Sông Đồng Nai, một dòng sông hùng vĩ mang theo mình những câu chuyện lịch sử đặc sắc, là một phần không thể thiếu trong bức tranh văn hóa của Việt Nam. Từ những nguồn nước hùng vĩ ẩn sau những dãy núi đồng bằng miền Nam, Sông Đồng Nai đã chứng kiến và lưu giữ hàng nghìn năm lịch sử phồn thịnh và đầy biến động của xã hội. Hãy cùng chúng tối khám phá và tìm hiểu về dòng sông nội địa dài nhất Việt Nam, có lưu vực chảy qua 10 tỉnh - thành phố này nhé!
Sông Đồng Nai, một dòng sông hùng vĩ mang theo mình những câu chuyện lịch sử đặc sắc, là một phần không thể thiếu trong bức tranh văn hóa của Việt Nam. Ảnh minh hoạ.
Sông Đồng Nai chảy từ cao nguyên Lang Biang (Lâm Đồng) và kết thúc tại cửa Soài Rạp (huyện Cần Giờ, TP. HCM). Đây là dòng sông nội địa dài nhất ở Việt Nam và có lưu vực lớn thứ ba trên toàn quốc, với diện tích 36.350 km2, chỉ sau sông Cửu Long và sông Hồng. Sông Đồng Nai chảy qua 10 tỉnh, thành phố: Đồng Nai, TP. HCM, Bình Phước, Tây Ninh, Đắk Nông, Long An, Bình Dương, Lâm Đồng, Bình Thuận và Bà Rịa - Vũng Tàu. Các phụ lưu chính của sông bao gồm sông Đa Nhim, sông Bé, sông La Ngà, sông Sài Gòn, sông Đa Hoai và sông Vàm Cỏ. Sông Đồng Nai chia thành hai phân lưu chính là sông Soài Rạp và sông Lòng Tàu, theo Thương Hiệu và Pháp Luật.
Sông Đồng Nai có tên gọi từ đâu, sông được gọi từ tên của vùng đất hay vùng đất Đồng Nai được gọi theo tên của sông?
Một số nhà nghiên cứu về văn hóa, lịch sử đã đưa ra những lý giải về địa danh của vùng đất Đồng Nai, của tên sông Đồng Nai.
Gia Định thành thông chí của tác giả Trịnh Hoài Đức - một vị quan của triều Nguyễn, từng giữ nhiều chức quan trọng, có thời giữ chức Tổng Hiệp trấn thành Gia Định, đã ghi chép về 5 trấn: Phiên An, Biên Hòa, Định Tường, Vĩnh Thanh và Hà Tiên thuộc Gia Định thành dưới triều vua Gia Long (1802-1819). Sách gồm 5 quyển (Tinh dã chí, Sơn xuyên chí, Cương vực chí, Phong tục chí, Sản vật chí).
dong-song-nao-chay-qua-10-tinh-va-thanh-pho-o-nuoc-ta.jpg
Trong phần viết về Sơn xuyên chí về trấn Biên Hòa, nội dung đề cập sông Đồng Nai trong mục Phước Long giang như sau: “Tục gọi là sông Đồng Nai, là một sông lớn ở phủ Phước Long, nên lấy tên phủ đặt tên sông. Phát nguyên của sông này rất sâu xa, suối vực sâu rộng, xuất phát từ núi Thần Quy chảy ra, do nước đọng trong các núi, muôn hóc thông thương họp lại nên dòng nước mênh mông, chảy xuống hướng Đông cho đến Tiểu Giang (sông Bé), xóm Sa Tân (Bến Cát), một hướng chảy về thác đá lởm chởm, nước chảy hung hãn hiểm ác, nên ghe thuyền không lưu thông được; nước thủy triều chỉ lên đến đây là dừng, thuyền buôn cũng đậu tại đây rồi lên trạm thuế giao dịch với người Thượng.
Từ đây trở xuống, sông rộng nước sâu, nước ngọt trong veo là thứ nước có tiếng tốt nhất thành Gia Định để dùng gội đầu hay pha trà, dù nước suối Trung Linh ở Kim Sơn hay Bạch Hạc ở Ba Lăng (Trung Quốc) cũng không hơn được.
Chảy xuống một quãng nữa thì cùng sông Tân Bình hợp lưu thành ra sông Phước Bình, rồi chảy xuống hướng Đông ra cửa biển lớn Cần Giờ. Thường đến tháng 8 hằng năm nước lụt đổ xuống, rửa sạch bao xú uế, lan tỏa khắp ruộng nương, tuy lụt có lớn nhỏ nhưng không sợ nạn tràn ngập mênh mông, người chết, nhà trôi, bởi vì sông này có nhiều nhánh chảy ra biển rất nhanh”.
Đoạn miêu tả trên cung cấp khá nhiều thông tin về sông Đồng Nai cách đây hơn 2 thế kỷ. Tên gọi sông Đồng Nai có trước - có lẽ từ sự kiện vào năm Mậu Dần (1698) khi Chưởng cơ Lễ Thành hầu Nguyễn Hữu Cảnh kinh lược đất Chân Lạp, lấy đất Nông Nại/Đồng Nai lập phủ Gia Định (huyện Tân Bình, dinh Phiên Trấn và huyện Phước Long, dinh Trấn Biên) kéo dài cho đến 110 năm sau đó, thông tin trên báo Dân Việt.