Ngân hàng Trung ương Nhật Bản liệu có điều chỉnh chính sách tiền tệ siêu lỏng lẻo?

Theo Financial Times, đa số các nhà đầu tư nhận định rằng Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BoJ) sẽ đi ngược lại xu hướng toàn cầu, giữ nguyên chính sách tiền tệ trong cuộc họp ngày 28/7. Tuy nhiên, một số ngân hàng lớn cảnh báo các nhà đầu tư nên chuẩn bị cho một cú sốc có thể đến từ quyết định của BoJ.

Hầu hết các ngân hàng trung ương lớn đang tiến dần đến giai đoạn cuối của chu kỳ thắt chặt chính sách tiền tệ chống lại sự leo thang chóng mặt của lạm phát sau đại dịch COVID-19. Tuy nhiên, BOJ - trong suốt khoảng thời gian căng thẳng của cuộc đua tăng lãi suất trên toàn cầu và cho tới hiện tại - vẫn “một mình một ngựa” với chính sách tiền tệ lỏng lẻo. Không giống như hầu hết các nền kinh tế lớn khác phải vật lộn với lạm phát cao, các nhà hoạch định chính sách tiền tệ Nhật Bản vui mừng khi lạm phát ở nước này tăng lên sau suốt nhiều thập kỷ đóng băng.

Tháng 7/2023, hãng tin Bloomberg tiến hành một cuộc khảo sát với 50 nhà kinh tế. Kết quả cho thấy, có 42 người dự đoán BoJ sẽ tiếp tục duy trì chính sách mua vào trái phiếu để giảm lợi suất như trong 7 năm qua, hay còn gọi là chính sách kiểm soát đường cong lợi suất (YCC), trong nỗ lực đảm bảo lạm phát ở mức vừa phải.

Tuy nhiên, những điều chỉnh trước đây đối với chính sách nói trên đã tạo ra nhiều thay đổi lớn trên thị trường tài chính Nhật Bản và thế giới.  Một số ngân hàng cho rằng các nhà đầu tư nên sẵn sàng ở thời điểm này.

Các nhà đầu tư đang kỳ vọng nhiều vào việc Ngân hàng Trung ương Nhật Bản sẽ giữ nguyên chính sách tiền tệ. Ảnh minh họa

Nhà kinh tế Masamichi Adachi tại Ngân hàng UBS của Thụy Sĩ cho biết, ông kỳ vọng BoJ sẽ điều chỉnh chính sách kiểm soát đường cong lợi suất. Theo ông Masamichi Adachi, số đông có thể đã hiểu sai những bình luận gần đây của Thống đốc BoJ Kazuo Ueda - người phát tín hiệu kiên nhẫn để đạt mục tiêu lạm phát 2% một cách bền vững.

Ngân hàng USB nhận định, nếu có sự thay đổi về chính sách của BoJ thì các thị trường nên tính đến khả năng lợi suất trái phiếu chính phủ Nhật Bản tăng mạnh, tỷ giá đồng Yên cũng tăng lên trong khi thị trường chứng khoán Nhật Bản sụt giảm sau khi vượt trội so với phần lớn phần còn lại của thế giới từ đầu năm 2023 đến nay.

Các ngân hàng Goldman Sachs, JPMorgan, Nomura, BNP Paribas và Morgan Stanley MUFG đều cho rằng, BoJ sẽ nới lỏng sự kiểm soát đối với thị trường trái phiếu. Thậm chí, SMBC Nikko cho biết có 50% khả năng BoJ sẽ bỏ hoàn toàn việc kiểm soát đường cong lợi suất trong tuần này.

Chính sách tiền tệ siêu lỏng lẻo của Nhật Bản đã thu hút sự quan tâm đặc biệt vì lạm phát ở nước này vẫn tiếp tục tăng lên ngay cả khi tốc độ tăng giá tiêu dùng đã chậm lại ở Mỹ và châu Âu. Lạm phát toàn phần ở Nhật Bản trong tháng 6 là 3,3%, vượt lạm phát tương ứng ở Mỹ lần đầu tiên trong 8 năm.

Được biết, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ đã ngừng mua trái phiếu mới và đẩy lãi suất cơ bản lên 5 điểm phần trăm kể từ tháng 3/2022. Cơ quan này có thể sẽ tăng lãi suất thêm 0,25 điểm phần trăm vào tuần này, sau đó tạm dừng.

Financial Times thông tin, Ngân hàng Trung ương châu Âu đã nâng lãi suất từ âm 0,5% vào tháng 7/2022 lên mức 3,5%. Dự kiến cơ quan này tiếp tục tăng lãi suất trở lại trong tuần này, ngay sau đó sẽ dừng lại.

Trong khi đó, lãi suất cơ bản của BoJ vẫn ở mức âm 0,1% và cơ quan này duy trì lãi suất ở mức 0% trong suốt 10 năm. Chính sách YCC cho phép lợi suất trái phiếu chính phủ kỳ hạn 10 năm dao động chỉ 0,5 điểm phần trăm xung quanh mục tiêu này.

Ông Kazuo Ueda - Thống đốc Ngân hàng Trung ương Nhật Bản. Ảnh: Reuters

Giới chức BoJ đã dẫn dắt hầu hết các nhà đầu tư tin rằng chính sách này sẽ không thay đổi. Ngoài Thống đốc Ueda, thành viên hội đồng quản trị Seiji Adachi của BOJ tháng trước nói rằng, thị trường vận hành trơn tru hơn kể từ lần điều chỉnh kiểm soát lợi suất gần nhất vào tháng 12/2022 cho thấy việc giữ nguyên chính sách này như hiện tại là phù hợp.

Thế nhưng, theo ông Adachi thuộc Ngân hàng UBS, ngân hàng trung ương có thể lập luận rằng tỷ lệ lạm phát cơ sở tăng lên, minh chứng cho việc cần điều chỉnh chính sách để cải thiện hoạt động của thị trường trái phiếu. BOJ có thể vẫn giữ nguyên các biện pháp nới lỏng khác, chẳng hạn như lãi suất âm, cho đến khi tự tin hơn về việc đạt được mục tiêu lạm phát 2% một cách bền vững.

“Chúng tôi cho rằng việc BOJ không hành động là động thái thiếu khôn ngoan nhưng điều đó cho thấy, quan điểm về lạm phát của cơ quan này là vô cùng thận trọng”, ông Adachi chia sẻ.

Các nhà kinh tế học kỳ vọng BOJ nâng dự báo lạm phát lõi cho năm tài khóa 2023 từ mức 1,8% lên hơn 2,5%. Lần gần nhất BOJ thay đổi chính sách kiểm soát lợi suất đường cong là vào tháng 12/2022, nâng mức cho phép từ 0,25 lên 0,5 điểm phần trăm. Đây là một động thái gây sốc cho các nhà kinh tế và khiến trái phiếu chính phủ Nhật Bản giảm mạnh.

XEM THÊM: Gia tộc giàu thứ 3 Hồng Kông mua lại resort có casino lớn nhất Việt Nam "máu mặt" cỡ nào?

Gần đây, một số ngân hàng dự báo BOJ sẽ nới biên độ dao động của lợi suất lên mức +/-1 điểm phần trăm. Ông Mark Dowding - Giám đốc đầu tư của Bluebay Asset Management là một trong số ít nhà đầu tư dự đoán đúng sự thay đổi hồi tháng 12/2022. Theo ông, BOJ sẽ tăng biên độ dao động của lợi suất trái phiếu chính phủ Nhật Bản thêm từ 0,75 đến 1 điểm phần trăm trong cuộc họp tuần này. Cùng với đó, ông cho rằng BOJ sẽ nâng dự báo lạm phát.

Dựa trên góc nhìn này, ông Mark Dowding đã đặt cược vào sự mất giá của trái phiếu chính phủ Nhật Bản, cũng như sự tăng giá của đồng Yên kể từ tháng 3. “Ông Ueda đã hẹn chế suy đoán về sự thay đổi trong chính sách do ông ấy không muốn các nhà đầu cơ thu lợi”, ông nói và cho biết thêm nếu BOJ thay đổi lập trường thì đồng Yên sẽ tăng lên mức ít nhất 135 Yên đổi 1 USD.

Diễn biến tỷ giá đồng Yên so với đồng USD trong 1 năm qua. Ảnh: Financial Times

Đồng Yên được chốt ở mức khoảng 141,2 Yên đổi 1 USD, gần với mức thấp nhất trong 20 năm qua. Điều này cho thấy khoảng cách ngày càng lớn trong lập trường chính sách tiền tệ ở hai nền kinh tế Mỹ và Nhật. Mặc dù đồng Yên đã phục hồi từ mức thấp nhất vào cuối năm 2022 nhưng vẫn yếu hơn đáng kể so với đồng USD.

Tương tự, trái phiếu chính phủ Nhật Bản cũng suy yếu phần nào nhưng với lợi suất 10 năm ở mức 0,46%, thị trường không tạo nên thách thức lớn đối với lập trường hiện tại của BoJ.

Theo nhà kinh tế trưởng Takeshi Yamaguchi tại Morgan Stanley MUFG, nếu BoJ trì hoãn việc thay đổi chính sách kiểm soát đường cong lợi suất thì sẽ xuất hiện rủi ro lớn hơn về một cuộc rút lui gây xáo trộn vì thị trường bắt đầu phản ánh vào giá các tài sản sự khởi đầu của một chu kỳ tăng lãi suất.

“Nếu BoJ đợi đến khi đạt được mục tiêu lạm phát 2% thì có lẽ họ sẽ bị tụt lại phía sau”, ông Takeshi Yamaguchi nêu quan điểm.

Đinh Kim (Theo Finacial Times)