Tác hại khôn lường từ thuốc kém chất lượng

(ĐSPL) - Sử dụng thuốc giả, thuốc kém chất lượng trong điều trị cho người bệnh sẽ không có hiệu lực phòng bệnh, gây ra các tác dụng phụ có thể gây nguy hiểm tới tính mạng.

PV đã có cuộc trao đổi với Dược sỹ chuyên khoa 1 Vũ Tiến Hoằng - Chủ nhiệm khoa Dược Trường Cao đẳng Asean dể làm rõ những tác hại của thuốc giả, thuốc kém chất lượng trong điều trị.

Xin dược sỹ cho biết, những hậu quả, tác hại khi sử dụng thuốc giả, thuốc kém chất lượng trong điều trị cho người bệnh?

DS Vũ Tiến Hoằng: Trước hết phải hiểu thế nào là thuốc giả, thuốc kém chất lượng.

Thuốc giả là các sản phẩm được sản xuất dưới dạng thuốc với ý đồ lừa đảo thuộc một trong các trường hợp như: không có dược chất, có dược chất nhưng không đúng với hàm lượng đã đăng ký, có dược chất khác với dược chất ghi trên nhãn. Mạo tên kiểu dáng công nghiệp của thuốc đã đăng ký bảo hộ sở hữu công nghiệp của cơ sở sản xuất khác.

Thuốc kém chất lượng là thuốc do chính nhà sản xuất đã đăng ký với cơ quan quản lý về mẫu mã, nhãn mác và tiêu chuẩn chất lượng, nhưng sản phẩm khi đưa ra thị trường lại không đạt đuợc các tiêu chuẩn chất lượng đã đăng ký. Nhà sản xuất không có ý đồ lừa đảo nhưng do quản lý chất lượng yếu kém trong quá trình sản xuất, lưu thông nên để sản phẩm kém chất lượng lọt ra thị trường.

Nếu sử dụng thuốc giả, thuốc kém chất lượng trong điều trị cho người bệnh sẽkhông có hiệu lực phòng bệnh, chữa bệnh và tác dụng dược lý mong muốn. Đồng thời, việc sử dụng thuốc giả, thuốc kém chất lượng còn gây ra các tác dụng phụ có hại cho người bệnh, có thể gây nguy hiểm tới tính mạng.

Hiện tượng một số nhà thuốc bán các dược phẩm cận date, hết hạn sử dụng có nguy hại như thế nào? Liệu thuốc cận date, hết date có tác dụng phục không?

DS Vũ Tiến Hoằng: Thuốc cận date và thuốc hết hạn sử dụng là các dược phẩm không ổn định về chất lượng trong thời hạn đã xác định của nhà sản xuất. Khi cận date hoặc hết hạn sử dụng, các hoạt chất trong thuốc sẽ mất hoạt tính không còn tác dụng điều trị bệnh. Thậm chí còn chuyển hóa ra các hoạt chất khác sẽ gây ra nhiều tác dụng phụ có hại cho người bênh có thể gây tử vong.

Quan điểm của dược sỹ về tình trạng nhiều sản phẩm thuốc hãng dược sản xuất thuốc kém chất  lượng bị thu hồi trong thời gian gần đây?

DS Vũ Tiến Hoằng: Theo tôi, để xảy tình trạng nhiều hãng dược phẩm sản xuất thuốc kém chất  lượng bị thu hồi trong thời gian gần đây đã chứng tỏ, các cơ quan chức năng cần phải xem lại quy trình quản lý. Không thể nói lấy lý do các cá nhân, tập thể vì chạy theo lợi nhuận mà quên hết đạo đức nghề nghiệp biết kém chất lượng vẫn cố tình bán ra thị trường.

Mục tiêu cung ứng thuốc của ngành dược là đảm bảo cung ứng thường xuyên và đủ thuốc có chất lượng đến người tiêu dùng và bảo đảm sử dụng thuốc hợp lý, an toàn, có hiệu quả.

Vì vậy, trách nhiệm của cơ quan quản lý cần phải hoàn thiện chặt chẽ các văn bản pháp qui, tăng cường công tác kiểm tra, có chế tài sử lý nghiêm. Về phía nhà sản xuất phải xem lại khâu quản lý nếu năng lực không đáp ứng được nhu cầu của khách hàng thì không nên sản xuất.

Theo ông, các cơ quan chức năng cần kiểm soát ra sao để ngăn chặn tình trạng thuốc giả, thuốc kém chất lượng trên thị trường?

DS Vũ Tiến Hoằng: Để ngăn chặn tình trạng thuốc giả, thuốc kém chất lượng trên thị trường do tác động của cơ chế thị trường nên khâu cốt lõi vẫn là ở các công ty sản xuất, các cơ quan được ủy thác xuất nhập khẩu, các tổ chức cá nhân làm cung ứng thuốc ... phải chấp hành và làm tốt các quy định, ngành y dược cần tôn chỉ đạo đức nghề nghiệp đừng bất chấp lợi nhuận mà bỏ quên.

Các cơ quan chức năng cũng cần nêu cao vai trò của công tác quản lý, hoàn thiện hệ thống quy phạm pháp luật để chấn chỉnh tình trạng này. Bên cạnh đó, vai trò của thầy thuốc, người bán thuốc, nhân viên y tế cũng cần cải thiện.

Thầy có thể chia sẻ một số kinh nghiệm nhận biết thuốc chính hãng để người tiêu dùng lựa chọn đúng đắn?

DS Vũ Tiến Hoằng: Mỗi một hãng sản xuất thuốc trước khi được sản xuất họ phải làm hồ sơ đăng ký thuốc lên cơ quan chức năng có thẩm quyền,  trong đó mỗi hãng được cấp bản quyền về sở hữu riêng cho từng loại thuốc. Đồng thời, trên mỗi nhãn thuốc đều phải in các dấu ký mã hiệu của riêng để người tiêu dùng nhận biết.Vì vậy, người tiêu dùng nên tìm hiểu kỹ các loại thuốc cần mua do vậy.

Bên cạnh đó, trong quá trình sản xuất, lưu thông phân phối, xuất nhập khẩu, tồn trữ... phải có đầy đủ hồ sơ pháp lý. Vai trò của thầy thuốc, người bán thuốc, nhân viên y tế trong việc tư vấn sử dụng thuốc hợp lý, an toàn và hiệu quả.