Sao Hỏa “giấu” các lớp băng dày ngay dưới bề mặt

Các nhà khoa học đã tìm thấy lớp băng dày dưới bề mặt sao Hỏa, được xem là nguồn tài nguyên có giá trị cho các nhà thám hiểm tiềm năng của hành tinh xa xôi.

Các nhà nghiên cứu sử dụng tàu vũ trụ bay quanh quỹ đạo Mars Reconnaissance Orbiter (MRO) của Cơ quan Hàng không Vũ trụ Mỹ (NASA), phát hiện ra 8 khu vực có lượng băng dày bên dưới bề mặt sao Hỏa bị lộ ra ở những sườn dốc xói mòn. Các sườn dốc nhô cao tương tự như tháp Big Ben ở London. Bên dưới lớp bụi màu đỏ của sườn dốc là một thềm băng dày 130m khiến khu vực ánh lên màu xanh đen.

Việc phân tích các sườn dốc hé lộ lớp băng dày ẩn ngay dưới bề mặt có thể trở thành mục tiêu hấp dẫn cho những cuộc thám hiểm trong tương lai trên sao Hỏa.

Colin Dundas, một thành viên của Trung tâm Khoa học Môi trường Thiên văn Khảo sát Địa chất Mỹ cho biết: "Chúng tôi tìm thấy một phương diện mới để nghiên cứu lớp băng và hy vọng điều đó sẽ thu hút sự quan tâm của những người yêu thích tìm hiểu về băng trên sao Hỏa và lịch sử của nó".

Phát hiện băng trên sao Hỏa không phải là mới. Vào năm 2001, tàu vũ trụ Mars Odyssey đã bay đến đâyy và bắt đầu dò tìm những đặc trưng hóa học của băng. Quang phổ kế tia gamma trên tàu tìm thấy hydro, chỉ ra sao Hỏa có lượng băng khổng lồ. Khoảng 1/3 bề mặt sao Hỏa chứa băng ở dạng nông. Tuy nhiên, các nguyên tố phát hiện từ xa như hydro không thể phản ánh độ dày và cấu tạo của băng.

MRO mới đây đã lập bản đồ bề mặt chi tiết hơn. Dundas và các đồng nghiệp của ông đã sử dụng hình ảnh thu được để xác định vị trí băng trong những miệng núi nhỏ, sông băng và băng đá. Ông nói: "Dữ liệu có độ phân giải cao đã cải thiện rất nhiều sự hiểu biết của chúng ta về các dạng đất khác nhau liên quan đến băng đá”.

Susan Conway, một nhà khoa học vũ trụ thuộc Đại học Nantes ở Pháp tham gia nghiên cứu này cho biết: "Những vách đá này là những vật chất hiếm hoi ở bề mặt sao Hỏa, cho phép chúng ta tiếp cận với một lát cắt không bị xáo trộn trong băng đá ở vĩ độ trung bình”.

Matt Balme, một nhà khoa học không gian ở Anh, người không tham gia vào dự án nghiên cứu này, cho biết phát hiện chủ chốt là màu ánh xanh trong các bức ảnh màu, cho thấy lớp bên dưới khác biệt về mặt cấu tạo so với lớp bụi đỏ. Khả năng thềm băng là sự kết hợp giữa nước và sỏi rất thấp. "Nếu kết luận trong nghiên cứu là đúng, họ đang xem xét thứ gì đó gần như băng tinh khiết", ông Balme nói.

Các sườn núi tồn tại dọc theo vĩ độ trung bình của hành tinh, trừ các sông băng di chuyển từ cực. Các tác giả nghiên cứu đề xuất rằng những dải băng này hình thành khi tuyết dày phủ lên sao Hỏa. Ông Balme đồng ý rằng tuyết rơi có thể tạo ra băng trong khoảng thời gian vài nghìn năm.

Nhà nghiên cứu Dundas cho biết: "Chúng tôi đã tính đến khả năng chúng ta nhìn thấy băng giá trên bề mặt nhưng những thềm băng vẫn tồn tại suốt mùa Hè. Băng tan được tiết lộ sau khi các cấu trúc trở nên không ổn định và mở rộng. Những vách đá hình thành qua một quá trình được gọi là thăng hoa, trong đó đá lộ ra trực tiếp vào hơi nước”.

Theo ông Balme, các sườn dốc này có độ dốc lớn khác thường, trông giống băng tích sông băng trên Trái Đất. Độ gần của thềm băng với bề mặt khiến chúng trở nên dễ tiếp cận với những robot thám hiểm. Sự gần gũi giữa các tấm với bề mặt làm cho chúng có thể truy cập được, theo lý thuyết, các robot thám hiểm.

Ông Balme nhận định: "Nếu chúng ta muốn gửi con người sống trên sao Hỏa trong một thời gian dài, những thềm băng sẽ là một nguồn nước tuyệt vời. Các phi hành gia sống trong hố sẽ có vật liệu quan trọng bên cạnh. Tất cả những gì một phi hành gia cần làm khi khát nước là di chuyển đến khe bằng búa”.