Sởn gai ốc với tục chôn người chết sát vách nhà

(ĐSPL)-Không chỉ ngườ? m?ền Tây, ngườ? dân xứ Quảng cũng có tục chôn xác ngườ? thân ở ngay trong phần đất của g?a đình. Tục lệ này đã có từ lâu đờ?, và cho đến nay ngườ? dân trong vùng cũng không có ý định thay đổ?. Một phần do thó? quen, một phần do tâm lý muốn được gần gũ? ngườ? thân của những ngườ? còn sống.

Nơ? "sống cùng ngườ? chết" vớ? những ngô? mộ được chôn cất ngay sát nhà.

Hã? hùng những xác chết quanh nhà

Ở những ngô? làng trong vùng huyện H?ệp Đức (tỉnh Quảng Nam), ngườ? dân chỉ chôn xác ngườ? chết ngay sát nhà hoặc phía trước sân. Họ cho rằng chôn ngườ? chết gần nhà vì muốn được hằng ngày nhìn thấy những ngườ? thân của mình. Ông Nguyễn Ha?, một ngườ? cao tuổ? sống ở xã Quế Thọ cho hay: "Trước đây ở trong vùng còn nh?ều nú? rừng rậm rạp, lo sợ có những loà? thú dữ sẽ ăn xác chết nên ngườ? dân chúng tô? mớ? chôn gần nhà để cho ngườ? thân của chúng tô? nằm yên. A? cũng sợ sẽ có thú dữ tớ? ăn thịt ngườ? mất, vì trước đây có nh?ều xác chết chúng tô? đem chôn ở trên nú? nhưng sáng hôm sau lên thấy đất đa? xung quanh đám mộ có dấu chân của thú dữ bớ? tung. Lúc bấy g?ờ ngườ? dân trong vùng đã đ? tìm vết tích của những loà? thú ăn xác chết nhưng không tìm ra, lo sợ sẽ bị ăn mất xác nên dân làng trong vùng quyết định không chôn ở trên nú? xa nữa, mà đem về chôn ở gần nhà. Cho đến bây g?ờ ngườ? dân nơ? đây vẫn g?ữ tục chôn gần nhà này".

"Vì lúc xưa còn nghèo, ngườ? chết chỉ có bọc trong những ch?ếc lá hoặc ch?ếc ch?ếu đơn g?ản chứ không như bây g?ờ là có quan tà?, nên v?ệc chôn ngườ? chết ở xa dễ bị thú dữ đến phá. Chính những lo sợ như vậy nên ngườ? dân chúng tô? quyết định chôn ngườ? chết gần nhà. Trước đây cuộc sống còn đơn g?ản nên chúng tô? cũng chôn ngườ? chết đơn g?ản như vậy", ông Ha? lý g?ả? thêm. Ngoà? lý do vì thú dữ ngườ? dân ở đây còn muốn chôn những ngườ? thân của mình gần nhà vì muốn chăm sóc hương cúng hằng ngày cho họ. Vì muốn được những ngườ? thân đã mất của mình có thể chứng k?ến được sự thay đổ? của con cháu họ h?ện tạ?. Vớ? quan n?ệm ngườ? chết và ngườ? sống cũng có những mố? l?ên hệ thân mật vớ? nhau.

Đ? vòng quanh những khu vực của xã Quế Thọ, chúng tô? bắt gặp những ngô? mộ được chôn san sát trước cửa của nhà dân. Ngườ? dân ở đây kể lạ?, trước đây không có đất, chỉ có địa chủ mớ? đất nh?ều. Kh? ngườ? nhà họ mất x?n địa chủ đất họ không cho, bí quá nên dân làng phả? chôn ngay trong nhà mình, vì chôn ngoà? nú? lỡ thú dữ đến phá rồ? ăn mất xác thì tộ?. H?ện tạ? do nhà a? cũng có đất đa? rộng nên v?ệc chôn ngườ? chết gần nhà là cho t?ện. Chỉ những a? không có đất mớ? đem chôn ở nghĩa địa.

Lệ quen không muốn thay đổ?

G?ờ tuy không còn thú dữ, không còn những đ?ều làm ngườ? dân lo lắng nhưng họ vẫn không muốn chôn xác ngườ? mất xa nhà, đ?ều này như đã trở thành một tục lệ của làng. Những ngườ? g?à trong làng cho b?ết h?ện nay con ngườ? đông hơn trước, thú dữ cũng không còn thấy nữa nên không cần phả? lo v?ệc chôn cất xa sợ thú dữ phá nữa. Bà Trần Thị H. (85 tuổ?, ngụ xã Quế Sơn) cho b?ết: "G?ờ chúng tô? cũng b?ết không nên chôn gần nhà nhưng mà thành thó? quen, không thể bỏ được. Có lúc chúng tô? cũng khuyên bà con trong vùng nên chôn ngườ? chết xa nhà, nhưng họ không chịu. Vì họ cho rằng chôn ngườ? chết gần nhà cho an toàn không phả? lo như trước đây. Trước đây chôn ở rừng mình không quản được thì thú dữ sẽ tìm cách ăn thịt hoặc phá phách, làm như vậy mình có lỗ? vớ? ngườ? đã khuất".

Nh?ều ngườ? dân trong vùng còn cho rằng v?ệc chôn ngườ? mất ngay sát nhà tạo cho họ cảm g?ác được che chở, bao bọc chứ không có những cảm g?ác sợ hã? hay có đ?ều gì cấm kỵ. Họ cho rằng g?ờ quen vớ? v?ệc nhìn ngườ? mất chôn sát nhà nên không có vẻ gì sợ hã?. Thêm nữa, g?ờ chôn cất cũng được xây bằng x? măng nên cảm thấy bình thường. Chúng tô? gặp cô Bù? Thị T., kh? cô đang thắp hương lên mộ của chồng mình. Cô cho hay: "Nh?ều ngườ? cũng nó? v?ệc chôn ngườ? mất gần nhà là ô nh?ễm, nhưng những v?ệc này g?ờ chúng tô? đã quen. Tô? cũng thấy t?ện vì sớm hôm lúc nào cũng có thể thắp nén hương cho chồng, mà không phả? đ? đâu xa. Ngườ? đã khuất cũng thấy gần gũ?, không phả? cô đơn một mình".

Trường hợp của bà K. thì khác một chút, trước đây bà chôn ngườ? con tra? của mình ở trên nú? nhưng không thấy yên tâm, lúc nào cũng thấy cảm g?ác khó chịu. Vì vậy bà mớ? cùng con cháu đem ngườ? con xấu số của mình về chôn sát nhà. Kể từ đó ở trong họ hàng của bà không a? đem chôn ngườ? ở xa nữa. Tuy nh?ên, vớ? những ngườ? từ nơ? khác đến s?nh sống, nhìn những ngô? mộ của ngườ? đã khuất thường mang lạ? cho họ cảm g?ác lạnh lẽo và sợ hã?. Chị H., một g?áo v?ên t?ểu học từ nơ? khác tớ?, thấy khắp nơ? là những ngô? mộ sát nhà cũng thấy sợ, nhưng vì ở lâu cũng quen dần. Chị tâm sự: "Lúc đầu mớ? về đây công tác, nhìn khắp nơ? toàn là mộ nên không dám đ? ra ngoà?. Có lúc buổ? tố? không ngủ được vì thấy cảm g?ác rùng rợn, nhưng g?ờ vì quen vớ? tục lệ nơ? đây nên cũng không thấy sợ lắm".

Những ngườ? g?à kh? gặp chúng tô?, họ đều cho b?ết mình đã chuẩn bị được nơ? sau này mình nằm rồ?, không lo nữa. Con cháu được dặn dò kỹ về v?ệc ngô? mộ đặt ở đâu trong vườn để họ nằm xuống sau kh? mất. Nhìn xung quanh khu vực này chúng tô? thấy khắp nơ? là những ngô? mộ. Có lẽ những a? lần đầu t?ên đến đây sẽ có cảm g?ác rùng rợn, sợ hã?. Cuộc sống lẫn lộn của ngườ? sống vớ? những ngô? mộ ngườ? chết nằm bên cạnh nhau ở vùng gây nên một cảm g?ác lạ cho những a? đặt chân đến vùng đất này. Trong suy nghĩ của những ngườ? trẻ, nếp văn hóa tang ma này cũng ăn sâu vào tâm trí họ. Họ không hề có ý định thay đổ? tục lệ có từ lâu đờ? mà ông bà mình để lạ?.

Tích cực tuyên truyền cho ngườ? dân nhận thức vấn đề

Nh?ều câu chuyện xung quanh v?ệc chôn ngườ? chết gần nhà, chúng tô? quyết định tớ? cơ quan chính quyền tìm h?ểu rõ hơn. Ông Nguyễn Mậu Hẹn, Chủ tịch xã Quế Thọ, huyện H?ệp Đức cho b?ết: "Trước đây, ngườ? dân không có đất, vì đất nằm trong tay địa chủ nên họ mớ? chôn sát nhà. Bở? lúc bấy g?ờ nghe lờ? đồn về thú dữ quậy phá những ngô? mộ trên nú? nên không a? dám đem xác lên đó chôn. Chính những đ?ều đó tạo thành thó? quen của ngườ? dân trong vùng cho đến ngày nay. H?ện nay chúng tô? cũng đang trong quy trình thực h?ện tuyên truyền ngườ? dân chôn theo nghĩa địa. G?ờ chỉ có b?ện pháp tuyên truyền cho ngườ? dân nhận thức được vấn đề, vì dù sao những đ?ều đó cũng đã ?n sâu trong đờ? sống của họ, nên chưa thể áp dụng những b?ện pháp mạnh".

Đ?nh H?ền