Toàn cảnh "chảo lửa" tại Kursk: Nga giương đông kích tây "xé toạc bẫy hiểm", Ukraine rơi vào thế khó

Lực lượng Ukraine phát động chiến dịch đột kích vào tỉnh Kursk của Nga từ ngày 6/8. Đây là cuộc tấn công lớn nhất vào lãnh thổ Nga kể từ khi xung đột bùng phát tháng 2/2022. Cuộc tấn công nhanh chóng bị quân đội Nga chặn lại, nhưng giao tranh trong khu vực vẫn tiếp diễn và lực lượng Ukraine vẫn kiểm soát một số khu định cư ở khu vực biên giới.

Nga không dùng tới vũ khí hạng nặng

Kursk nằm trong khu vực được Quân khu Moskva do Đại tướng Sergey Kuzovlev chỉ huy. Tuy nhiên, hầu hết binh sĩ chính quy của lực lượng này đang tham gia chiến dịch quân sự tại Ukraine.

Hơn nữa, quân khu này mới chỉ thành lập từ hồi đầu năm nay sau khi Tổng thống Nga Vladimir Putin tách đôi quân khu phía Tây cũ thành hai quân khu để đáp lại động thái mở rộng của NATO.

Các chuyên gia quân sự đều nhận định, lực lượng Nga ở Kursk đã bị bất ngờ, bị động khi hơn 2.000 quân Ukraine vượt sang biên giới dẫn đến lực lượng biên phòng tại chỗ không đủ sức chống trả.

Nga đã mở một cuộc tấn công xuyên biên giới vào vùng Kursk của Nga. Ảnh: Reuters

Một trong những yếu tố giúp cuộc đột kích của Ukraine thành công là sự bảo mật. Rất ít chi tiết được tiết lộ về cách thức chiến dịch này diễn ra và các binh lính đã cẩn thận không tiết lộ thông tin nhạy cảm.

Một yếu tố khác khiến Nga bị bất ngờ ở Kursk là việc Quân khu Moskva bãi nhiệm hội đồng an ninh liên ngành có chức năng giám sát an ninh tại khu vực Kursk và các vùng lân cận. Việc Nga thiếu một cơ quan chỉ huy chung để phản ứng ở Kursk dẫn tới việc các lực lượng của họ tại khu vực không tập trung được nguồn lực để đẩy lùi Ukraine.

Cùng với đà tiến quân của Kiev từ 10km ban đầu tăng dần lên hơn 30km, quy mô lực lượng Ukraine cũng được mở rộng lên tới hơn 10.000 quân, bao gồm lực lượng dự bị ở Sumy.

Về phía Nga, phản ứng đầu tiên của Moscow khiến nhiều chuyên gia bất ngờ khi Moskva lựa chọn sơ tán toàn bộ hơn 130.000 dân thường khỏi vùng chiến sự và thiết lập phòng tuyến xung quanh các mục tiêu quan trọng, như nhà máy điện hạt nhân Kursk.

Hành động trên cho thấy một phần nào đó sự bị động của Nga trước cuộc tấn công, lựa chọn sơ tán dân thường nhằm hạn chế thương vong ở Kursk là phương án tốt nhất. Đây cũng là lý do tại sao Nga không sử dụng vũ khí hạng nặng như máy bay ném bom và pháo binh ở Kursk ngay từ đầu.

Quân đội Nga không muốn bị lôi kéo vào “cái bẫy” mà Ukraine giăng ra ở Kursk, có thể buộc nước này phải dùng tới pháo binh, không quân, rồi mang bộ binh tiến vào thiết lập quyền kiểm soát như đã được làm ở các thị trấn Avdiivka và Bakhmut (Donetsk). Việc dùng chiến thuật tương tự ở Kursk, nơi vẫn còn hơn 20.000 dân thường ở lại, không phải là một cách hay để phòng thủ.

Chiến sự Nga-Ukraine vẫn vô cùng căng thẳng. Ảnh minh họa

Tiến thoái lưỡng nan

Ban đầu, bộ chỉ huy quân sự Nga dựa vào máy bay chiến đấu và trực thăng để cố gắng ngăn chặn cuộc tấn công của Ukraine. Cùng lúc đó, Moskva bắt đầu kéo quân tiếp viện. Điều này đã làm chậm bước tiến của Ukraine, nhưng không thể đẩy lùi hoàn toàn các mũi đột kích của Ukraine trên một chiến tuyến kéo dài đến hơn 240km.

Một số nhà phân tích cho rằng, sở dĩ bộ chỉ huy Nga không điều động lực lượng đáng kể đến khu vực biên giới này hay tiến hành "đánh nhanh, thắng nhanh" vì nơi đây có ít giá trị về mặt quân sự.

"Chiến dịch đột kích của Ukraine đã nhằm vào một khu vực không có nhiều giá trị về mặt quân sự”, ông Dmitry Kuznets – nhà phân tích quân sự thuộc hãng tin độc lập Meduza của Nga nhận định. 

Hơn 2 tuần sau cuộc tấn công bất ngờ của Ukraine vào khu vực Kursk của Nga, những thành quả đạt được có thể nói đã vượt xa tất cả những kỳ vọng của Kiev. Tuy nhiên hầu hết giới quan sát đều tin rằng, Ukraine hiện khó có thể đe dọa bất cứ mục tiêu chiến lược nào khác, chẳng hạn như nhà máy hạt nhân tại Kursk hay thủ phủ của tỉnh này.

Trong khi đó, Quân đội Ukraine đang phải chịu cảnh thiếu hụt nhân lực và đã rút quân dự bị từ các tiền tuyến khác như ở Donetsk và Kharkov để đưa họ vào mặt trận mới. Trong những tuần tới, các lực lượng của Ukraine ở Kursk có thể bị kéo căng quá mức và buộc phải rút lui.

Quân đội Ukraine đang phải chịu cảnh thiếu hụt nhân lực. Ảnh minh họa

Theo nhà phân tích Mykhaylo Zhyrokhov, việc Kursk bị uy hiếp có thể buộc quân đội Nga tái bố trí lại lực lượng ở miền đông Ukraine. Điều này sẽ trực tiếp giảm sức ép lên phòng tuyến của Ukraine ở Donetsk.

Nhiều nhà phân tích quân sự cũng cho rằng trong trường hợp này Kiev đã thực hiện một bước đi rất mạo hiểm, những đã bị phản tác dụng. Sau 20 ngày giao tranh nổ ra ở Kursk, các mũi tiến công của Ukraine gần như không thể phát triển được thêm và bị lực lượng Nga chặn đứng ở các hướng quan trọng.

Đây là tình thế tiến thoái lưỡng nan mà Tổng tư lệnh quân đội Ukraine, Đại tướng Oleksandr Syrskyi đang phải đối mặt. Ukraine đã dồn nhiều nguồn lực cho Kursk.

Trong khi đó, chuyên gia Tatiana Stanovaya, thành viên cấp cao tại Carnegie Russia Eurasia cho rằng, Moskva không mấy hoảng loạn về tình hình ở Kursk.

Về mặt quân sự, từ góc nhìn của Nga, việc Ukraine tấn công vùng Kursk càng khiến nước này dàn mỏng lực lượng vốn đã ít ỏi của mình, nhất là ở miền đông Ukraine, cũng như hạn chế cơ hội đảo ngược tình thế ở những mặt trận này. Giới chuyên gia quân sự Nga cho rằng điều này có thể biến chiến thắng chính trị ngắn hạn, mang tính biểu tượng của Ukraine thành một thất bại chiến lược.