Mác púp, hay còn gọi là bông cỏ, là loại quả dại mọc ở vùng núi rừng Trùng Khánh, Cao Bằng. Cây mác púp là một loài dây leo, sinh trưởng bằng cách bám vào các cây lớn hoặc các mỏm đá vôi.
Mác púp, hay còn gọi là bông cỏ, là loại quả dại mọc ở vùng núi rừng Trùng Khánh, Cao Bằng.
Mỗi năm, cây chỉ ra trái một lần duy nhất vào khoảng tháng 7 đến tháng 8 âm lịch. Quả có hình tròn, kích cỡ tương đương quả chanh, vỏ dày và mịn, bên trong chứa rất nhiều hạt nhỏ li ti, trông khá giống hạt sung. Khi đến mùa thu hoạch, người dân địa phương sẽ vào rừng hái quả, bổ ra lấy hạt, phơi khô rồi bán cho các thương lái.
Điều làm nên "tên tuổi" của mác púp chính là phần hạt của nó có thể dùng để làm thạch – một món ăn vặt đặc trưng của mùa hè. Sau khi phơi khô, hạt mác púp chuyển sang màu vàng nhạt và có mùi thơm nhẹ. Chỉ cần một nắm nhỏ khoảng 100 gram hạt mác púp là có thể làm ra 2 - 3 lít thạch, đủ cho cả gia đình 4 - 5 người thưởng thức nhiều lần.
Sau khi phơi khô, hạt mác púp chuyển sang màu vàng nhạt và có mùi thơm nhẹ.
Cách làm thạch mác púp khá đơn giản. Hạt được cho vào một túi vải sạch, sau đó ngâm và vò nhẹ nhàng trong nước đun sôi để nguội. Một chất keo trắng đục từ hạt sẽ từ từ tan ra, hòa quyện vào nước.
Chỉ sau khoảng 1 - 2 tiếng để yên, phần nước sẽ tự động đông lại thành lớp thạch mịn màng, dẻo dai và trong suốt như pha lê. Đặc biệt, món thạch này không cần dùng đến gelatin hay bột rau câu, hoàn toàn tự nhiên và lành tính.
Ngoài hạt phơi khô, trên các chợ mạng còn có nhiều địa chỉ bán thạch mác púp đã làm sẵn, được đóng gói cẩn thận trong hộp.
Trên thị trường hiện nay, hạt mác púp phơi khô được bán với giá từ 400.000 - 500.000 đồng/kg. Dù có giá thành khá cao, nhưng chỉ cần khoảng 1 lạng hạt là đã có thể làm được vài mẻ thạch cho cả nhà ăn thỏa thích.
Để có được món thạch thơm ngon, mềm dẻo và không bị nát, khâu lựa chọn nguyên liệu phải được thực hiện kỹ càng, đảm bảo nguồn gốc rõ ràng.
Ngoài hạt phơi khô, trên các chợ mạng còn có nhiều địa chỉ bán thạch mác púp đã làm sẵn, được đóng gói cẩn thận trong hộp. Khách hàng mua về có thể bảo quản trong tủ lạnh để dùng dần.