Bí ẩn về sự hồi sinh kỳ diệu của "ếch ma" sau một thế kỷ vắng bóng
(DS&PL) -
Sau hơn một thế kỷ vắng bóng, loài ếch tưởng chừng đã tuyệt chủng, bất ngờ tái xuất ở Chile, mang đến cơ hội mới cho nghiên cứu và bảo tồn động vật lưỡng cư.
Ếch ma (tên khoa học: Alsodes vittatus) được mô tả lần đầu tiên vào năm 1902 bởi nhà tự nhiên học người Đức Rodulfo Amando Philippi, dựa trên các mẫu vật do nhà côn trùng học người Pháp Philibert Germain thu thập vào năm 1893. Tuy nhiên, kể từ đó, không có thêm bất kỳ ghi nhận nào về loài này, dù đã có nhiều cuộc thám hiểm được tổ chức với mục tiêu xác nhận sự tồn tại của chúng.
Từ năm 1995 đến 2002, các nhà nghiên cứu đã mở rộng khu vực khảo sát đến Pemehue, một điểm du lịch nổi tiếng ở Chile, nhưng vẫn không tìm thấy bất kỳ dấu vết nào của ếch ma. Mãi đến năm 2015-2016, hai nhà khoa học Claudio Correa và Juan Pablo Donoso đã phát hiện hai quần thể ếch thuộc chi Alsodes, khiến họ nghi ngờ đó chính là ếch ma. Tuy nhiên, những cá thể này lại không có sọc trắng hoặc vàng đặc trưng như mô tả ban đầu, làm dấy lên câu hỏi liệu chúng có phải là một loài khác hay không?
Để làm sáng tỏ bí ẩn về loài ếch ma, các nhà nghiên cứu từ Phòng thí nghiệm Hệ thống học và Bảo tồn động vật Herpetozoa (SyCoH) thuộc Đại học Concepción, Chile, đã sử dụng các tài liệu lịch sử để tái tạo lại hành trình của nhà côn trùng học Philibert Germain. Họ đưa ra giả thuyết rằng thay vì đi về hướng tây bắc như suy đoán trước đây, con đường mà Germain đã đi qua có thể nằm ở phía đông nam của khu vực Hacienda San Ignacio de Pemehue.
Vào năm 2023 - 2024, Claudio Correa và Edvin Riveros Riffo đã tổ chức một cuộc thám hiểm theo lộ trình mới được tái dựng. Tại lưu vực sông Lolco và Portales, họ bất ngờ tìm thấy 2 quần thể A. vittatus, xác nhận sự tồn tại của loài sau hơn 120 năm mà không có bất kỳ ghi chép nào. Việc tái phát hiện loài ếch ma A. vittatus không chỉ là một cột mốc quan trọng trong ngành bò sát học, mà còn đóng vai trò thiết yếu trong việc bảo tồn động vật lưỡng cư.
Hầu hết các loài thuộc chi Alsodes đều đang đối mặt với nguy cơ bị đe dọa hoặc thiếu dữ liệu để đánh giá tình trạng bảo tồn. Do đó, phát hiện mới này không chỉ làm sáng tỏ sự phân bố sinh thái của loài ếch ma mà còn đưa ra cảnh báo về những mối đe dọa mà chúng phải đối mặt. Cụ thể, môi trường sống tự nhiên của chúng đang chịu tác động nghiêm trọng từ biến đổi khí hậu, nạn phá rừng và sự mở rộng của các hoạt động nông nghiệp. Nếu không có biện pháp bảo vệ kịp thời, loài ếch ma có thể nhanh chóng rơi vào nguy cơ tuyệt chủng.
Phát hiện này cũng nhấn mạnh sự cấp thiết của việc nghiên cứu và bảo tồn đa dạng sinh học ở Nam Mỹ. Các loài động vật từng được cho là đã biến mất có thể vẫn còn tồn tại ở những khu vực chưa được khám phá, đòi hỏi sự quan tâm đặc biệt từ các nhà khoa học và tổ chức bảo tồn trên thế giới.
