Vụ án oan 10 năm: Khởi tố vụ án mới liệu có phù hợp?

Theo Luật sư Nguyễn Hồng Hà (Đoàn Luật sư Khánh Hòa), cùng một vụ án oan của ông Nguyễn Thanh Chấn, h?ện tồn tạ? ha? quyết định khở? tố vụ án do ha? cơ quan khác nhau cùng ban hành l?ệu có phù hợp vớ? quy định của BLTTHS?

Trong thờ? g?an chưa có quyết định tá? thẩm thì ngày 29/10/2013, VKSNDTC đã quyết định khở? tố vụ án hình sự về tộ? “G?ết Ngườ? “, khở? tố bị can đố? vớ? Chung về tộ? danh này.

Như vậy cùng một vụ án, cùng một ngườ? bị hạ? đã tồn tạ? ha? quyết định khở? tố vụ án do ha? cơ quan khác nhau cùng ban hành. Đ?ều này l?ệu có phù hợp vớ? quy định của BLTTHS?

 Tồn tạ? ha? quyết định khở? tố vụ án do ha? cơ quan khác nhau cùng ban hành trong vụ án ông Nguyễn Thanh Chấn

Thường thì mỗ? vụ án chỉ có một quyết định khở? tố về một tộ? hoặc nh?ều tộ? đã xảy ra và được xử lý theo đúng t?ến trình tố tụng hình sự:  Đ?ều  tra, truy tố, xét xử, và cuố? cùng kết thúc bằng bản án, quyết định có h?ệu lực.

Thế nhưng vụ án “G?ết ngườ? “ xảy rả ở Bắc G?ang vào năm 2003, đã được xét xử bằng bản án phúc thẩm có h?ệu lực th? hành từ năm 2004, đã kết án ông Nguyễn Thanh Chấn tù chung thân về tộ? danh mà Cơ quan  cảnh sát đ?ều tra Công an tỉnh Bắc G?ang đã khở? tố.

Bị án đã th? hành án được 10 năm, nay phát h?ện có tình t?ết mớ? làm thay đổ? bản chất vụ án, chứng m?nh ông Nguyễn Thanh Chấn bị kết án oan sa?.

Theo dõ? thông t?n báo chí cho thấy, mớ? đây V?ện k?ểm sát nhân dân tố? cao t?ếp tục khở? tố vụ án “G?ết  ngườ?”   cùng về vụ án đã khở? tố trước đó 10 năm, v?ệc khở? tố vụ án như vậy có đúng  thủ tố tụng hình sự không?

Mọ? hoạt động tố tụng hình sự của cơ quan t?ến hành tố tụng, ngườ? t?ến hành tố tụng và ngườ? tham g?a tố tụng phả? được t?ến hành theo quy định của Bộ luật tố tụng hình sự (BLTTHS). Đó là nguyên tắc đảm bảo pháp chế  XHCN trong tố  tụng hình sự.

Thế nhưng trong thực t?ễn tố tụng, có những trường hợp chưa được BLTTHS  quy định, và chưa có văn bản hướng dẫn th? hành của cơ quan có thẩm quyền. Đô? kh? các cơ quan t?ến hành tố tụng phả? làm những  v?ệc mà  BLTTHS không quy định để có thể xử lý không bỏ lọt ngườ? lọt tộ?, không làm oan ngườ? vộ tộ?.

Tình t?ết mớ? phát s?nh trong quá trình bị án Nguyễn Thanh Chấn  đang th? hành án, ngày 25/10/2013 đố? tượng Lý Nguyễn Chung đã ra đầu thú và kha? nhận chính là ngườ? thực h?ện hành v? g?ết chị Nguyễn Thị Hoan vào tố? ngày 15/8/2003 để cướp tà? sản.

Căn cứ vào kết quả xác m?nh, ngày 29/10/2013, Cục đ?ều tra – VKSNDTC đã có quyết định khở? tố vụ án hình sự, đồng thờ? khở? tố bị can, ra lệnh bắt tạm g?am Lý Nguyễn Chung (s?nh năm 1988) về ha? tộ? “ G?ết ngườ?” và “ Cướp tà? sản “, bắt khẩn cấp đố? vớ? Lý Văn Chúc( cha của Chung) về hành v? đe doạn g?ết bà Nguyễn Thị Lành- nhân chứng vụ án.

Ngày 6/11/2003,  Hộ? đồng thẩm phán TANDTC mớ? có quyết định tá? thẩm chấp nhận kháng nghị tá? thẩm của v?ện trưởng VKSND tố? cao, hủy các bản án sơ thẩm, phúc thẩm đã tuyên ông Nguyễn Thanh Chấn chung thân về tộ? G?ết ngườ? để đ?ểu tra lạ? từ đầu.

Tô? không bình luận về nộ? dung vụ án, các đố? tượng trên có hành v? phạm tộ? hay không cần phả? chờ kết quả g?ả? quyết của các  cơ quan t?ến hành tố tụng theo đúng quy định của BLTTHS.

Vấn đề tô? muốn nêu ở đây là Vụ án “G?ết ngườ?” xảy ra ở Bắc G?ang năm 2003 đã được khở? tố và có bản án có h?ệu lực năm 2004, đến nay có tình t?ết mớ? phát h?ện ngườ? đã bị kết án không có hành v? phạm tộ? mà do đố? tượng khác gây ra.

V?ệc khở? tố vụ án lần thứ  ha? để  xử lý đố? tượng gây án ra đầu thú như các báo  thông t?n như vậy có đúng tố tụng hình sự không?

BLTTHS đã quy định thủ tục tá? thẩm được áp dụng đố? vớ? bản án hoặc quyết định có h?ệu lực pháp luật nhưng bị kháng nghị vì có những tình t?ết mớ? được phát h?ện mà tòa án không b?ết được kh? ra bản án hoặc quyết định đó. Những tình t?ết  được dùng căn cứ kháng nghị theo thủ tục tá? thẩm được quy định tạ? Đ?ều 291 BLTTHS là:

1. Lờ? kha? của ngườ? làm chứng, kết luận g?ám định, lờ? dịch của ngườ? ph?ên dịch có những đ?ểm quan trọng được phát h?ện không đúng sự thật.

2. Đ?ều tra v?ên, k?ểm sát v?ên, thẩm phán Hộ? thẩm nhân dân đã có kết luận không đúng làm cho vụ án bị xét xử  sa?.

3. Vật chứng, b?ên bản đ?ều tra, b?ên bản hoạt  động tố tụng khác hoặc những tà? l?ệu khác trong vụ án bị g?ả mạo hoặc không đúng sự thật.

4. Những tình t?ết khác làm cho v?ệc g?ả? quyết vụ án không đúng sự thật.

Đố? ch?ếu vớ? quy định của BLTTHS nêu trên, theo tô? vụ án G?ết ngườ? ở Bắc G?ang không thể khở? tố vụ án mớ?, vì mỗ? vụ chỉ được khở? tố  bằng một quyết định khở? tố vụ án.

Kh? phát h?ện tình t?ết mớ?, cơ quan đ?ều tra không thể căn cứ quyết định khở? tố vụ án truớc đó đã được g?ả? quyết bằng bản án có h?ệu lực để khở? tố bị can đố? vớ? đố? tượng mớ? phát h?ện qua xác m?nh đơn tố cáo của g?a đình ngườ? đã bị kết án oan.

Cơ quan đ?ều tra cũng không thể khở? tố vụ án mớ? để xử lý đố? vớ? đố? tượng mớ? đầu thú. Trường hợp này phả? g?ả? quyết theo trình tự  tá? thẩm, vì tình t?ết mớ? làm thay đổ? bản chất nộ? dung vụ án đã được quy định tạ? các đ?ều 290,291 BLTTHS. Thẩm quyền kháng nghị tá? thẩm vụ án này thuộc v?ện trưởng VKSNTC.

Đố? vớ? vụ án đã có h?ệu lực pháp luật này, kh? phát h?ện tính t?ết mớ?, cơ quan đ?ều tra đã báo cáo v?ện trưởng VKSNDTC b?ết để thực h?ện quyền kháng nghị tá? thẩm theo thẩm quyền.

Vì vậy, theo  tô? chỉ sau kh? có quyết định tá? thẩm hủy các bản án để đ?ểu tra lạ? từ đầu thì cơ quan đ?ều tra mớ? có thẩm quyền ra quyết định đình chỉ đ?ều tra đố? vớ?  ông Chấn, đồng thờ? ra quyết định khở? tố bị can đố? vớ? Chung về tộ? “G?ết ngườ?” mà không  phả? ra quyết định khở? tố vụ án mớ? .

Theo đó, cơ quan đ?ều tra  vẫn có thẩm quyển quyết định bổ sung quyết định khở? tố vụ án về tộ? “Cướp tà? sản“  và “đe doạ g?ết ngườ?" để khở? tố bị can  đố? vớ? Chung về tộ? “Cướp tà? sản, đố? vớ?  ông Chúc về tộ? “đe doạ g?ết ngườ? “ nếu v?ệc khở? tố có đầy đủ dấu h?ệu phạm tộ? và còn trong thờ? h?ệu truy cứu trách nh?ệm hình sự .

Trong thờ? g?an chưa có quyết định tá? thẩm thì ngày 29/10/2013, VKSNDTC đã quyết định khở? tố vụ án hình sự  về tộ? “G?ết Ngườ? “, khở? tố bị can đố? vớ? Chung về tộ? danh này. Như vậy cùng một vụ án, cùng một ngườ? bị hạ?  đã  tồn tạ? ha? quyết định khở? tố vụ án do ha? cơ quan khác nhau cùng ban hành.

Một quyết định do Cơ quan CSĐT  Công an  tỉnh Bắc G?ang khở? tố năm 2003, một quyết định do VKSND tố? cao khở? tố tháng 10/2013?  Đ?ều  này l?ệu có phù hợp vớ? quy định của BLTTHS?  Câu trả lờ? x?n nhường cho các cơ quan có thẩm quyền  và các chuyên g?a pháp luật trong lĩnh vực tố tụng hình sự.

Theo Luật sư Nguyễn Hồng Hà (Đoàn Luật sư Khánh Hòa)/Nguo?duat?n