Chiến tranh thương mại Trung - Mỹ: Washington có thể chịu sức ép “diệt địch một nghìn, tự thương tám trăm”?

Những đòn đánh thương mại tiếp theo của Mỹ sẽ tác động tiêu cực hơn nữa tới nền kinh tế Trung Quốc, tuy nhiên Washington cũng thiệt hại lớn.

Tờ báo tiếng Trung chuyên bình luận thời sự Zaobao của Singapore ngày 20/9 cho biết, khi nói về chiến tranh thương mại Trung - Mỹ vào ngày 18/9, Chủ tịch hội đồng quản trị tập đoàn Alibaba Jack Ma cho rằng, kể cả khi Tổng thống Mỹ Donald Trump rời khỏi chính trường thì chiến tranh thương mại vẫn sẽ tiếp diễn, thời gian có thể kéo dài 20 năm.

Mặc dù chiến tranh thương mại Trung - Mỹ đã trở nên gay gắt, nhưng phát biểu của Jack Ma vẫn gây chấn động nhất định. 20 năm sẽ như thế nào? Điều này có nghĩa là phải trải qua vài cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ, Trung Quốc cũng có thể diễn ra thay thế tầng lớp lãnh đạo.

Hơn nữa, tình hình kinh tế, chính trị và xã hội của Trung Quốc và Mỹ 20 năm sau e rằng không ai bây giờ có thể biết được sẽ như thế nào.

Tuy nhiên, phán đoán của Jack Ma cũng không có gì là chắn chắc. Chiến tranh thương mại Trung - Mỹ dài hơn so với dự tính của mọi người, điều này đã không có gì phải nghi ngờ. Về vĩ mô, 20 năm sau hoặc dài hơn, giữa Trung - Mỹ sẽ còn xảy ra va chạm thương mại, điều này cơ bản cũng có thể khẳng định.

Ngày 18/9, Văn phòng Đại diện thương mại Mỹ tuyên bố tăng thuế quan 10% lên hàng hóa Trung Quốc trị giá 200 tỷ USD, 10% thuế quan mới sẽ có hiệu lực trong tuần tới (24/9), năm 2019 mức thuế quan sẽ tăng lên 25%.

Mỹ còn tuyên bố, nếu Trung Quốc có hành động mang tính phản ứng lại nhằm vào nông dân hoặc các ngành nghề khác của nước này, Washington sẽ lập tức triển khai hành động giai đoạn thứ ba, tức là tiến hành tăng thuế quan đối với hàng hóa nhập khẩu Trung Quốc trị giá khoảng 267 tỷ USD.

Tuy nhiên, Trung Quốc hoàn toàn không tỏ ra mềm yếu và đã nhanh chóng tuyên bố tiến hành tăng thuế quan đối đẳng với hàng hóa nhập khẩu từ Mỹ trị giá 60 tỷ USD. Điều này cũng đồng nghĩa với việc Trung Quốc đã sẵn sàng đón nhận "đòn đánh thứ ba" của Mỹ.

Cách đây không lâu, Bộ Tài chính Mỹ đã phát đi tín hiệu mời Trung Quốc tiến hành đàm phán cấp cao, nhưng chiến tranh thương mại tiếp tục leo thang, làm cho khả năng hai nước tiến hành đàm phán để kết thúc chiến tranh thương mại trong ngắn hạn đã giảm mạnh.

Vấn đề hiện nay là: Chiến tranh thương mại Trung - Mỹ tại sao lại lâu hơn và có phạm vi lớn hơn so với dự tính của mọi người? Chiến tranh thương mại Trung - Mỹ sẽ còn đánh trong bao lâu?

Vấn đề thứ nhất có liên quan đến cạnh tranh chiến lược Trung - Mỹ. Mỹ phát động chiến tranh thương mại, ngoài loại bỏ nguyên nhân trực tiếp dẫn đến xuất siêu thương mại khổng lồ của Trung Quốc đối với Mỹ, thực sự cũng có ý đồ làm suy yếu năng lực cạnh tranh khoa học công nghệ của Trung Quốc, làm thay đổi quy tắc kinh tế, thậm chí chính trị của họ.

Đối với Trung Quốc, giảm bớt xuất siêu thương mại là điều có thể đàm phán, nhưng làm thay đổi các quy tắc kinh tế, chính trị của họ là điều không thể thương lượng. Đây là nguyên nhân căn bản Trung Quốc thà chịu tổn thất lợi ích kinh tế và buộc phải chống lại Mỹ.

Vấn đề thứ hai có liên quan đến khả năng chịu đựng của hai bên. Trong giai đoạn đầu của cuộc chiến tranh thương mại, rất nhiều người ở Mỹ và Trung Quốc đều không tin vào khả năng chống đỡ của Bắc Kinh. Nhiều ý kiến cho rằng Trung Quốc vốn thu được lợi ích to lớn trong thương mại với Mỹ, chỉ cần Washington có hành động thực sự thì Bắc Kinh sẽ chịu thua thậm chí sợ hãi.

Kết quả, thái độ cứng rắn và khả năng chịu đựng của Trung Quốc đều vượt dự kiến. Chiến tranh thương mại đã chính thức tiến hành hơn 2 tháng, xã hội Trung Quốc đã từ thấp thỏm lo âu ban đầu, từng bước trấn tĩnh lại, những tiếng nói về sự yếu ớt của Trung Quốc trong dư luận trên mạng đã giảm rõ rệt.

Người ta thấy, chiến tranh thương mại hoàn toàn không gây quá nhiều ảnh hưởng cho đời sống hàng ngày của người Trung Quốc, tăng trưởng kinh tế cũng không suy giảm mạnh. Một số người đã chuyển sang kêu gọi chính quyền đẩy nhanh cải cách mở cửa.

Như vậy, chính phủ Trung Quốc đã vượt qua tác động tâm lý của chiến tranh thương mại đối với xã hội, có thể chủ động hơn huy động các lực lượng trong xã hội để “đọ sức” lâu dài với Mỹ.

Ngoài ra, cục diện Trung Quốc ở vị thế yếu trong chiến tranh thương mại trong ngắn hạn hoàn toàn không thay đổi. Sau khi Mỹ phát động trừng phạt thương mại giai đoạn 2 và giai đoạn 3, kinh tế Trung Quốc sẽ còn phải chịu áp lực lớn hơn so với vài tháng trước.

Tuy nhiên, Trung Quốc có nền công nghiệp tương đối hoàn chỉnh, thị trường trong nước rộng lớn và thể chế chính trị có hiệu quả tương đối cao, việc vượt qua được sức ép xuất khẩu do chiến tranh thương mại gây ra hoàn toàn không quá khó.

Sự ảnh hưởng lớn nhất của chiến tranh thương mại đối với Trung Quốc chính là tâm lý thị trường. Trong bối cảnh chiến tranh thương mại có thể kéo dài, làm thế nào để lấy lại niềm tin của các nhà đầu tư đối với nền kinh tế Trung Quốc là một thách thức to lớn mà chính phủ nước này phải đối mặt lâu dài. Trên thực tế, có rất nhiều nhà đầu tư đã và đang rút khỏi thị trường Trung Quốc.

Chiến tranh thương mại Trung - Mỹ có thể đánh bao lâu thì cũng phải xem Washington có khả năng chịu được sức ép “diệt địch một nghìn, tự thương tám trăm” từ chiến tranh thương mại hay không. 5 tháng đầu năm 2018, mức độ lạm phát của Mỹ tiếp tục tăng lên, mức tăng giá sản xuất hàng năm đều cao hơn so với mức tăng giá tiêu dùng hàng năm, cho thấy giá cả tiêu dùng sẽ tiếp tục tăng lên trong tương lai.

Sau khi “3 đòn đánh” của Mỹ không thể khiến cho Trung Quốc “đi vào khuôn khổ”, chiến tranh thương mại Trung - Mỹ có khả năng rơi vào cục diện bế tắc. Sự tổn thất của người tiêu dùng Mỹ và khả năng Washington có thể mất đi thị trường Trung Quốc đều có thể thúc đẩy chính phủ Mỹ quay trở lại bàn đàm phán.

Bất kể là "đánh hay đàm", Mỹ đều nắm quyền chủ động, đây là do vị thế chủ đạo của Mỹ trên thế giới quyết định.

Tuy nhiên, cho dù là đứng đầu thế giới cũng không thể rơi vào một cuộc chiến tiêu hao không thấy có tiền đồ. Nhìn ở góc độ này, xung đột thương mại Trung - Mỹ sẽ tồn tại kéo dài, chiến tranh thương mại hai nước sẽ không tiếp diễn quá lâu.

ĐÔNG PHONG (Theo Zaobao)