhận ở cả người lớn và trẻ nhỏ.

Điều đáng nói là hiện nhiều dịch bệnh đã diễn biến trở nên phức tạp, không tuân theo mùa, ghi nhận nhiều ca tăng nặng, thời gian mắc bệnh kéo dài. Về sự bất thường của các dịch bệnh năm nay, các chuyên gia cho rằng nguyên nhân là có sự cộng hưởng của tình trạng “nợ miễn dịch” sau thời gian giãn cách xã hội và giảm tiếp xúc trong dịch COVID-19 trước đó.

Gần đây, nhiều dịch bệnh bùng phát, thậm chí một số bệnh truyền nhiễm năm nay diễn biến bất thường, nhất là ở trẻ em. Ảnh minh họa: Kinh Tế Đô Thị

Theo PGS.TS Nguyễn Thị Diệu Thúy – Chủ nhiệm Bộ môn Nhi, Đại học Y Hà Nội, “nợ miễn dịch” là hiện tượng xảy ra do cơ thể không tiếp xúc với vi khuẩn và virus một cách thường xuyên.

Trong thời gian thực hiện các biện pháp ngăn chặn sự lây lan của COVID-19 như giãn cách xã hội, tăng cường rửa tay và khử trùng, đeo khẩu trang... đã góp phần vào việc ngăn chặn sự lây lan của các loại bệnh thông thường.

Thế nhưng, các biện pháp ngăn ngừa này đã không còn phổ biến khi trẻ quay lại trường học, tham gia các hoạt động ngoài trời và các hoạt động cộng đồng. Do đó, nguy cơ bùng phát các bệnh thông thường do virus và vi khuẩn sẽ tăng lên.

“Nợ miễn dịch” có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển miễn dịch của trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, làm tăng mức độ nghiêm trọng của các bệnh nhiễm trùng ở trẻ em trong thời kỳ hậu COVID-19. Vì thế, các loại bệnh nhiễm trùng phổ biến như cúm A, cúm B, Adenovirus, cúm mùa, viêm họng liên cầu… đã bùng phát mạnh mẽ sau thời gian ngắn khi trẻ đi học trở lại.

Làm cách nào để “trả nợ miễn dịch” cho trẻ?

Báo Tiền Phong dẫn thông tin từ PGS.TS Nguyễn Thị Diệu Thúy cho hay dù mắc COVID-19 có triệu chứng hay không có triệu chứng, đáp ứng miễn dịch của trẻ cũng bị ảnh hưởng. Đặc biệt, mắc COVID-19 còn có thể gây giảm số lượng hoặc chức năng tế bào trình diện kháng nguyên.

Suy giảm miễn dịch do COVID- 19 còn gây khó khăn trong đào thải virus và chống nhiễm trùng thứ phát. Khi xảy ra nhiễm trùng thứ phát sau mắc COVID-19, trẻ còn có nguy cơ bị nặng hơn khoảng 5-15,5%. Do đó, dù không gây ra triệu chứng nhưng khi mắc COVID-19, virus này vẫn có nguy cơ âm thầm gây suy giảm miễn dịch của trẻ trên toàn hệ thống.

Trong giải pháp tổng thể, dinh dưỡng đóng vai trò “chìa khóa” quan trọng để tăng cường miễn dịch tự nhiên và chủ động của cơ thể, giúp trẻ chiến đấu với nhiều dịch bệnh đang diễn biến phức tạp như hiện nay.

PGS.TS Nguyễn Thị Diệu Thúy nói, dinh dưỡng cung cấp nguyên liệu quý giá để tổng hợp các thành phần miễn dịch. Các nguyên tố vi lượng, đặc biệt là kẽm và sắt có vai trò quan trọng trong việc cải thiện miễn dịch cho trẻ. Sắt tham gia vào quá trình sản sinh ra các tế bào miễn dịch Lympho T - giúp chống lại sự tấn công của virus, vi khuẩn. Khi cơ thể trẻ bị thiếu sắt, hiển nhiên hệ miễn dịch sẽ suy giảm.

Kẽm cũng có vai trò quan trọng đối với hệ miễn dịch khi vừa là thành phần, vừa là xúc tác tăng cường sản xuất ra các yếu tố miễn dịch (miễn dịch tế bào, miễn dịch thích ứng), từ đó tạo một hệ thống phòng thủ giúp cơ thể chống lại các tác nhân gây bệnh.

Tuy nhiên, hiện nay ở Việt Nam, tình trạng trẻ thiếu sắt và kẽm còn cao. Thống kê của Viện Dinh dưỡng năm 2019 – 2020 cho thấy, tỷ lệ trẻ em thiếu kẽm ở mức trầm trọng lên 60%, cứ 3 trẻ có một trẻ thiếu sắt. Đặc biệt, thiếu kẽm thường đi đôi với thiếu sắt và ngược lại. Trong khi đó, theo nghiên cứu tổ chức dinh dưỡng Đông Nam Á, bữa ăn hàng ngày của trẻ em Việt chỉ đáp ứng được 50% nhu cầu kẽm và sắt.

Để đảm bảo đủ lượng kẽm, sắt cho nhu cầu hàng ngày giúp nâng cao hệ miễn dịch, cha mẹ nên bổ sung cho trẻ bằng sản phẩm dạng lỏng dễ uống, dễ hấp thu. Bên cạnh đó, nên chọn các sản phẩm có cả sắt và kẽm đủ nhu cầu hàng ngày, lưu ý hai vi chất này có tỷ lệ cân đối 1:1 sẽ tốt nhất để cơ thể hấp thu tối đa, phát huy tác dụng.

Đinh Kim (T/h)