Chân dung vị quan Trung Quốc được mệnh danh là 'Sherlock Holmes của phương Đông'

Địch Nhân Kiệt (630-700) tự Hoài Anh, còn gọi là Lương Văn Huệ công, là một vị quan nổi tiếng dưới triều đại nhà Đường và cũng từng làm đến chức Tể tướng vào thời Võ Tắc Thiên làm hoàng đế.

Cho dù là khi đang giữ chức quan Đại lý thừa hay được phong làm Tể tướng thì Địch Nhân Kiệt vẫn không thay đổi sự thanh liêm của mình. Trải qua bao thăng trầm trên con đường quan lộ, dù được thăng quan hay bị giáng chức, mỗi khi đảm nhận nhiệm vụ, Địch Nhân Kiệt đều lấy dân, lấy nước làm gốc, đạt được nhiều công lao cái thế.

Địch Nhân Kiệt tài trí hơn người. Ảnh minh họa

Đồng môn thường nhận xét ông là "Địch công chi hiền, bắc đẩu dĩ nam, nhất nhân nhi dĩ"”- ý so sánh Địch Nhân Kiệt là hiền tài tựa sao bắc đẩu soi sáng phương nam, vượt qua giới hạn của một người phàm. Còn hậu thế ghi nhận tài phá án lẫn xử án của ông vẫn lưu truyền hàng trăm năm sau.

Vì những tư liệu về Địch Nhân Kiệt chủ yếu xuất phát từ thời Đường, nên các giai thoại hay công trạng của ông chủ yếu được kể khi ông làm quan lớn ở triều đình.

Còn những vụ án nhỏ cụ thể chi tiết thì không được ghi chép cẩn thận và cặn kẽ. Ông được xem là người đi trước cả Bao Thanh Thiên về hình mẫu liêm khiết, chính trực.

Địch Nhân Kiệt thậm chí được mệnh danh là một "Sherlock Holmes phương Đông" vì tài trí hơn người và thậm chí Võ Tắc Thiên còn phải kính nể, gọi ông là "quốc lão".

Võ Tắc Thiên  luôn lắng nghe và tin tưởng làm theo những kế sách và lời khuyên của ông. Khi còn là Tể tướng, ông có công phụ quốc, an bang, nhiều lần giúp Võ Tắc Thiên tu chỉnh triều chính, trở thành một đại công thần đưa Đường triều bước trên con đường phồn vinh.

Khi bị giáng chức và điều động về Bành Trạch, vị thần thám này vẫn luôn cần kiệm, thương dân.

Võ Tắc Thiên  luôn lắng nghe và tin tưởng làm theo những kế sách của Địch Nhân Kiệt.

Cũng vào khoảng thời gian ấy, Bành Trạch hạn hán nặng nề, nhân dân đói kém, Địch Nhân Kiệt đích thân dâng tấu lên triều đình xin cứu tế, miễn giảm tô thuế, giúp bách tính nơi đây vượt qua giai đoạn khó khăn.

Tháng 10 năm Vạn Tuế Thông Thiên thứ nhất (696), người Khiết Đan công hãm Ký Châu. Để ổn định tình hình, Võ Tắc Thiên cử Địch Nhân Kiệt nhậm chức Thứ sử Ký Châu và Ngụy Châu.

Thứ sử Ngụy Châu trước đó là Độc Cô Tư Trang vì lo ngại thế giặc, đã hạ lệnh cho dân chúng rời bỏ nhà cửa để vào trong thành lánh nạn. Tuy nhiên, sự điều động này khiến dân chúng càng thêm lo sợ, phẫn nộ.

Sau khi tới đây nhậm chức, Địch Nhân Kiệt nhận thấy quân Khiết Đan còn ở xa, đã khuyến khích dân chúng trở về nhà. Sau khi biết tin, quân giặc đi đường vòng lên phía bắc, Ngụy Châu nhờ vậy mà tránh được một đại nạn binh đao.

Ghi nhớ công ơn của vị Thứ sử lúc bấy giờ, dân chúng nơi đây đã lập một tấm bia ghi tạc công đức Địch Nhân Kiệt. Sau khi Địch Nhân Kiệt qua đời vì bệnh nặng, để thể hiện sự bi ai, đau thương, Võ Tắc Thiên đã bãi triều 3 ngày liền.

Vào thế kỷ XVIII, cuốn tiểu thuyết trinh thám Celebrated Cases of Judge Dee (Địch Phán Quan) của nhà văn người Hà Lan Robert van Gulick ra đời đã gây được sự chú ý mạnh mẽ và khiến tên tuổi Địch Nhân Kiệt nổi tiếng trên khắp thế giới.

Robert Van Gulik (1910 - 1967) là nhà văn sinh ra tại Zutphen, Hà Lan. 

Không chỉ là thần thám nổi tiếng trong lịch sử và tiểu thuyết, mà trên màn ảnh loạt phim về Địch Nhân Kiệt cũng đã để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng khán giả. Các phim như Địch Nhân Kiệt: Thông thiên đế quốc được công chiếu vào năm 2010, Địch Nhân Kiệt: Rồng biển trỗi dậy ra mắt năm 2013 và Địch Nhân Kiệt: Tứ đại Thiên vương công chiếu năm 2018 đã thu hút được nhiều sự quan tâm của khán giả. Trong đó, Địch Nhân Kiệt: Thông thiên đế quốc là bộ phim Hoa ngữ duy nhất được đề cử tranh giải Sư tử vàng tại liên hoan phim Venice diễn ra vào đầu tháng 9/2010 tại Ý.

Mộc Miên (T/h)