Đầu xuân mạn đàm về thói ăn chơi quá đà của người Việt

(ĐSPL) - Chẳng b?ết từ bao g?ờ mà câu ca: "Tháng G?êng là tháng ăn chơ?, tháng ha? cờ bạc, tháng ba rượu chè" đã trở thành một thó? quen không dễ bỏ của ngườ? V?ệt.

Thế nên mớ? có chuyện, hết kỳ nghỉ Tết mà công sở vẫn vắng hoe, cơ quan đìu h?u bở? từ sếp đến nhân v?ên đều... đổ xô đ? chùa cầu may hay hào hứng du xuân trẩy hộ?.

Các chuyên g?a văn hóa cho rằng, đây là một thó? quen đã trở nên lỗ? thờ? trong xã hộ? h?ện đạ?, nhưng vẫn đang kéo dà? trở thành thó? xấu của ngườ? V?ệt. Chính thó? ăn chơ? dông dà? này đã kéo theo không ít hệ lụy và trở thành rào cản đố? vớ? sự phát tr?ển xã hộ?.

Chơ? quanh năm cũng... không hết lễ hộ?!

Đó là nhận xét của một nhà ngh?ên cứu văn hóa kh? nó? về số lượng các lễ hộ? được tổ chức hàng năm của nước ta h?ện nay. Đ?ều đó hoàn toàn chẳng có gì là đáng ngạc nh?ên. Bở? theo thống kê chưa đầy đủ, mỗ? năm cả nước có khoảng gần 8.000 lễ hộ?, trong đó chủ yếu là lễ hộ? dân g?an vớ? số lượng hơn 7.000. Nếu tính đủ số lễ hộ? trong cả nước như thống kê trên và ch?a đều cho 365 ngày trong năm, ngườ? V?ệt có trung bình hơn 20 lễ hộ?/ngày. Chắc h?ếm có dân tộc nào trên thế g?ớ? có thể ăn chơ? quanh năm như vậy?!

Các lễ hộ? chủ yếu được tổ chức vào mùa xuân, đặc b?ệt là dịp đầu năm mớ?. Đây chính là khoảng thờ? g?an mà ngườ? dân khắp các tỉnh thành nô nức đ? trẩy hộ?, vừa là du xuân vớ? những hoạt động mang nh?ều ý nghĩa tâm l?nh của ngườ? V?ệt. Một và? lễ hộ? lớn như lễ hộ? chùa Hương (Hà Nộ?), Yên Tử (Quảng N?nh), hộ? L?m (Bắc N?nh), Bá? Đính (N?nh Bình), chợ V?ềng (Nam Định) và mớ? đây là lễ kha? ấn đền Trần đã trở thành nét văn hóa không thể th?ếu của ngườ? V?ệt.

Bên cạnh đó, theo nhu cầu của cuộc sống h?ện đạ?, một số lễ hộ? mớ? pha trộn g?ữa truyền thống và h?ện đạ? đã được ra đờ? và phát tr?ển khá mạnh mẽ. Những lễ hộ? này được gọ? chung bằng tên gọ? "lễ hộ? văn hóa du lịch". Không khó để nhận thấy, trên khắp các m?ền đất nước, đều nhộn nhịp vớ? loạ? hình lễ hộ? này. Từ lễ hộ? bánh tét tạ? TP.Hồ Chí M?nh, lễ hộ? hoa Đà Lạt (Lâm Đồng), lễ hộ? du lịch văn hóa Sa Pa (Lào Ca?), đến lễ hộ? cà phê hay ngày hộ? bánh dân g?an Nam bộ... Thậm chí, nhân dịp đờn ca tà? tử được UNESCO công nhận là d? sản văn hóa ph? vật thể của nhân loạ?, năm 2014 sẽ có thêm lễ hộ? đờn ca tà? tử d?ễn ra tạ? Bạc L?êu.

Không thể phủ nhận, lễ hộ? đã và đang trở thành một nét đẹp văn hóa không thể th?ếu trong cuộc sống của ngườ? V?ệt, thế nhưng trước sự tăng lên không ngừng của các lễ hộ?, nó đang mang theo không ít "tật xấu". Hẳn dư luận còn nhớ hình ảnh du khách thập phương chen nhau lấy t?ền mà? bóng chân tượng Phật, hàng nghìn con ngườ? đạp đổ cả hàng rào sắt và xô ngã lực lượng bảo vệ để tràn vào "cướp lộc" đền... Chưa hết, hình ảnh t?ền lẻ ngập đầy suố? G?ả? oan, vương vã? khắp nền chuông đồng hay g?ắt đầy vào chân, tay tượng Phật cứ mỗ? dịp lễ hộ? cũng kh?ến nh?ều ngườ? phả? day dứt. H?ện tượng "chặt chém" đã và đang là nỗ? k?nh hoàng của du khách mỗ? kh? du xuân trẩy hộ?...

Tất cả những sự v?ệc nêu trên đã ít nh?ều ảnh hưởng đến văn hóa, ý nghĩa to lớn của các lễ hộ? dân g?an truyền thống mà ông cha ta đã mất hàng trăm năm đúc kết. Những "thó? hư tật xấu" cũng làm mất đ? hình ảnh đẹp trong lòng du khách và bạn bè quốc tế về một đất nước V?ệt Nam đậm đà bản sắc dân tộc.

Sếp lớn, sếp bé rủ nhau đ? du xuân, vãn cảnh

Cho đến ngày nay, câu ca: "Tháng g?êng là tháng ăn chơ?, tháng ha? cờ bạc, tháng ba rượu chè" vẫn luôn h?ện hữu trong tâm thức của rất nh?ều ngườ? dân V?ệt Nam. Thế nên, sẽ chẳng lấy gì làm lạ, kh? cứ sau mỗ? dịp nghỉ Tết, tình trạng công sở vắng hoe, cơ quan đìu h?u lạ? d?ễn ra phổ b?ến. Không ít cán bộ, công chức đã sử dụng thờ? g?an làm v?ệc vào mục đích cá nhân hay nó? cách khác, công chức đã đánh cắp thờ? g?an của Nhà nước.

Trao đổ? vớ? PV báo Đờ? sống và Pháp luật, PGS.TS Lê Quý Đức, v?ện Văn hóa và Phát tr?ển (Học v?ện Chính trị Quốc g?a Hồ Chí M?nh) phân tích, thó? quen này bắt nguồn từ tập quán sản xuất nông ngh?ệp có từ hàng ngàn năm trước. Tuy nh?ên, qua thờ? g?an, quan n?ệm này đã không còn hoàn toàn đúng. Trong xã hộ? h?ện đạ?, xã hộ? công ngh?ệp, nhịp độ cuộc sống đang vô cùng khẩn trương, quan n?ệm trên đang trở thành một thó? quen xấu, ảnh hưởng đến sự phát tr?ển của xã hộ?.

Theo PGS. Lê Quý Đức, ngày đầu năm, không khó để nhận ra, tạ? khá nh?ều cơ quan, công sở, hương vị Tết vẫn còn đang rất tưng bừng. Họ thường sử dụng thờ? g?an này để gặp gỡ đầu xuân, chúc tụng nhau, tranh thủ g?ờ làm v?ệc để đ? lễ chùa, lễ hộ?, thăm hỏ? ngườ? thân, bạn bè... Thậm chí, không ít cán bộ trong trạng thá? mặt đỏ gay, lúc nào cũng ngà ngà hơ? men vì nhậu nhẹt. Nh?ều cơ quan, văn phòng chuẩn bị sẵn rượu và đồ ăn nhanh để các sếp cùng nhân v?ên chúc tụng nhau. Công v?ệc cứ d?ễn ra từ từ, thủng thẳng từ sáng cho đến hết ngày, t?nh thần hăng há? trong công v?ệc bị g?ảm sút đáng kể.

Tạ? không ít cơ quan, đơn vị, những ngày làm v?ệc sau Tết thường được lu? lạ? đến cả t?ếng, thậm chí và? t?ếng đồng hồ. Một số cán bộ, nhân v?ên thậm chí đ? muộn về sớm. Ngườ? có mặt đúng lịch, đúng g?ờ g?ấc quy định của cơ quan, thì ngày làm v?ệc đầu t?ên của năm mớ? cũng chỉ có mặt để "đánh trống gh? tên", mắt trước mắt sau rồ? "chuồn". Một số lượng lớn trong số những ngườ? này tranh thủ đ? lễ, đ? chùa. Đây cũng chính là lý do để g?ả? thích vì sao cứ lễ hộ?, chùa ch?ền đầu năm lạ? đông đến mức k?nh khủng như vậy.

Trao đổ? vớ? PV báo Đờ? sống và Pháp luật về thực trạng này, nhà văn Ông Văn Tùng - một dịch g?ả lão thành nhìn nhận: Mặc dù đã có quy định cấm nhưng đầu năm tình trạng cán bộ công chức vẫn bỏ g?ờ làm đ? du xuân, lễ lạt chùa ch?ền, vẫn d?ễn ra phổ b?ến. Theo nhà văn này, cứ vào mùa lễ hộ? đầu xuân, báo chí lạ? phản ánh rất nh?ều về h?ện tượng công chức Nhà nước ăn cắp thờ? g?an, sử dụng xe công đ? lễ chùa, đ? trẩy hộ?. Họ cho rằng, đầu xuân đ? chùa cầu may, hoặc công v?ệc chưa đến mức bức xúc cần g?ả? quyết ngay hoặc "chậm một chút cũng chẳng chết a?". Tuy nh?ên, chính thó? quen này tạo nên thó? quen trì trệ, không chuyên ngh?ệp trong lao động.

Lý g?ả? cho thó? quen đ? lễ đầu năm của không ít cán bộ, công chức, nhà văn Ông Văn Tùng nhận định: "Nguyên nhân chính xuất phát từ tình trạng thừa quá nh?ều b?ên chế tạ? các cơ sở công quyền. Nh?ều công chức sáng cắp ô đ?, tố? cắp ô về, sống cảnh "đờ? thừa" tạ? công sở là m?nh chứng cho đ?ều đó. Họ quan n?ệm rằng, vắng cô thì chợ vẫn đông, vắng các nhân v?ên đ? chùa ch?ền lễ lạt thì công v?ệc ở nhà cũng vẫn chạy. Thế nên họ mớ? thoả? má? trốn v?ệc đ? du xuân như vậy".

Dịch g?ả lão thành này cũng khuyến cáo, v?ệc g?ữ thó? quen "ăn chơ?" sau Tết nếu t?ếp tục kéo dà? sẽ để lạ? hậu quả thật khó lường. Không ít đơn vị, cá nhân phả? lỡ dở v?ệc, nhất là những công v?ệc l?ên quan đến thủ tục hành chính. Tháng G?êng, cá? tháng mà ngườ? đ? lễ, ngườ? chơ? xuân được hưởng cá? lợ? về t?nh thần, thì vô tình lạ? trở thành cá? hạ? cho các cơ quan Nhà nước, các công ty, các cơ sở sản xuất... Các đơn vị sản xuất k?nh doanh rơ? vào tình trạng th?ếu nhân lực, vì vậy mà ảnh hưởng lớn đến đơn đặt hàng, t?ến độ công trình, có kh? dẫn tớ? thua lỗ, đổ bể...

T. G?ang