Lý do khiến 2 cựu lãnh đạo không bị xem xét trách nhiệm hình sự trong vụ bà Nguyễn Thị Thanh Nhàn

Trong vụ án xảy ra tại Trung tâm ứng cứu khẩn cấp máy tính Việt Nam, Bộ Thông tin và Truyền thông (Bộ TT&TT), Công ty cổ phần Tiến bộ Quốc tế AIC và các đơn vị có liên quan, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an cáo buộc bà Nguyễn Thị Thanh Nhàn, cựu Chủ tịch Công ty AIC cùng 12 người khác đã vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng.

Lời khai của cựu Bộ trưởng Trương Minh Tuấn

Thông tin từ kết luận điều tra, năm 2016, Công ty VNCERT được Bộ Thông tin và Truyền thông giao triển khai dự án mua sắm trang thiết bị và thuê dịch vụ kỹ thuật. Dự án để theo dõi, phân tích sự cố, tấn công an toàn thông tin mạng trên một số kênh kết nối Internet quốc tế. Thời điểm này, ông Trương Minh Tuấn giữ chức vụ Bộ trưởng, ông Nguyễn Minh Hồng giữ chức vụ Thứ trưởng Bộ TT&TT.

Quá trình thực hiện, nhóm cán bộ VNCERT “móc ngoặc” với nhóm Nguyễn Thị Thanh Nhàn, tạo điều kiện cho Công ty AIC trúng thầu, gây thiệt hại cho Nhà nước hơn 17,2 tỷ đồng.

Quá trình điều tra, Nguyễn Trọng Đường, cựu Giám đốc Công ty VNCERT khai, vào giữa năm 2016, được Bộ trưởng Trương Minh Tuấn chỉ đạo gặp ông Nguyễn Ngọc Duyên – khi đó là Vụ trưởng Vụ Kế hoạch Tài chính Bộ Thông tin Truyền thông, hướng dẫn thủ tục để lập và triển khai Dự án. 

Qua gặp gỡ, bị can Đường hiểu Công ty AIC sẽ là đơn vị cung cấp thiết bị cho Dự án nên chỉ đạo người trong VNCERT phối hợp cùng nhân viên AIC xây dựng danh mục trên cơ sở trang thiết bị hiện có với tổng mức dưới 100 tỷ đồng. Các phương án giá đầu ra và thiết bị hoàn chỉnh do vậy được xây dựng theo hướng "đảm bảo lợi nhuận cho Công ty AIC".

Cựu Bộ trưởng Trương Minh Tuấn trong phiên tòa xét xử vụ án tại Mobifone năm 2019.

Về phía ông Trương Minh Tuấn khai giữ chức Bộ trưởng Bộ TT&TT trong giai đoạn 2016 – 2019 và có quen biết Nguyễn Thị Thanh Nhàn từ Công ty AIC. Tuy vậy, ông khẳng định không chỉ đạo Nguyễn Trọng Đường phối hợp với Vụ Kế hoạch Tài chính tạo điều kiện cho Công ty AIC tham gia xây dựng Dự án, đấu thầu rồi trúng thầu tại VNCERT. 

Ông Nguyễn Ngọc Duyên, cựu Vụ trưởng Kế hoạch Tài chính, có lời khai thể hiện được Bộ trưởng Trương Minh Tuấn chỉ đạo rà soát nhu cầu đầu tư của các đơn vị thuộc Bộ TT&TT để tập hợp, đề xuất Bộ Tài chính bổ sung nguồn vốn năm 2016.  Ông Duyên sau đó tham mưu cho ông Trương Minh Tuấn ký đề xuất cấp bổ sung vốn thực hiện dự án là 95 tỷ đồng trên cơ sở đề xuất từ VNCERT. Quá trình này, ông Duyên không tiếp xúc hoặc nhận chỉ đạo gì liên quan Công ty AIC. 

Cơ quan điều tra cho rằng, dù Nguyễn Trọng Đường có lời khai về việc "hiểu ý" ông Trương Minh Tuấn chỉ đạo VNCERT cho Công ty AIC trúng thầu Dự án nhưng không có tài liệu nào khác chứng minh. Do vậy, chưa đủ căn cứ xem xét trách nhiệm hình sự với ông Tuấn trong vụ án này. 

Vụ án cũng có dấu hiệu vi phạm về phân bổ vốn cho Dự án. Việc này xảy ra trong giai đoạn phê duyệt Dự án, phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu và đấu thầu.  Tuy nhiên, đối tượng chính chỉ đạo triển khai trong giai đoạn làm thất thoát tài sản là Nguyễn Thị Thanh Nhàn vẫn đang bỏ trốn. Cảnh sát do vậy chưa thể làm rõ được có hay không hành vi "tiêu cực, chi phối" Bộ Thông tin Truyền thông trong việc đề xuất xin vốn. Khi bắt được Nguyễn Thị Thanh Nhàn, cơ quan điều tra sẽ tiếp tục xác minh, làm rõ việc này. 

Phân hóa trách nhiệm

Cũng theo thông tin từ kết luận điều tra, nguyên Thứ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Minh Hồng là người ký phê duyệt báo cáo khả thi và kế hoạch đấu thầu đợt 1 của Dự án mua sắm trang thiết bị và thuê dịch vụ kỹ thuật nhằm theo dõi, phân tích sự cố, tấn công an toàn thông tin mạng trên một số kênh kết nối Internet quốc tế (viết tắt là Dự án).

Thời điểm ký các thủ tục, ông Hồng mới được phân công phụ trách lĩnh vực này 10 ngày. Cơ quan điều tra kết luận ông Hồng vì tin tưởng vào chuyên viên và lãnh đạo Vụ Kế hoạch tài chính trong việc báo cáo thẩm định nên đã ký phê duyệt mà không kiểm tra, xem xét.  Ngoài ra, tài liệu điều tra cũng chưa chứng minh được yếu tố vụ lợi của ông Hồng trong vụ án này. Do đó, Bộ Công an đề xuất phân hóa theo hướng không xem xét xử lý trách nhiệm hình sự, mà kiến nghị xử lý nghiêm về Đảng và hành chính với ông Hồng.

Tại Công ty VNCERT, có 5 người tham gia vào Tổ chuyên gia, Tổ thẩm định dự án, Ban quản lý dự án tham gia xây dựng danh mục thiết bị theo chức năng, hợp thức các thủ tục để thực hiện Dự án.  Bộ Công an xác định những người này biết Công ty AIC được lựa chọn thực hiện Dự án nhưng không tham gia thỏa thuận, thông đồng với AIC, không biết về giá dự toán. Họ cũng chỉ giữ vai trò thứ yếu, là người làm công ăn lương, thực hiện theo chỉ đạo của cấp trên và không được hưởng lợi. 

Quá trình điều tra, họ thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải, tích cực hợp tác với Cơ quan điều tra làm rõ bản chất vụ án. Vì vậy, cơ quan điều tra đề xuất vận dụng Nghị quyết 03/NQ-HĐTP để phân hoá theo hướng không xem xét xử lý trách nhiệm hình sự.

Bà Nguyễn Thị Thanh Nhàn.

Với bà Dương Thị Minh, Kế toán trưởng VNCERT đã ký hợp thức các thủ tục đề nghị Nguyễn Trọng Đường chỉ định Công ty Khang Phát là đơn vị tư vấn khảo sát và lập Dự án khi Công ty Khang Phát đã được Nguyễn Trọng Đường cho triển khai việc tư vấn từ trước.

Hành vi này không có mối quan hệ nhân quả với kết quả thống nhất về danh mục giữa chủ đầu tư và nhà thầu cũng như thông đồng khi đấu thầu tại giai đoạn sau. Vì vậy, cơ quan điều tra kết luận chưa đủ căn cứ để xem xét trách nhiệm hình sự đối với Dương Thị Minh. Dù vậy, cơ quan điều tra đề nghị Bộ TT&TT xem xét, xử lý trách nhiệm các tổ chức, cá nhân liên quan nêu trong kết luận điều tra.