Thị trường nhà ở xã hội năm 2025: Bức tranh nhiều gam màu và những con số

Ngày 23/12, trao đổi với PV Đời sống & Pháp luật, đại diện Bộ Xây dựng cho biết, dưới sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, cả hệ thống chính trị đã vào cuộc, tập trung, khẩn trương tháo gỡ khó khăn, vướng mắc về thể chế, các rào cản pháp lý, nguồn vốn, đất đai... Đặc biệt, cơ chế chính sách đặc thù phát triển nhà ở xã hội (NƠXH) đã được ban hành đã đẩy nhanh tiến độ triển khai các dự án NƠXH.

Đến nay, cả nước đang triển khai 698 dự án NƠXH với quy mô 657.441 căn hộ, trong đó 193 dự án đã hoàn thành, cung cấp 169.143 căn. Riêng trong năm 2025, kết quả triển khai cho thấy những tín hiệu khả quan khi tổng số căn hộ hoàn thành đạt 102.633 căn. Con số này đã vượt kế hoạch được giao là 100.275 căn (tương đương đạt 102% chỉ tiêu).

Sự tăng trưởng ấn tượng của NƠXH được dẫn dắt bởi sự quyết liệt của nhiều địa phương. Theo báo cáo của Bộ Xây dựng, đã có 19 tỉnh, thành phố đạt hoặc vượt chỉ tiêu phát triển NƠXH trong năm 2025. Các đô thị lớn tiếp tục giữ vai trò đầu tàu, điển hình như: TP. Hải Phòng hoàn thành 13.147 căn (đạt 123% kế hoạch); TP. Hà Nội hoàn thành 5.158 căn (đạt 110% chỉ tiêu); TP. HCM hoàn thành đủ 13.040 căn theo kế hoạch.

Nhiều tỉnh thành khác cũng ghi nhận kết quả nổi bật như: Thái Nguyên bứt phá với 4.223 căn, Nghệ An đạt 175%, Bắc Ninh đạt 120%, và Sơn La đạt hơn gấp đôi chỉ tiêu được giao.

Tuy nhiên, bên cạnh những địa phương vượt chỉ tiêu, Bộ Xây dựng cũng chỉ ra rằng vẫn còn nhiều địa phương chưa chủ động và quyết liệt trong phát triển NƠXH. Có tới 12 địa phương được xác định là không có khả năng hoàn thành chỉ tiêu NƠXH năm 2025.

Cụ thể, Lào Cai mới đạt 71% chỉ tiêu, còn thiếu 648 căn; Lạng Sơn chỉ đạt 27%, thiếu tới 584 căn; Lâm Đồng đạt 29%, thiếu 3.469 căn (mức thiếu hụt lớn nhất trong nhóm). Các địa phương khác như Gia Lai (48%), Đắk Lắk (57%), An Giang (41%) cũng có tiến độ chậm, khó bù đắp trong thời gian còn lại của năm.

Một số tỉnh đạt tỷ lệ khá cao nhưng vẫn chưa hoàn thành 100% chỉ tiêu, như Thanh Hóa (93%), Khánh Hòa (89%), Vĩnh Long (87%), Đồng Tháp (78%) và Tây Ninh (76%). Riêng Hà Tĩnh chưa triển khai căn hộ nào. Ngoài ra, 3 địa phương không giao chỉ tiêu nhà ở xã hội năm 2025 gồm Cao Bằng, Điện Biên và Lai Châu, cho thấy sự thiếu chủ động trong triển khai chương trình theo định hướng chung.

Một số địa phương vẫn chưa thực sự quan tâm và quyết liệt trong việc phát triển NƠXH, dẫn đến chậm tiến độ đã được Bộ Xây dựng chỉ ra từ lâu và có công điện đôn đốc triển khai thực hiện. Theo Bộ Xây dựng, nguyên nhân chính đến từ việc các địa phương này thiếu sự ưu tiên, chưa đưa chỉ tiêu NƠXH vào kế hoạch phát triển 5 năm, hàng năm. Cùng với đó, doanh nghiệp còn gặp khó khăn về thủ tục đầu tư, đất đai, giải phóng mặt bằng. Việc bố trí quỹ đất và nguồn vốn cho NƠXH còn hạn chế…

Bộ Xây dựng đánh giá, mặc dù các địa phương đã dành quỹ đất lớn, đủ về số lượng để phát triển NƠXH, tuy nhiên "chất lượng" của quỹ đất này vẫn còn chưa đảm bảo, nhiều ô đất NƠXH được quy hoạch, bố trí không phù hợp, ở những nơi xa trung tâm, thiếu kết nối về hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội do vậy chưa thể đưa vào sử dụng ngay, công tác giải phóng mặt bằng chậm ảnh hưởng tiến độ dự án.

Bên cạnh đó, giá bán nhà ở xã hội tại một số dự án còn cao; xuất hiện tình trạng "cò mồi", môi giới trái phép, quảng cáo "suất ngoại giao" làm mất đi tính nhân văn, tốt đẹp của chính sách.

Theo Bộ Xây dựng, việc phát triển NƠXH và tháo gỡ khó khăn cho thị trường bất động sản đang được Chính phủ xác định là một trong những nhiệm vụ trọng tâm nhằm bảo đảm an sinh xã hội, ổn định kinh tế vĩ mô và tạo nền tảng cho tăng trưởng bền vững trong giai đoạn tới.

Theo định hướng của Chính phủ, giai đoạn 2026 - 2030 sẽ là thời kỳ đột phá trong phát triển NƠXH, hướng tới hoàn thành mục tiêu Đề án “Đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ NƠXH cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021 - 2030”.

Để đẩy nhanh tiến độ phát triển NƠXH, Bộ Xây dựng đề nghị các địa phương chỉ đạo bổ sung chỉ tiêu hoàn thành NƠXH được giao vào hệ thống chỉ tiêu phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, ưu tiên dành nguồn lực hoàn thành; thành lập ban chỉ đạo phát triển NƠXH.

Bộ Xây dựng cũng đề nghị các địa phương rà soát quy hoạch bố trí đủ quỹ đất phát triển NƠXH; ban hành các cơ chế ưu đãi khuyến khích doanh nghiệp tham gia đầu tư xây dựng NƠXH; cắt giảm, đơn giản hóa các thủ tục hành chính theo thẩm quyền về đầu tư xây dựng NƠXH; tiếp tục lập danh mục dự án đủ điều kiện được vay nguồn vốn 120.000 tỷ đồng và công bố để các ngân hàng có cơ sở áp dụng cho vay.

Một trong những nhiệm vụ trọng tâm nữa thời gian tới theo Bộ Xây dựng là hoàn thiện thể chế, cơ chế chính sách và đặc biệt là khẩn trương thành lập Quỹ Nhà ở quốc gia. Quỹ này được kỳ vọng trở thành công cụ tài chính quan trọng, tiếp nhận và quản lý các nguồn vốn để đầu tư, tạo lập quỹ nhà ở, tổ chức vận hành và cho thuê nhà ở xã hội theo hướng lâu dài, ổn định và minh bạch.

Việc thành lập Quỹ Nhà ở Quốc gia là một bước đi chiến lược, không chỉ mở ra cơ hội an cư cho người dân mà còn nhằm ổn định thị trường bất động sản trong dài hạn. Mục tiêu trọng tâm của Quỹ là tạo lập và phát triển nhà ở xã hội để cho thuê. Quỹ cũng được phép mua nhà thương mại để cho cán bộ, công chức, viên chức và người lao động thuê.

Cùng với đó, Bộ Xây dựng cũng yêu cầu rà soát toàn diện các dự án bất động sản, nhà ở đang gặp khó khăn, vướng mắc trên phạm vi cả nước. Việc phân loại rõ nguyên nhân, nhất là các vấn đề liên quan đến pháp lý, thủ tục đầu tư, đất đai, quy hoạch và tín dụng, sẽ là cơ sở để có giải pháp tháo gỡ phù hợp, đúng thẩm quyền. Khi các dự án được khơi thông, nguồn lực xã hội sẽ được kích hoạt trở lại, góp phần cải thiện dòng vốn đầu tư, phục hồi niềm tin thị trường.