Mệt mỏi vì chiến tranh, phụ nữ Syria xây dựng ngôi làng theo kiểu ‘Nữ nhi quốc’

Nhiều phụ nữ ở Syria đã cùng nhau xây dựng một ngôi làng chỉ dành cho phụ nữ và trẻ em sinh sống, gửi gắm ước mơ tự do, dân chủ trong bối cảnh bạo lực leo thang.

Làng phụ nữ Jinwar

Cuộc sống của Fatma Emin đã thay đổi mãi mãi khi chồng cô qua đời trong cuộc chiến Syria, bị khủng bố Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS) sát hại trong một cuộc tấn công mỏ đất. Điều đó đã khiến cô tìm đến Jinwar - ngôi làng được xây dựng bởi phụ nữ và chỉ phục vụ cho những người phụ nữ cùng con cái của họ. Có thể coi Jinwar là nơi ẩn náu cho phụ nữ Syria chạy trốn khỏi một cấu trúc gia đình cứng nhắc, lạm dụng trong gia đình truyền thống và nỗi kinh hoàng của cuộc nội chiến.

Jinwar có nghĩa là "vùng đất của phụ nữ" trong ngôn ngữ người Kurd. Ngôi làng chào đón phụ nữ và trẻ em Syria, bất kể tôn giáo, sắc tộc và quan điểm chính trị. Đó là một bức tranh khảm của những người phụ nữ đa dạng muốn trải nghiệm tự do, dân chủ và một hình thức mới của cuộc sống.

"Jinwar là câu trả lời cho mọi người nghĩ đến việc xâm phạm quyền tự do của phụ nữ, hoặc xem phụ nữ là giới tính yếu hơn trong xã hội, hoặc cô ấy không thể quản lý cuộc sống của mình hay nuôi dạy con cái", Emin nói với CNN qua điện thoại. "Ngược lại, một người phụ nữ có thể tự xây dựng ngôi nhà của mình. Chúng tôi ở đây - chúng tôi xây dựng một ngôi làng không chỉ dành cho phụ nữ người Kurd, mà còn có cả người Ả Rập, người Yazidi và một số người bạn nước ngoài".

Sau khi chồng của Emin qua đời vào tháng 8/2015, cô đã phải sống trong sự kỳ thị vì là một góa phụ. Người phụ nữ 35 tuổi cũng phải chiến đấu để giành lại 6 đứa con vì gia đình chồng liên tục tách chúng ra khỏi cô. Họ không muốn cô làm việc và yêu cầu cô từ bỏ vị trí trong chính quyền địa phương ở Kobani để nuôi dạy con gái dưới sự giám sát của gia đình. Cô nói rằng họ xem cô và các con là yếu đuối, không còn người đàn ông nào bảo vệ họ.

Cô Emin nói: "Những người xung quanh tôi không coi trọng và không chấp nhận việc tôi là một người phụ nữ mạnh mẽ, có thể làm việc và nuôi con sau khi chồng qua đời. Tôi đã làm việc tại chính quyền người Kurd và tôi rất xuất sắc trong công việc của mình”.

Cuối cùng, cô tìm cách đưa các con trở lại với sự giúp đỡ của một nhóm phong trào phụ nữ người Kurd rồi cả nhà chuyển đến Jinwar - một ngôi làng ở phía Đông Bắc Syria được xây dựng từ năm 2017.

Một nơi ẩn náu khỏi chiến tranh

Những ngôi nhà hình chữ nhật màu nâu được xây bằng gạch thủ công nằm rải rác trên mảnh đất khô cằn ở phía Đông Bắc Syria. Ở bên trong, những ngôi nhà được sơn và trang trí, thể hiện điểm nhấn của các gia đình sống trong đó. Hiện nay, Jinwar là nhà của 16 phụ nữ và 32 trẻ em.

Đàn ông được phép đến thăm vào ban ngày miễn là họ cư xử tôn trọng phụ nữ, nhưng họ không thể ở lại qua đêm. Làm việc theo ca, những người phụ nữ thay nhau theo dõi những người đến và đi từ Jinwar. Họ chỉ mang theo vũ khí vào ban đêm để đảm bảo an ninh.

Jiyan Efrin là một bà mẹ 30 tuổi có 2 con gái và 1 con trai, sống ở nơi khác với ông nội của chúng. Efrin đã tự mình chuyển đến ngôi làng này 3 tháng trước để thoát khỏi cuộc tấn công của Thổ Nhĩ Kỳ vào Afrin - một thành phố ở phía Tây Bắc Syria. Cô ấy nói cuộc sống ở Jinwar rất đẹp. "Bạn cảm thấy như có một xã hội bình thường mà bạn có thể sống", Efrin nói. "Chúng tôi làm việc, chúng tôi làm nông nghiệp và được trả tiền, từ hội đồng làng".

Một số phụ nữ sống ở đó đã từng phải chạy trốn, bị cưỡng hiếp, cầm tù và chết dưới tay IS hoặc các nhóm vũ trang khác. "Trong những điều kiện chiến tranh mà chúng tôi đã trải qua, mọi phụ nữ đều phải chịu đựng. Mọi phụ nữ đều bị tổn thương. Mọi phụ nữ đều mất mát nhưng Jinwar đã mang họ lại với nhau", Emin nói.

Nội chiến kéo dài 8 năm ở Syria đã tàn phá đất nước, phá hủy nền kinh tế bằng những vụ bạo lực, giam giữ tùy tiện và sử dụng vũ khí hóa học. Nó tạo ra cuộc khủng hoảng tị nạn tồi tệ nhất thế kỷ 21 và nó vẫn đang tiếp tục.

Phụ nữ xây dựng làng bằng chính đôi tay của mình

Hai năm trước, Jinwar chỉ là một mảnh đất bị bỏ hoang. Sau một năm lập kế hoạch bởi các tổ chức phụ nữ người Kurd địa phương, như Kongreya Star và Tổ chức phụ nữ tự do Rojava, việc xây dựng đã bắt đầu vào năm 2017. Các tổ chức này, cùng với các nhóm địa phương và quốc tế, tiếp tục tài trợ cho Jinwar. Ngôi làng chính thức khai trương vào ngày 25/11/2018.

Jinwar có một hội đồng, trong đó phụ nữ thay phiên nhau mỗi tháng đóng vai trò là người lãnh đạo của làng. Những người phụ nữ đã xây dựng ngôi làng theo cách sinh thái và bền vững bằng gạch bùn. Họ đã xây dựng 30 ngôi nhà, một cửa hàng và một tiệm bánh, nơi họ bán bánh mì và đồ thủ công cho nhau và cho các làng lân cận. Họ cũng có đất để chăn gia súc và trồng các loại cây có thể bán khi không dùng hết, cô Nujin Derya - một nhà hoạt động ở Jinwar cho biết.

Ngôi làng cũng có một cơ sở y tế, nơi một số phụ nữ được đào tạo có thể chăm sóc sức khoẻ cho mọi người nhưng hiện vẫn thiếu thuốc men và máy móc để mở bệnh viện chính thức. Những đứa trẻ lớn lên ở Jinwar sẽ được lựa chọn ở lại làng hay chuyển đi nơi khác khi chúng đủ lớn. Đặc biệt, các cậu bé vẫn sẽ được phép ở lại làng nếu chúng muốn vì chúng được nuôi dưỡng với giá trị của Jinwar, cô Derya nói.

Những đứa trẻ cũng sẽ phải ra khỏi làng để theo học các trường trung học cơ sở và trung học phổ thông, vì trường làng chỉ cung cấp các lớp học cho học sinh lớp 1 đến lớp 6. Ngoài ra, phụ nữ được dạy kèm tiếng Anh và sẽ có cơ hội tiếp tục việc học khi làng phát triển hơn.

Thay đổi định kiến

Những người phụ nữ của Jinwar nói rằng họ muốn thay đổi định kiến rằng phụ nữ luôn phải là nạn nhân của các mối quan hệ gia trưởng và bạo lực. Họ muốn thiết lập khái niệm về phụ nữ tự do và độc lập.

Mặc dù nhiều bộ phận của xã hội Syria bị chi phối bởi các cấu trúc gia trưởng và truyền thống cứng nhắc, nhưng nó không phải là trường hợp ở mọi nơi. Văn hóa Syria bao gồm một tập hợp đa dạng các sắc tộc, tôn giáo và tiểu xã hội, từ bảo thủ đến ôn hòa và tự do.

Emin, Efrin và những người phụ nữ khác nói rằng họ muốn Jinwar trở thành một nơi thách thức những ý tưởng bảo thủ, gia trưởng.

"Jinwar là tinh thần của cuộc sống, tinh thần tự nhiên và tinh thần của một người phụ nữ tự do. Phụ nữ ở đây đang thiết lập sự tồn tại của họ trong toàn xã hội", Emin nói. "Tôi ước rằng cả thế giới sẽ nhìn thấy Jinwar giống như cách chúng ta nhìn thấy và tôi ước rằng chúng ta xây dựng thêm những Jinwar khác ở mọi khu vực để không có người phụ nữ nào phải chịu đựng sự bất công”.

Một số người trong khu vực nghĩ rằng Jinwar giống như một nhà tù vì phụ nữ không được phép rời đi hay tương tác với đàn ông và phần còn lại của xã hội. Tuy nhiên, Emin nói đó đơn giản chỉ là một ngôi làng yên bình cho phụ nữ và con cái họ sinh sống hòa thuận.

PHƯƠNG PHƯƠNG (Theo CNN)