Từ loài hoa dại mọc đầy hàng rào, nay thành "vàng xanh" giá nửa triệu/kg, dân buôn "bán không kịp thở"

Trong ký ức của nhiều người, hoa đậu biếc vốn chỉ là một loài hoa dân dã, khiêm tốn, thường leo thành giàn trước hiên nhà để che bóng mát hoặc mọc dại ven hàng rào, điểm tô cho không gian bằng sắc xanh tím nổi bật. Tuy nhiên, chỉ trong vài năm trở lại đây, loài hoa này đã có một màn "lột xác" ngoạn mục, vươn lên trở thành một trong những loại thảo mộc được thị trường săn đón và ưa chuộng bậc nhất.

Nhờ khả năng tạo màu xanh biếc hoàn toàn tự nhiên cho thực phẩm, hoa đậu biếc ngày nay được coi như một loại đặc sản có giá trị cao. Trên thị trường, giá bán của hoa đậu biếc khô có thể lên tới 350.000 đồng/kg, một mức giá không hề rẻ.

Loài hoa dại bị lãng quên bỗng "lột xác" thành đặc sản, đắt hơn thịt

Cây đậu biếc có thể ra hoa quanh năm, cứ khoảng nửa tháng lại cho thu hoạch một lứa mới. Dù vậy, quy trình thu hái và chế biến để cho ra thành phẩm hoa khô chất lượng lại đòi hỏi rất nhiều công sức. Để có được 1kg hoa khô, người trồng phải thu hái hơn mười cân hoa tươi. Sau đó, số hoa này phải được đem đi phơi hoặc sấy một cách cẩn thận.

Quá trình này đặc biệt phụ thuộc vào thời tiết; nếu không may gặp trời mưa, hoa rất dễ bị hỏng, thối, có thể gây thất thoát nặng nề. Chính vì sự kỳ công và sản lượng bị hạn chế nên giá thành của hoa đậu biếc khô luôn ở mức cao.

Bên cạnh đó, hoa tươi cũng được bán với giá khoảng 100.000 đồng/kg. Tuy nhiên, việc vận chuyển và bảo quản hoa tươi gặp nhiều khó khăn do cánh hoa mỏng, dễ giập nát và thời gian tươi rất ngắn. Vì lý do này, thị trường vẫn ưa chuộng hoa khô hơn vì tính tiện dụng.

Chia sẻ trên Tri thức & Cuộc sống về thị trường, chị Ngọc (một người bán hoa đậu biếc trên chợ mạng) cho biết: "Khoảng 3-4 năm về trước, giá hoa đậu biếc còn đắt hơn, tầm nửa triệu một ký. Bây giờ giá đã hạ nhiệt, còn khoảng 350.000 đồng/kg. Nếu dùng làm bánh thì chỉ cần 5 - 7 bông hoa khô, làm xôi thì cần 3 - 4 bông, còn pha một ly nước thì 1 bông là đủ màu đẹp rồi. Ngoài bán lẻ tôi còn đổ sỉ, mỗi ngày cả sỉ và lẻ đi khoảng 5-10kg hoa khô. Vào các dịp lễ rằm hay mùa làm bánh chay, lượng tiêu thụ còn tăng cao hơn nữa".

Hiện nay, các chị em nội trợ rất ưa chuộng dùng hoa đậu biếc để nhuộm màu tự nhiên cho các món ăn như xôi, bánh, chè, kem, trà sữa... Việc này vừa tạo ra hiệu ứng thị giác đẹp mắt, vừa đảm bảo an toàn tuyệt đối do không phải sử dụng phẩm màu công nghiệp. Không chỉ vậy, hoa đậu biếc còn nổi tiếng với nhiều công dụng cho sức khỏe. Chỉ cần hãm khoảng 10 bông khô với nước nóng, thêm một chút đường phèn hoặc mật ong là đã có ngay một ly trà màu xanh tím dịu mát, giúp thư giãn tinh thần, giảm căng thẳng và hỗ trợ làm đẹp da.

Vừa đặt mua 500g hoa đậu biếc khô trên mạng, chị Lan Anh (ở Thanh Xuân, Hà Nội) chia sẻ rằng đây là nguyên liệu quen thuộc trong căn bếp của gia đình chị. "Loại hoa này tạo màu cho các món ăn vừa đẹp mắt vừa an toàn nên tôi mua về để pha trà, làm bánh, nấu chè, nấu xôi cho cả nhà. Hơn nữa, loại sấy khô rất tiện, chỉ cần bảo quản cẩn thận là có thể để được hàng tháng. Bất cứ lúc nào cần là có thể mang ra sử dụng ngay, vừa tiết kiệm vừa chủ động trong việc nấu nướng", chị Lan Anh cho biết.

Khi ngâm hoa vào nước nóng, chị Lan Anh mô tả rằng màu xanh biếc từ cánh hoa lan tỏa dần, tạo nên một sắc màu huyền ảo vô cùng đẹp mắt. Chị thường dùng nước màu này để pha với mật ong, chanh, hoặc cho vào nấu chè, làm thạch, bánh ngọt cho các con. Đặc biệt, chị tiết lộ một mẹo nhỏ khiến các con rất thích thú: chỉ cần nhỏ vài giọt chanh tươi vào ly nước màu xanh, nó sẽ ngay lập tức chuyển sang màu tím hồng kỳ diệu.

Dù rất ưa chuộng hoa khô vì sự tiện lợi, chị Lan Anh vẫn chia sẻ thêm: "Thực ra tôi thích hoa tươi hơn vì màu lên rất trong và đẹp, nhưng hoa tươi khó mua mà lại nhanh hỏng. Chỉ để được một, hai ngày trong tủ mát là hoa đã giập nát, không còn giữ được màu sắc nguyên vẹn".như ban đầu. Thế nên gần đây tôi hầu như chỉ mua loại khô để dùng dần. Mỗi lần sử dụng, chỉ cần ngâm hoa khoảng 5 phút trong nước nóng, sau đó thu được một thứ nước xanh biếc, không mùi, không vị, nhưng lại rất hữu ích cho việc chế biến. Tùy món ăn, tôi sẽ cho thêm lượng hoa ít hoặc nhiều để màu sắc đậm nhạt theo ý muốn”.

2 bộ phận của hoa đậu biếc có chứa độc tố nên thận trọng khi dùng

Tờ Thanh niên Việt dẫn lời Ths. Lê Thanh Bình (Đại học Dược Hà Nội) cho biết khi sử dụng hoa đậu biếc để pha trà hay làm đẹp, cần đặc biệt lưu ý vì cây đậu biếc có hai bộ phận chứa chất độc là hạt và rễ. Cụ thể:

Hạt đậu biếc: Hạt của cây đậu biếc chứa khoảng 12% chất dầu có khả năng gây ngộ độc nếu nhai nuốt phải. Triệu chứng ngộ độc bao gồm nôn mửa, tiêu chảy nặng. Đã có các trường hợp ngộ độc, chủ yếu là trẻ em, do ăn nhầm hạt đậu biếc. Vì vậy, các gia đình có trẻ nhỏ cần nhắc nhở trẻ không chơi đùa hay ăn hạt đậu biếc để tránh ngộ độc.

Rễ đậu biếc: Rễ cây đậu biếc có vị chát, đắng và chứa một lượng nhỏ chất độc. Chất này có thể được dùng trong các bài thuốc tẩy, thuốc xổ, hoặc để trị rắn cắn, côn trùng cắn, nhưng có thể gây buồn nôn nếu ăn phải. Mặc dù rễ cây đậu biếc có thể được sử dụng trong y học với liều lượng đúng cách, nhưng không nên tự ý sử dụng để tránh hại nhiều hơn lợi.

Lưu ý khi sử dụng hoa đậu biếc

Không nên lạm dụng hoa đậu biếc: Người khỏe mạnh chỉ nên uống khoảng 1-2 ly trà hoa đậu biếc mỗi ngày (khoảng 5-10 bông, tương đương 1-2 gram hoa khô).

Đối tượng không nên dùng: Phụ nữ có thai, người đang hành kinh, những người đang dùng thuốc chống đông máu, người lớn tuổi có bệnh nền mạn tính, trẻ nhỏ và trẻ sơ sinh... nên hạn chế hoặc tránh sử dụng trà hoa đậu biếc.

Các chuyên gia Đông y khuyến cáo chỉ nên xem trà hoa đậu biếc như một thức uống hỗ trợ cải thiện sức khỏe, không phải là thuốc chữa bệnh. Việc lạm dụng hoặc sử dụng sai cách có thể gây hậu quả nghiêm trọng.