Niềm tự hào khó nuốt từ xuất khẩu hộ

H?ện nay, V?ệt nam có hơn 20 mặt hàng k?m ngạch xuất khẩu từ 1 tỷ USD trở lên nhưng nộ? hàm của mỗ? tên tuổ? ít nh?ều - trong ruột, ngoà? vỏ - trước sau đều có yếu tố nước ngoà?. Mặt hàng nào càng lớn, phần “ngoạ? la?” trong một đơn vị sản phẩm càng cao.

Từ “h?ện tượng” Bắc N?nh

Ngỡ ngàng b?ết t?n thờ? kỳ 2001-2010, Bắc N?nh xuất khẩu tăng trung bình 47,9\%/năm, trong đó g?a? đoạn 2005-2010 tăng tớ? gần 91\% (cả nước là 17,43\%/năm). Năm 2012, xuất khẩu của Bắc N?nh đạt 13,7 tỷ USD, ch?ếm 12\% của cả nước, trở thành địa phương xuất khẩu lớn nhất khu vực phía Bắc, thứ ha? cả nước sau TP.HCM.

Cũng trong năm ấy, cả nước xuất s?êu, Bắc N?nh cũng vậy.

Càng g?ật mình kh? b?ết 8 tháng năm nay, Bắc N?nh đạt k?m ngạch xuất khẩu 15,5 tỷ USD, vững vàng vị trí thứ 2 sau TP.HCM, bằng 2,3 lần Hà Nộ?. Dự báo cả năm, xuất khẩu của Bắc N?nh chạm ngưỡng 20 tỷ USD.

Bắc N?nh là tỉnh nhỏ nhất nước, số dân chỉ bằng 1,2\% dân số cả nước. Rừng vàng, b?ển bạc không. Mỏ vàng, bạc, đá quý mớ? phát h?ện cũng không. Trung tâm khoa học công nghệ s?êu cao càng không. Lọt thỏm g?ữa Bắc Bộ, không cửa khẩu, không kho trung chuyển. Về văn hoá ph? vật thể, Bắc N?nh ở vị thế khá cao, có thể xuất khẩu tạ? chỗ qua khách du lịch quốc tế, nhưng nước ta đâu cũng là vùng địa l?nh nhân k?ệt, nh?ều địa phương cũng có lợ? thế này.

Đ?ện thoạ? lắp ráp chủ yếu từ Bắc N?nh rồ? xuất khẩu - "bảo bố?" g?úp k?m ngạch của tỉnh tăng trưởng ngoạn mục (ảnh ICTnews)

Vậy, Bắc N?nh có “bảo bố?” gì?

Có được đ?ều thần kỳ đó vì Bắc N?nh đã đ? đúng đường ray “công ngh?ệp hoá”. Tỉnh có quy mô công ngh?ệp lớn thứ năm cả nước, thứ ha? khu vực phía Bắc, duy trì tốc độ tăng trưởng cao nhất cả nước trong nh?ều năm qua nhờ thu hút các doanh ngh?ệp công nghệ cao như SamSung, Canon, Nok?a... Năm 2012 g?á trị sản xuất công ngh?ệp đạt 84.884 tỷ đồng.

Năm 2013, công ngh?ệp Bắc N?nh sẽ g?a nhập "Câu lạc bộ 100.000 tỷ đồng". Tổ hợp của Samsung tạ? Bắc N?nh đang “ăn nên làm ra” kh? đạt hơn 100 tr?ệu sản phẩm trong năm 2012 và đạt g?á trị xuất khẩu 12,7 tỷ USD. Nhà máy sản xuất đ?ện thoạ? d? động của Nok?a đầu tư 200 tr?ệu Euro (300 tr?ệu USD) để cho ra 45 tr?ệu sản phẩm/quý, phần lớn để xuất khẩu. Vớ? đà này, xuất khẩu của Bắc N?nh sẽ tăng vùn vụt còn g?ớ? trẻ tha hồ xà? những con “dế” cực sang, cực rẻ.

Thì ra, phép mầu ở các nhà đầu tư trực t?ếp nước ngoà? (FDI) “đến đây thì ở lạ? đây” s?nh “con đàn, cháu đống” để xuất khẩu từ Bắc N?nh. 6 tháng đầu năm 2013, Bắc N?nh xuất khẩu 13,7 tỷ USD thì khố? FDI đóng góp tớ? 98,5\%, khu vực trong nước chỉ vỏn vẹn có 1,5\%, tương đương 200 tr?ệu USD. Trong đó, hàng đ?ện tử ch?ếm đến 98\%, chẳng những áp đảo mà tốc độ tăng cũng ngoạn mục.

Như vậy, theo thành phần k?nh tế và mặt hàng, xuất khẩu của Bắc N?nh hầu hết là của khố? FDI. Đành rằng đó là sản phẩm của nền công nghệ cao, nhưng ở Bắc N?nh chỉ thuần tuý lắp ráp. Còn những sản phẩm từ đồng đất, con ngườ?, doanh ngh?ệp Bắc N?nh, nhỏ nho?, đang lận đận trong khúc quanh như xuất khẩu thuần V?ệt nó? chung, nhất là hàng thủ công mỹ nghệ vớ? nh?ều làng nghề vang bóng một thờ?.

Xuất khẩu hộ

Xuất khẩu của Bắc N?nh, thực chất là “xuất khẩu hộ” bên ngoà? như tình cảnh chung của cả nước. Song, xem ra, phần “ngoạ? la?” của xuất khẩu cả nước không áp đảo như ở Bắc N?nh. Năm 2012, trong xuất khẩu của cả nước, tỷ trọng của khố? FDI (kể cả dầu thô) là 63\% và khố? doanh ngh?ệp trong nước là 37\%. 9 tháng đầu năm 2013, các chỉ số tương tự là 66\% - 34\%.

Thực chất, chúng ta đang “xuất khẩu hộ” các DN FDI đầu tư vào VN

Sự lấn lướt của nước ngoà? trong xuất khẩu của V?ệt Nam không chỉ ở hàng công ngh?ệp g?a công mà còn lây nh?ễm sang các mặt hàng t?ềm năng như cà phê, hồ t?êu... H?ện có hơn ha? chục mặt hàng k?m ngạch xuất khẩu từ 1 tỷ USD trở lên nhưng nộ? hàm của mỗ? tên tuổ? ít nh?ều - trong ruột, ngoà? vỏ - trước sau đều có yếu tố nước ngoà?. Mặt hàng nào càng lớn, phần “ngoạ? la?” trong một đơn vị sản phẩm càng cao.

Yếu tố “nước ngoà?” len lỏ? các khâu đầu vào, đến đầu ra họ thì độc d?ễn, nên mớ? nảy nò? ch?êu thức “chuyển g?á”, FDI tha hồ hoá phép lã? thành... lỗ.Từ ngày có FDI, xuất khẩu của V?ệt Nam “mở mày, mở mặt”. Nhưng tớ? thờ? đ?ểm Sam Sung cùng các hãng đ?ện thoạ? khác “đổ bộ” vào V?ệt Nam lắp ráp thì xuất khẩu của V?ệt Nam tăng đột b?ến.

K?m ngạch của cả nước năm 2012 vượt qua ngưỡng 100 tỷ USD và xuất s?êu, chính là nhờ đ?ện thoạ?... lắp ráp. 9 tháng năm 2013, xuất khẩu đ?ện thoạ? đạt 15,1 tỷ USD, soán ngô? số một của dệt may. Không chừng, vớ? đà này V?ệt Nam sẽ là “cường quốc” xuất khẩu đ?ện thoạ? hộ nước ngoà?. Đ?ện thoạ? lắp ráp chủ yếu lạ? từ Bắc N?nh, nên cơ cấu xuất khẩu ngoạ? la? của Bắc N?nh “vượt trộ?” hơn cơ cấu xuất khẩu của cả nước là vậy.

Sự ngoạ? la? còn d? căn vào “nộ? tạng” cán cân thương mạ?. 9 tháng 2013, cả nước quay lạ? quỹ đạo nhập s?êu 124 tr?ệu USD, thì khố? doanh ngh?ệp nộ? địa nhập s?êu tớ? 9,574 tỷ USD, còn khố? FDI vẫn ung dung xuất s?êu 9,45 tỷ USD. Chỉ ngất ngây ở con số vĩ mô, lảng tránh tình thế này, chắc mẩn sắp đến ngày cân bằng xuất - nhập chỉ là ảo tưởng. Thặng dư thương mạ? họ ôm gọn, thâm hụt mậu dịch ta lãnh đủ.

Để h?ện thực hóa khao khát hóa rồng, các nước kém phát tr?ển buộc phả? trả? thảm đỏ mờ? gọ? dòng vốn FDI. Thực tế, họ đã vào và họ phương trưởng, còn đóng góp cho ngân sách quốc g?a, thu nhập của địa phương thì chẳng đáng là bao, bở? không ít doanh ngh?ệp có vốn “ngoạ?” sau hàng chục năm “k?ếm ăn” ở xứ ta, vẫn kêu than rằng đang... lỗ.

Nhưng, qua 1/4 thế kỷ “đón rước” FDI, được thua đã rõ. Lẽ nào chúng ta cứ bằng lòng mã? vớ? v?ệc cho nước ngoà? thuê mặt bằng để họ làm g?àu, còn ta thì hứng rác thả??

Theo VNN