Đại học Y dược TP.HCM phát triển chương trình đào tạo sau đại học về vắc-xin

Hội thảo mở ra diễn đàn thảo luận về việc phát triển chương trình đào tạo sau đại học về vắc-xin, nhằm nâng cao năng lực dự phòng cho đội ngũ y tế tương lai, xây dựng nền tảng chăm sóc sức khỏe bền vững trong kỷ nguyên già hóa dân số.

Người Việt: Tuổi thọ cao, nhưng năm sống khỏe thấp

Việt Nam đang bước vào giai đoạn già hóa dân số nhanh, với khoảng 12 triệu người từ 60 tuổi trở lên và con số này dự kiến vượt 21 triệu người vào năm 2035. Tỷ lệ bệnh mạn tính cũng gia tăng nhanh chóng, trở thành vấn đề cấp bách. Ước tính, khoảng 2/3 người Việt từ 60 tuổi trở lên mắc ít nhất một bệnh mạn tính. Trong bối cảnh đó, người lớn tuổi càng trở nên dễ bị tổn thương do các bệnh truyền nhiễm có thể phòng ngừa. Tuy tuổi thọ trung bình ở Việt Nam xấp xỉ 74 năm, nhưng tuổi thọ khỏe mạnh chỉ khoảng 65 năm; như vậy, mỗi người có khoảng 8-10 năm sống chung với bệnh tật. Các bệnh truyền nhiễm, nhiễm trùng vẫn là gánh nặng bệnh tật lớn lên hệ thống y tế, xã hội và kinh tế.

Để giải quyết thách thức bệnh tật liên quan đến vấn đề già hóa dân số, các chuyên gia khuyến cáo cần có sự tiếp cận toàn diện từ điều trị đến phòng ngừa. Chiến lược dự phòng bao gồm thúc đẩy lối sống lành mạnh thông qua các chiến dịch giảm yếu tố nguy cơ có thể thay đổi được, phòng ngừa y tế với các chương trình sàng lọc, chiến lược tiêm chủng để giảm tác động của các yếu tố nguy cơ không thể thay đổi.

Trong đó, tiêm chủng là một trong những biện pháp phòng ngừa then chốt trong y tế công cộng toàn cầu, góp phần trong việc đạt các Mục tiêu Phát triển Bền vững. Nhóm nghiên cứu vắc-xin Oxford, Vương Quốc Anh nhận định tiêm chủng là một trong những biện pháp can thiệp y tế công cộng hiệu quả nhất sau nước sạch, ước tính cứu sống khoảng 4 triệu người mỗi năm.

Chương trình đào tạo về Vắc-xin – nỗ lực nâng cao năng lực dự phòng

Tỷ lệ tiêm chủng ở người lớn vẫn còn thấp và nhận thức về tầm quan trọng của tiêm chủng cho người lớn lại chưa cao. Nguyên nhân thường đến từ việc thiếu thông tin về bệnh có thể phòng ngừa bằng vắc-xin, không được tư vấn về chủng ngừa, cảm thấy không chắc chắn về an toàn và hiệu quả của vắc-xin.

PGS. TS. BS Ngô Quốc Đạt, Hiệu trưởng Đại học Y Dược TP. Hồ Chí Minh cho biết: “Hiện nay, một số quốc gia ở châu Âu và Hoa Kỳ đã đưa học phần về vắc-xin vào chương trình đào tạo y khoa, giúp nhân viên y tế nâng cao kiến thức, kỹ năng và sự tự tin trong tư vấn, thực hành tiêm chủng. Mô hình này cho thấy, khi được đào tạo bài bản, đội ngũ nhân viên y tế có thể triển khai tiêm chủng nhất quán và hiệu quả hơn, đồng thời khuyến khích người dân chủ động phòng bệnh. Việc xây dựng học phần vắc-xin cho sinh viên y khoa ở bậc sau đại học là sáng kiến thiết thực, góp phần củng cố nền tảng dự phòng, giúp triển khai chương trình tiêm chủng trọn đời, đáp ứng nhu cầu bảo vệ sức khỏe trong giai đoạn xã hội đang già hóa”.

Giáo sư, Hiệp sĩ Jonathan Van-Tam, Giáo sư danh dự, Trường Y, Đại học Nottingham; Phó Giám đốc Y tế của Anh từ năm 2017-2022, chịu trách nhiệm giám sát chương trình tiêm chủng của Anh trong giai đoạn đó, phát biểu: “Tôi rất vui được có cơ hội chia sẻ về chiến lược dự phòng ở một quốc gia phát triển như Vương quốc Anh, các chương trình đào tạo vắc-xin học ở trường đại học y khoa, và kinh nghiệm rút ra từ đại dịch COVID-19. Chúng ta thấy giá trị của chủng ngừa cho người lớn có thể mang lại lợi ích gấp tới 19 lần so với khoản đầu tư ban đầu nếu xét trên toàn bộ giá trị kinh tế và xã hội mà chúng tạo ra.

Tôi hy vọng sẽ đóng góp kiến thức để chúng ta hướng tới đưa chủng ngừa thành một trong những tiêu chuẩn về chăm sóc sức khỏe bền vững, bao gồm tập trung cho người lớn tuổi. Tôi tin rằng Việt Nam đang có sự chuyển mình đột phá khi chú trọng y tế dự phòng và kế hoạch phòng ngừa bệnh truyền nhiễm bằng tiêm chủng trọn đời”.

Chia sẻ tại hội thảo sáng 10/11, chuyên gia cho biết chương trình đào tạo sau đại học về vắc-xin sẽ giúp học viên tiếp cận kiến thức vắc-xin thế hệ mới, ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong nghiên cứu và giám sát dịch tễ, qua đó nâng cao hiệu quả chăm sóc dự phòng. Bên cạnh đó, buổi chiều cùng ngày còn diễn ra phiên thảo luận về khả năng đổi mới tư duy và kỹ năng thích ứng của nhân viên y tế, thu hút hơn 400 sinh viên, học viên sau đại học tham dự trực tiếp và trực tuyến.

Hướng tới chăm sóc sức khỏe ở người cao tuổi, Đại học Y Dược TP.HCM còn tổ chức hội thảo “Các chiến lược Tiêm chủng Hiệu quả cho một thế giới già hóa” vào ngày 11/11, với 150 bác sĩ gia đình và chuyên gia cùng 400 người tham dự trực tuyến. Sự kiện thảo luận phòng ngừa bệnh bằng vắc-xin, triển khai lịch tiêm chủng cá nhân hóa và hướng dẫn tiêm chủng cho người lớn từ các hiệp hội y khoa quốc tế và trong nước.

PGS. TS. BS Phùng Nguyễn Thế Nguyên, Hiệu Trưởng Trường Y, Đại Học Y Dược TP. Hồ Chí Minh cho biết: “Chúng tôi đánh giá cao sự đồng hành của Giáo sư Johnathan Van-Tam, các thầy cô từ các trường Đại học trên cả nước cũng như GSK Việt Nam trong công tác phát triển chương trình đào tạo vắc-xin. Đây là cơ hội để sinh viên và học viên sau đại học tiếp cận kiến thức cập nhật về tiêm chủng và y học dự phòng theo chuẩn quốc tế. Sự đồng hành này không chỉ góp phần nâng cao chất lượng đào tạo mà còn truyền cảm hứng cho thế hệ bác sĩ tương lai trong sứ mệnh bảo vệ và chăm sóc sức khỏe người dân”.

BS Phạm Thị Mỹ Liên, Chủ tịch GSK Việt Nam chia sẻ: “GSK tin rằng việc đưa học phần vắc-xin vào chương trình đào tạo sẽ góp phần xây dựng nền tảng y khoa dự phòng vững chắc cho tương lai, giúp đội ngũ y tế, đặc biệt là các bác sĩ điều trị, chủ động tích hợp chủng ngừa vào chăm sóc bệnh nhân, nhất là người lớn tuổi và bệnh nhân mạn tính. GSK tự hào được đồng hành cùng Đại học Y Dược TP.HCM trong chương trình ý nghĩa này. Với sự hợp nhất của khoa học, công nghệ và chuyên gia, chúng ta có thể hướng tới mục tiêu chung là cùng nhau chiến thắng bệnh tật và mang lại tác động tích cực lên sức khỏe người Việt Nam”.

Học phần về vắc-xin và vi-rút sẽ được xây dựng, phê duyệt và kế hoạch đưa vào chương trình đào tạo chính thức từ năm 2026. Dự kiến sẽ có hơn hai ngàn bác sĩ được đào tạo mỗi năm và hướng tới mở rộng triển khai trên các trường đại học trên cả nước vào năm 2027.