Kỹ nghệ săn con "đốt đâu chết đấy" ở Hà Giang

Có một nghề b?ết là nguy h?ểm mà vẫn thu hút ngườ? dân lao vào, bở? khả năng làm g?àu nhanh chóng. Đó là nghê câu ong đất.

Làm g?àu từ nghề nguy h?ểm.

Ong đất - chúa tể các loà? ong nổ? t?ếng là "sát thủ" vớ? ch?ếc nọc tàn độc tưởng như bất trị, ấy vậy mà vẫn phả? khuất phục trước con ngườ?. Ở xã Pờ Ly Ngà?, huyện Hoàng Su Phì (Hà G?ang), nh?ều g?a đình có truyền thống nuô? ong đất. Vụ thắng lớn, có thợ nuô? ong thu hàng trăm tr?ệu đồng mà không phả? bỏ ra bất kì ch? phí nào.

Ông Lù Tà Mìn (49 tuổ?), ở thôn Chàng Chảy, xã Pờ Ly Ngà? là một tay nuô? ong đất thứ th?ệt, g?ữ những bí quyết săn ong chúa đ?ệu nghệ. Ông Mìn kể, ong đất thích s?nh sản vào mùa xuân, kh? thờ? t?ết nắng ấm áp.

Công v?ệc đầu t?ên của ong chúa phả? làm là tìm một cá? hang trống đủ rộng và kín đáo (có thể do chuột hoặc tê tê bỏ lạ?); sau đó đào đất lấp các cửa hang lạ?, chỉ để một lỗ nhỏ như ngón tay cá? và bắt đầu đẻ trứng.  Những tổ ong đất to như cá? mủng lúc nhúc nhộng và những con non béo ngậy, phả? chờ đến cuố? thu, kh? bông lúa trĩu hạt uốn cong như lông đuô? gà trống choa?, lá ngả vàng nhuộm khắp cánh đồng, dân săn ong lạ? lỉnh kỉnh đồ đạc luồn rừng, vượt nú? theo dấu ong thợ tìm tổ đào bắt.

Lứa đầu, ong chúa đẻ khoảng 7-8 trứng, để hình thành độ? ong thợ đầu t?ên. Từ đây, ong chúa chỉ cố thủ trong tổ s?nh sản vì đã có kẻ hầu hạ. Nó được ong thợ cung phụng những bữa t?ệc côn trùng sang trọng, bổ béo nhất như dế mèn, châu chấu, đặc b?ệt là nhộng ong vò vẽ.

Để xây tổ, ngoà? nguyên l?ệu chính là đất, ong thợ thường hút nhựa cây Mã Lì Xà? và cây Kháo Trắng để làm chất kết dính. H?ểu tập tính này, thợ săn ong luồn rừng phục sẵn câu ong và “gắn chíp định vị” (thực chất là một ch?ếc lông gà màu trắng nố? vớ? một sợ? dây nhỏ làm từ xơ củ sắn dạ?) để dễ dàng lần theo hướng bay của chúng.

Câu ong là cả một nghệ thuật

Là một ngườ? dày dặn k?nh ngh?ệm trong v?ệc câu ong, ông Mìn t?ết lộ, thợ câu ong kỵ nhất hút thuốc lào và uống rượu vì ong rất ghét mù? này. Vớ? khả năng đánh hơ? tà? tình, chỉ cần gử? thấy mù? này là nếu chúng sẽ lao vào tấn công ngườ? ngay lập tức.

Để câu ong, thợ săn ong dùng một cây sào (dà? từ 2 m trở lên) vót nhọn đầu và cắm những loạ? côn trùng ong đất ưa thích như châu chấu, dế mèn… làm mồ? nhử. Khứu g?ác của ong đất cực nhạy nên chỉ trong và? phút đã bu chặt vào mồ?. Nó dùng ha? ch?ếc răng sắc nhọn kẹp nát con mồ?, sau đó lấy chân vê tròn lạ?. 

Lúc con vật say mồ?, thợ câu một tay hạ thấp ch?ếc sào xuống, còn tay k?a luồn sợ? dây gắn lông gà từ đít ong lên vòng eo nhỏ nhất ở lưng và xoắn dây chặt. Kh? ấy, con ong thợ bay xa và? trăm mét vẫn nhìn rõ, và thợ câu chỉ cần đuổ? theo để b?ết được vị trí của tổ ong. 

Sau kh? lần ra nơ? ong chúa trú ngụ, dân săn chờ đến tố? để ong thợ về tổ hết mớ? cầm một ch?ếc rọ đụt đan bằng nan tre chụp vào m?ệng tổ, vỗ mạnh tay xuống đất cho ong trưởng thành bay vào. Lúc này, thợ săn ong đào lấy tổ, gó? thật cẩn thận và mang về.

Ngay trong đêm đó, ngườ? nuô? sẽ chọn một khu đất mịn, ít sỏ? đá (không quá xa, không quá gần nhà) và không có ngườ? qua lạ? để đào tổ ong mớ?. Sau kh? tạo xong một ch?ếc hố hình tròn, sâu 30 cm, gần đáy hố được khoét một lỗ rộng bằng cán chổ? tre thông vớ? bên ngoà? làm cửa ra vào, thợ ong đặt tổ ong vừa tìm được vào đó. 

M?ệng hố được đậy một tấm gỗ phòng mưa, nắng. Khâu cuố? cùng là mở nắp rọ đụt và úp vào m?ệng tổ để ong thợ và ong chúa bay vào. Kh? ấy, chỉ cần chờ thờ? g?an để tổ ong phát tr?ển và thu hoạch.

Theo ch?a sẻ của ngườ? câu ong chuyên ngh?ệp, trung bình mỗ? tổ ong đất chỉ nặng khoảng 8 - 10 kg, nếu đem lên cột mốc b?ên g?ớ? số 5, huyện Xín Mần (Hà G?ang) bán, thương lá? Trung Quốc thu mua vớ? g?á 2.500 đồng/con nhộng và 3.000 đồng/ong g?à. Còn cân cả sáp và nhộng, g?á khoảng 800.000 đồng/kg. Thế nên, nh?ều ngườ? ở Pờ Ly Ngà? ham săn và nuô? ong đất.

Theo VTC News