Đức chuẩn bị cho tình huống Nga đột ngột ngắt nguồn cung khí đốt

Theo 3 nguồn thạo tin tiết lộ với Reuters, các quan chức Đức đang âm thầm chuẩn bị cho tình huống Nga đột ngột cắt nguồn cung khí đốt và một gói biện pháp khẩn cấp đối với các công ty quan trọng. Các hoạt động này, do Bộ Kinh tế Đức dẫn đầu thực hiện, đã cho thấy sự cảnh giác cao độ về vấn đề nguồn cung khí đốt của nền kinh tế lớn nhất châu Âu.

Khí đốt của Nga chiếm 55% lượng nhập khẩu của Đức vào năm ngoái và Berlin đã phải chịu áp lực về mối quan hệ kinh doanh này. Trong đó, các nhà phê bình cho rằng việc Đức và châu Âu tiếp tục chi trả cho dầu khí Nga là một cách tài trợ cho hoạt động quân sự của nước ngày ở Ukraine hiện nay. 

Đức cho biết họ muốn tự mình chấm dứt sự phụ thuộc vào khí đốt của Nga nhưng dự kiến việc này có thể được thực hiện vào năm 2024. 

Hiện vẫn chưa rõ liệu việc cắt nguồn cung khí đốt đột ngột có xảy ra hay không. Các quan chức nói rằng Đức muốn giảm leo thang và đã ủng hộ các lệnh trừng phạt với về than và dầu của Moscow. Nhưng giờ đây họ lo ngại Nga có thể đơn phương cắt đứt các dòng khí đốt và họ muốn chuẩn bị sẵn sàng để đối phó với việc này. 

Hình ảnh các đường ống khí đốt trong dự án Nord Stream 2 được chụp ngày 7/3. Ảnh: Reuters 

Ba quan chức cho biết trong kế hoạch đối phó với nguy cơ đột ngột bị cắt nguồn cung khí đốt, chính phủ Đức dự kiến sẽ cấp thêm các khoản vay và bảo lãnh để hỗ trợ các công ty năng lượng, giúp giải quyết tình trạng giá cả tăng cao và tăng cường kiểm soát các công ty quan trọng, chẳng hạn như nhà máy lọc dầu.

Khi được yêu cầu bình luận về các biện pháp trên, Bộ Kinh tế Đức đã dẫn lại tuyên bố của người đứng đầu Bộ, Phó Thủ tướng Robert Habeck, rằng nước này đã thực hiện "những nỗ lực mạnh mẽ" trong những tuần gần đây để giảm sự phụ thuộc vào năng lượng Nga. 

Tháng 4 vừa qua, Berlin đã thông qua một thay đổi pháp lý cho phép họ nắm quyền kiểm soát các công ty năng lượng như một biện pháp cuối cùng giải quyết khủng hoảng nếu đột ngột bị cắt nguồn cung khí đốt. 

Hiện, giới chức Đức đang thảo luận về cách họ có thể sử dụng trong thực tế, chẳng hạn như nắm quyền kiểm soát nhà máy lọc dầu PCK do Rosneft của Nga vận hành ở Schwedt gần Ba Lan. Rosneft đã từ chối bình luận về bất kỳ hành động nào có thể xảy ra của Đức.

Quốc hữu hoá công ty năng lượng?

Một trong những nguồn thạo tin của Reuters cho biết việc quốc hữu hóa các công ty năng lượng là một lựa chọn đang được cân nhắc một cách thận trọng và nhằm mục đích đảm bảo nguồn cung cấp năng lượng hơn là trừng phạt Nga.

Hai người quen thuộc với vấn đề này cho biết Đức cũng có thể nắm giữ cổ phần trong các công ty khác. Vào năm 2018, chính phủ đã thực hiện một động thái tương tự khi ngân hàng phát triển nhà nước KfW mua 20% cổ phần của nhà điều hành mạng năng lượng 50Hertz để phản đối một lời đề nghị từ công ty State Grid của Trung Quốc.

Gói các biện pháp khẩn cấp của chính phủ Đức vẫn chưa được hoàn thiện. Một nguồn tin nói rằng kế hoạch nắm cổ phần thiểu số trong các công ty và khả năng can thiệp vào nhà máy lọc dầu Schwedt chỉ đang trong giai đoạn thảo luận và chưa được quyết định. 

Các quan chức cũng đang xem xét cách KfW có thể giảm bớt áp lực lên các công ty quan trọng bằng cách hỗ trợ họ vay thêm hoặc nâng hạn mức tín dụng khẩn cấp mà họ có thể sử dụng nếu giá năng lượng tăng cao.

Đầu năm nay, KfW đã giúp công ty năng lượng Đức Uniper, bộ phận khí đốt của EnBW VNG và nhà điều hành nhà máy nhiệt điện than Leag đối phó với sự biến động của thị trường năng lượng. Tuy nhiên, KfW đã từ chối bình luận về những công ty mà họ đã giúp đỡ.

Đức cũng đang kiểm tra xem họ có thể phân phối khí đốt như thế nào trong trường hợp khẩn cấp. Cơ quan quản lý nước này đang cân nhắc việc có nên ưu tiên ngành công nghiệp hơn các hộ gia đình hay không.

Các cuộc thảo luận hiện nay ở Đức diễn ra trong bối cảnh xung đột leo thang ở Ukraine và mối quan hệ ngày càng căng thẳng giữa Moscow và Brussels, vốn đã ủng hộ các biện pháp trừng phạt cứng rắn nhằm cô lập Nga.

Sức mạnh kinh tế

Công ty Gazprom của Nga đã ngừng xuất khẩu khí đốt sang Ba Lan và Bulgaria vào tháng 4 sau khi 2 nước này từ chối thanh toán tiền mua năng lượng bằng đồng Rúp. 

Sau khi lưỡng lự trong việc ủng hộ các lệnh trừng phạt đối với than và dầu Nga, Berlin hiện cũng muốn vạch ra một "lằn ranh đỏ" cho việc này. 

Theo nguồn tin của Reuters, các nhà chức trách lo ngại rằng hạn chế khí đốt cũng có thể khiến giá cả tăng vọt và phần nào giúp Moscow kiếm tiền từ việc bán hàng bên ngoài EU. 

Các quan chức nói rằng các lệnh trừng phạt mà Berlin có thể áp đặt với Nga mà không gây ra một vòng xoáy kinh tế hiện đang dần cạn kiệt. Trong đó, ngay cả những người trong liên minh cầm quyền từng ủng hộ việc tăng cường lệnh trừng phạt với Moscow giờ cũng đang cảnh giác với lĩnh vực khí đốt.

Một người thứ hai quen thuộc với các cuộc thảo luận này cho biết, những người đứng đầu ngành công nghiệp Đức, bao gồm giám đốc điều hành của các công ty niêm yết lớn nhất và đại diện của các công ty có quan hệ với Nga đã nói với Berlin rằng họ đã chuẩn bị để cắt đứt các mối quan hệ năng lượng với Moscow trong bất kỳ trường hợp nào nhưng mong muốn chính phủ không yêu cầu họ làm việc này ngay lập tức. 

Minh Hạnh (Theo Reuters)