Kỳ thi vào lớp 10 THPT ở Hà Nội: Bỏ hệ số, tăng thực tiễn, đề thi hướng tới năng lực toàn diện

Gần 103.000 thí sinh bước vào kỳ thi nhiều đổi mới

Kỳ thi tuyển sinh lớp 10 công lập năm học 2025 - 2026, trên địa bàn Hà Nội có gần 103.000 thí sinh đăng ký dự thi. Thành phố bố trí 201 điểm thi chính thức với hơn 4.400 phòng thi. Sáng 6/6, các thí sinh ở Hà Nội đăng ký dự thi lớp 10 công lập phải có mặt tại phòng thi để làm thủ tục dự thi. 

Nhận định về kỳ thi lớp 10 ở Hà Nội cũng như các địa phương khác năm nay, Thạc sĩ Lê Minh Thư, Tổ trưởng tổ Ngữ văn, trường THPT Hoà Bình LaTrobe Hà Nội chia sẻ, kỳ thi lớp 10 Hà Nội năm 2025 diễn ra với ba môn thi: Toán, Ngữ văn, Ngoại ngữ - thời gian 120 phút cho Toán, Văn và 60 phút cho Ngoại ngữ, như quy định của Bộ GD&ĐT.

Điểm mới, năm nay là năm đầu tiên đề thi bám sát Chương trình GDPT 2018, tập trung vào kiến thức lớp 9 nhưng yêu cầu tư duy thực tiễn và liên hệ xã hội một cách rõ rệt hơn, như bài toán ứng dụng hay các yêu cầu cho bài văn nghị luận xã hội ngày càng mới mẻ, đa dạng.

So với các năm trước, tính phân hóa của đề năm nay cao hơn nhờ sự kết hợp câu hỏi cơ bản (60%) và nâng cao (40%), đặc biệt ở môn Toán và Văn, câu hỏi vận dụng đòi hỏi kỹ năng phân tích, sáng tạo ở học sinh.

"Với định hướng theo Chương trình GDPT 2018, đề thi Văn năm nay đa dạng hơn trong việc đặt câu hỏi, tăng cường tích hợp kỹ năng đọc hiểu và viết, thay vì tách rời thành từng phần rõ rệt. Về tính phân hóa, đề thi vẫn sẽ giữ sự cân bằng giữa mức độ nhận biết, thông hiểu và vận dụng, có thể mức độ câu hỏi sẽ nhẹ nhàng hơn các năm trước để phù hợp với thế hệ học sinh đầu tiên học chương trình mới, còn đang trong giai đoạn chuyển tiếp", cô Minh Thư cho hay.

Ngoài ra, chương trình mới khuyến khích phát triển năng lực, nên đề thi cũng sẽ hướng tới đánh giá kỹ năng thực hành, tư duy độc lập của học sinh, thay vì học thuộc lòng.

Tuy nhiên, cũng có thách thức, nằm ở sự chuyển đổi cả học sinh, giáo viên chưa có đủ thời gian để thích ứng toàn diện. Việc dạy học vẫn còn nặng tính ứng phó đề thi, trong khi chương trình mới đòi hỏi sự linh hoạt và sáng tạo từ người dạy lẫn người học.

Thi vào lớp 10 năm 2025 với nhiều điểm mới cùng áp lực cũng tăng theo. Ảnh minh họa

Đặc biệt, việc bỏ hệ số điểm là bước tiến lớn, khuyến khích học sinh học đều cả Toán, Văn, Ngoại ngữ, thay vì “chạy đua” môn có hệ số cao như trước. Việc bỏ hệ số khiến các môn thi có vai trò ngang nhau trong tổng điểm xét tuyển, buộc học sinh và giáo viên phải phân bổ thời gian ôn tập đồng đều hơn. Điều này là tích cực vì giúp học sinh phát triển năng lực toàn diện, song cũng tăng áp lực về thời gian và khối lượng ôn tập, đặc biệt với những em còn yếu ở các môn.

Bỏ hệ số, tăng thực tiễn, đề thi hướng tới năng lực toàn diện

Theo cô Minh Thư, cấu trúc đề thi mới năm 2025, với ba môn Toán, Văn, Ngoại ngữ, đã tiến gần hơn đến việc đánh giá năng lực toàn diện, nhưng chưa thực sự trọn vẹn. Điểm mạnh là đề thi kết hợp đánh giá kiến thức (khoảng 60%) và kỹ năng (khoảng 40%), điều này tạo cơ hội cho việc đánh giá khả năng tư duy logic, vận dụng sáng tạo của học sinh.

"Tuy nhiên, hạn chế nằm ở việc chỉ thi có ba môn, bỏ qua các lĩnh vực như khoa học tự nhiên, lịch sử, hay các kỹ năng thực hành, khiến năng lực tổng quát chưa được kiểm tra đầy đủ. Ví dụ, một học sinh giỏi Vật lý nhưng yếu Văn có thể bị bất lợi, làm giảm cơ hội thể hiện năng lực đa dạng. Trong thời gian tới, cần có bài kiểm tra năng lực tích hợp để đánh giá toàn diện hơn.

Với riêng môn Văn, đề thi đang đi đúng hướng đánh giá năng lực, thay vì chỉ kiểm tra kiến thức. Tuy nhiên, để đánh giá toàn diện thì cần thêm thời gian hoàn thiện. Các kỹ năng như giao tiếp, hợp tác, tư duy phản biện, sáng tạo... vẫn khó lượng hóa trong khuôn khổ một đề thi. Vì vậy, đề thi có thể “gợi mở” chứ chưa thể bao quát hết được năng lực toàn diện", cô Thư đánh giá.

Đối với môn Ngữ Văn, việc sử dụng ngữ liệu ngoài sách giáo khoa mang đến sự mới mẻ, nhưng có thể gây bất lợi cho học sinh vì việc đọc sách và những trải nghiệm đời sống của các em còn nhiều hạn chế.

Học sinh hiện nay hầu hết kỹ năng đọc hiểu ở mức trung bình, khi tiếp cận với văn bản mới, các em dễ bị lúng túng, hiểu sai, hiểu nhầm, hiểu chưa sâu sắc.

Thạc sĩ Lê Minh Thư, Tổ trưởng tổ Ngữ văn, Trường THPT Hoà Bình LaTrobe Hà Nội

Cuối cùng theo thạc sĩ Minh Thư, kỳ thi vào 10 năm nay tại Hà Nội hay ở các địa phương khác đều gây áp lực tâm lý cho thí sinh. Bởi, kỳ thi vào 10 ở Hà Nội và nhiều tỉnh thành vẫn mang tính cạnh tranh cao, là “vòng tuyển chọn khắt khe” để vào các trường công lập, các trường “top”.

"Giải pháp căn cơ không nằm ở việc giảm độ khó đề thi mà là giảm tính quyết định duy nhất của một kỳ thi. Cần đa dạng hóa hình thức tuyển sinh, phát triển hệ thống trường học với chất lượng đồng đều, đồng thời giáo dục học sinh về cách học để phát triển bản thân, không học chỉ để thi. Quan trọng hơn, nhà trường và gia đình cần đồng hành để ổn định tâm lý, hướng dẫn kỹ năng quản lý thời gian, cảm xúc và mục tiêu", cô Minh Thư cho hay.