Ngày 4/2, trao đổi với PV Đời sống & Pháp luật, đại diện Ban Quản lý đường sắt đô thị Hà Nội (MRB) cho biết, đơn vị cùng với Tư vấn và các nhà thầu đã khởi công khoan hầm bằng máy đào TBM (Tunnel Boring Machine) thứ hai có tên gọi “Táo bạo” cho đoạn tuyến đi ngầm của Dự án tuyến đường sắt đô thị thí điểm thành phố Hà Nội, đoạn Nhổn - ga Hà Nội.
Đây là một sự kiện đặc biệt, chào mừng 95 năm Ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam (3/2/1930 - 3/2/2025). Dự kiến, đoạn tuyến đi ngầm của dự án Metro Nhổn - ga Hà Nội sẽ hoàn thành vào năm 2027, sau đó, toàn bộ tuyến sẽ được đưa vào khai thác.
TBM “Táo bạo” sẽ bắt đầu khoan hầm thứ hai từ Ga S9 - Kim Mã tại độ sâu 17.8m, máy khoan hầm sẽ tăng tốc đến tốc độ tiêu chuẩn khoảng 10m/ngày để tiếp cận các ga tiếp theo. Theo kế hoạch, tổng thời gian từ khi bắt đầu khoan máy TBM đầu tiên cho đến khi kết thúc máy TBM số 2 là 16 tháng. Sau khi kết thúc khoan tại ga S12, các máy TBM sẽ được tháo dỡ tại ga này, hệ thống thiết bị phụ trợ sẽ được kéo về và tháo dỡ tại Ga S9 - Kim Mã.
Trong khi đó, sau 6 tháng thi công, robot TBM1 đã đào được 985m đường hầm. Robot thứ nhất này được khởi công từ ngày 30/7/2024, đến nay, đường hầm tuyến metro Nhổn - ga Hà Nội đã thành hình.
Ông Nguyễn Bá Sơn, Phó Ban Quản lý đường sắt đô thị Hà Nội nhấn mạnh: "Việc khởi công khoan hầm bằng máy đào TBM lần này là một cột mốc quan trọng đối với đoạn tuyến ngầm của Dự án tuyến đường sắt đô thị thí điểm thành phố Hà Nội, đoạn Nhổn - ga Hà Nội. Trong quá trình vận hành máy đào TBM 1, chúng tôi đã gặp nhiều khó khăn về điều kiện địa chất. Tuy nhiên qua qua trình khoan của TBM1 Nhà thầu đã thu thập được đẩy đủ dữ liệu địa chất làm cơ sở để căn chỉnh máy TBM 2 nhằm đảm bảo việc vận hành TBM 2 một cách trơn tru hơn, hiệu quả hơn”.
Cứ đào được 1,5m, mũi khoan lại tạm dừng hoạt động để lắp vỏ hầm. TBM khoan tới đâu, bộ phận vỏ hầm sẽ được thi công lắp đặt tới đó. Song song, các hạng mục khác của công trình cũng được hoàn thiện theo phương pháp cuốn chiếu. Các tấm vỏ hầm được đưa vào vị trí nhờ một cánh tay robot.
Tính đến thời điểm hiện tại, tiến độ thi công tổng thể gói thầu CP03 - Hầm và các ga ngầm đạt 53,46%. Dốc hạ ngầm đã hoàn thành 75,66%, Ga S9 hoàn thành 50,48%, Giếng đứng hoàn thành 24,09%, tuyến hầm đạt 47,41%, các Ga S10, S11, S12 (gồm đường chuyển làn và Gara) lần lượt hoàn thành 64,44%, 58,1%, 58,4%.
Hoạt động thi công diễn ra trên tất cả các công trường, cụ thể Ga S10 đang triển khai phần kết cấu bên ngoài (lối lên xuống nhà ga), huy động và lắp đặt hệ thống khung đẩy để đón máy TBM; Ga S11 đã hoàn thành đổ bê tông bản đáy và di chuyển ngầm nổi phục vụ Jet Grouting, hiện nay đang thi công Jet Grouting khu vực lối vào và lối ra máy TBM; Ga S12 đang thi công song song bản trung chuyển và đào đất để thi công bản lửng;
Đường chuyển làn và Gara đã hoàn thành bản đỉnh tại khu vực I.2, đang triển chống thấm và hoàn trả kết cấu, thi công lớp thảm thô, hoàn thiện vỉa hè và hoàn trả đường tại khu vực I.1 đồng thời triển khai công tác lắp đặt cốt thép bản trung chuyển gara khu vực I.1; Khu vực Dốc hạ ngầm đồng thời triển khai công đào và thi công kết cấu hầm hộp; Khu vực Giếng đứng hiện đang thực hiện công tác đào để thi công kết cấu.
Nhà thầu chính thực hiện gói thầu CP03 của dự án là Liên danh Hyundai & Ghella (HGU). Hyundai E&C, tập đoàn xây dựng lớn nhất Hàn Quốc, có bề dày kinh nghiệm tham gia nhiều dự án Metro tại Hàn Quốc, Đài Loan, Singapore và Philippines. Trong khi đó, Ghella S.p.A đến từ Italy, với hơn 100 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực thi công khoan hầm trên toàn cầu. Để đảm bảo chất lượng và tiến độ thi công khoan hầm TBM tại Hà Nội, nhà thầu chính HGU đã điều động các chuyên gia cao cấp trực tiếp tham gia điều hành và quản lý dự án.
Ông Park Young Ill, Giám đốc dự án, Liên danh Hyundai & Ghella (HGU) cho biết, các chuyên gia được huy động cho dự án đều là những người dày dặn kinh nghiệm trong quản lý và vận hành công tác khoan hầm TBM tại nhiều dự án đường sắt đô thị quy mô lớn trên thế giới. Với sự am hiểu sâu sắc về công nghệ khoan hầm tiên tiến cùng kỹ năng thực tiễn đã được rèn luyện qua nhiều năm, họ sẽ trực tiếp tham gia giám sát và điều phối toàn bộ quá trình thi công. Mọi công đoạn sẽ được triển khai theo quy trình khoa học, bài bản và chuyên nghiệp, từ khâu chuẩn bị, vận hành máy móc đến kiểm soát chất lượng và an toàn lao động”.
Nhà thầu phụ trực tiếp vận hành việc khoan hầm bằng TBM là công ty Cổ phần FECON. Bên cạnh kinh nghiệm mà FECON đã tích luỹ và học hỏi từ dự án Tuyến Metro số 1 TP.HCM (Bến Thành - Suối Tiên), tại dự án tuyến đường sắt đô thị thí điểm thành phố Hà Nội, đoạn Nhổn - ga Hà Nội, Nhà thầu phụ FECON có sự hỗ trợ kỹ thuật từ phía đội ngũ chuyên gia của Tunnel Pro, một đơn vị hàng đầu thi công TBM từ nước Ý (Italy) và đội ngũ chuyên gia từ Hiệp hội công trình ngầm Quốc tế.
Cũng theo Ban Quản lý đường sắt Hà Nội, máy TBM vận hành theo chu trình khép kín, đào với tốc độ lớn nhất là 60 mm/phút. Sau khi đào xong, robot sẽ thực hiện lắp vỏ hầm ngay phía sau đuôi máy với cánh tay robot hiện đại, thời gian lắp vỏ hầm sẽ khoảng 30-35 phút cho một đốt hầm gồm 6 miếng.
Bộ đôi máy TBM được sản xuất bởi hãng Herrenkecht (Cộng hòa liên bang Đức), có chiều dài hơn 100 m, nặng khoảng 850 tấn. Để vận hành song song 2 robot TBM, các nhà thầu đã huy động 150 công nhân, kỹ sư. Các chuyên gia được huy động cho dự án đều là những người dày dặn kinh nghiệm trong quản lý và vận hành công tác khoan hầm TBM tại nhiều dự án đường sắt đô thị quy mô lớn trên thế giới.
Máy TBM vận hành theo một chu trình khép kín, đào với tốc độ lớn nhất là 60mm/phút, trong quá trình đào máy sẽ phun ra trước đầu cắt chất điều hòa đất hay còn gọi là FOAM giúp làm mềm đất, chống bó và hỗ trợ duy trì cân bằng áp lực đầu gương đào. Cùng lúc đó thì phía đuôi máy sẽ phun ra chất mỡ quét lên bề mặt ngoài vỏ hầm, giúp bảo vệ bộ phận chổi quét đuôi máy, ngăn nước chảy ngược vào trong máy và làm kín kít các điểm nối bề ngoài vỏ hầm. Đuôi máy cũng bơm dung dịch vữa chèn lấp khe giữa vỏ hầm và đất đảm bảo ngăn ngừa sụt lún trong quá trính thi công.
Sau khi đào xong, robot sẽ thực hiện lắp vỏ hầm ngay phía sau đuôi máy với cánh tay robot hiện đại, thời gian lắp vỏ hầm sẽ khoảng 30 đến 35 phút cho một đốt hầm gồm 6 miếng. Chu trình đào và lắp vỏ hầm diễn ra liên tục không ngừng. Dự án sử dụng máy TBM khoan xuyên cắt qua tường vây và qua khối đất đã gia cố.
TBM hoạt động trên nguyên lý cân bằng áp lực đất. Phía sau khiên đào được bố trí một vách ngăn kín. Đất từ khiên đào sẽ rơi vào khoang kín và tạo ra sự cân bằng áp lực giữa đất đào và đất chưa đào, làm cho gương đào ổn định và không sạt lở. Áp lực của đất trong khoang cân bằng được theo dõi bởi các thiết bị đặc biệt đặt trực tiếp trong thân máy.
Dưới đáy hầm, dự án chuẩn bị sẵn hệ thống ray trượt, có vai trò đỡ TBM và trượt ngang TBM từ vị trí lắp đặt vào vị trí khoan, hỗ trợ việc di chuyển TBM trong không gian hẹp.
Tuyến metro Nhổn - ga Hà Nội dài hơn 13km, gồm 12 ga. Trong đó có hơn 12,5km tuyến chính và 0,46km đường dẫn và depot. Đoạn đi trên cao gồm 8 ga từ ga S1 - S8 dài khoảng 8,5km; đoạn đi ngầm gồm 4 ga từ ga S9 - S12 dài khoảng 4km.
Ngày 9/11/2024, TP Hà Nội đã tổ chức lễ vận hành thương mại đoạn trên cao của tuyến từ Nhổn - ga Cầu Giấy dài 8,5km.