Bắc Giang: “Tàu vàng” lộng hành, tàn phá môi trường

Liên tục nhiều tháng qua, các tàu hút cát (có gầu sàng vàng) liên tục cày xới, tàn phá dòng sông Lục Nam đoạn qua xã Yên Định của huyện Sơn Động (Bắc Giang). Đã có nhiều đơn thư tố cáo lãnh đạo xã Yên Định có dấu hiệu tiếp tay cho sai phạm, trong khi đó không hiểu vì lý do gì UBND huyện Sơn Động lại không giải quyết triệt để…

“Băm nát” bãi bồi ven sông

Khi chúng tôi đến khu vực xã Yên Định, ngay từ đoạn sông vào xã này đã thấy hai chiếc tàu hút, múc có sàng đãi vàng liên tục vục vào các bãi bồi ven sông. Từng mảng, từng mảng đất bồi lở dần ra, lăn xuống dòng sông Lục Nam nước đục ngầu. Quan sát, chúng tôi thấy chiếc tàu này có cần dài khoảng 12m, với dàn xẻng khoảng 20 lưỡi, tuần tự, lần lượt vục theo vòng, móc xuống lòng sông. Rất bài bản, cát, sỏi được múc lên, đổ ra sàng, sàng lọc tuần tự, liên hồi, cát ra cát, sỏi ra sỏi… sau đó cát – sỏi được chảy về một chiếc tàu con để chạy về bờ, bơm lên bãi ven đường. Còn những “cặn vàng” nếu có thì vẫn nằm đọng lại trên máng sàng.

Trao đổi với PV, chị Ngô Thị Lan, một người làm thuê ở đây cho biết: bãi cát này của ông Tuấn, một người dân địa phương. Khi hỏi đến “ông chủ” này, chị Lan cho biết, không rõ vị “giám đốc” Tuấn này đi đâu. Hỏi mấy người cũng đang xúc cát ở đây, hầu hết mọi người đều lảng tránh khi nhắc đến “ông chủ”. Mọi người đều thừa nhận, mình chỉ là người làm thuê, bởi vậy không dám “bép xép”.

Đi khắp khu vực lòng sông Lục Nam, đoạn xuống cống ngầm của xã Yên Định, chúng tôi thấy số lượng tàu hút lên đến hơn 10 chiếc, chiếc nào cũng nổ máy phành phạch, khói um, đua nhau xúc, múc, hút xoáy vào lòng sông Lục Nam cũng như các bãi bồi ven sông.

Qua điều tra, chúng tôi được biết, với giá bán cát vàng ngay tại bãi ven sông đã vào khoảng 180 nghìn/m³ hoặc giá 1 khối sỏi vào khoảng 190 ngàn, thì mỗi ngày, với tốc độ xúc, múc như vậy, mỗi tầu đãi sàng được mấy chục m³ cũng thu về hàng chục triệu đồng mỗi ngày. Chưa kể, dòng sông Lục Nam nổi tiếng là có vàng sa khoáng với “vùng vàng Xa Lý” nổi tiếng. Bởi vậy, không thể kiểm soát nổi lượng vàng sa khoáng móc lên sẽ rơi vào túi ai?. Một số lượng tài nguyên rất lớn đang bị bòn rút, ăn cắp công khai đêm ngày mà không bị xử lý triệt để?.

Ông Dương Văn Đạt, một hộ dân sinh sống trên địa bàn xã Yên Định cho biết: Việc các tàu cuốc móc sát vào bãi bồi đang trồng ngô, khoai của bà con sẽ làm những bãi này nhanh chóng bị sụt lở, gây ảnh hưởng đến môi trường. Tai hại đến vậy, thực tế: UBND xã Yên Định dường như phó mặc, chẳng quyết liệt gì, gây bất bình cho người dân.

Có dấu hiệu bao che?  

Qua điều tra, chúng tôi được biết: tại khu vực huyện Sơn Động hiện nay có duy nhất một doanh nghiệp là Công ty CP Việt Bắc được cấp phép khai thác cát, sỏi trên dòng sông Lục Nam. Trao đổi với phóng viên, ông Lương Mạnh Việt, Phó giám đốc Cty Việt Bắc cho biết: Để cung ứng vật liệu xây dựng cho địa phương, phía Cty Việt Bắc đã được Sở TN&MT tỉnh Bắc Giang cấp phép khai thác khoáng sản. Ông Việt cho biết: tại khu vực mỏ cát do Cty Việt Bắc quản lý hiện đang có 4 tàu cuốc đang “ăn cắp” khoáng sản của Nhà nước, tài sản của Cty. Ông Việt thẳng thắn tố cáo: Ông Đàm Tiến Lái, Bí thư Đảng ủy xã Yên Định, ông Trương Văn Hải, Chủ tịch UBND xã Yên Định có chung “cổ phần” với một tàu cuốc do ông Kiều Văn Tuấn đứng tên. Ông Lương Văn Đoàn, cán bộ xã có chung cổ phần với 2 tàu cuốc của ông Ngô Văn Tuấn và ông Phạm Văn Phương. Phải chăng ở đây đã có sự bao che, dung túng nhau làm liều?.

Tiếp tục điều tra, chúng tôi được biết: ngày 25/3 vừa qua, cán bộ Sở TN&MT tỉnh Bắc Giang có kiểm tra, bắt quả tang tàu cuốc của ông Ngô Văn Tuấn, trú tại thôn Trại Chùa, xã Yên Định. Ngày 12/4 và ngày 19/4, Phòng CSMT Công an tỉnh Bắc Giang có lập biên bản với tàu cuốc của ông Phạm Văn Phương (xóm Trại Chùa). Tuy nhiên, sau khi lập biên bản và xử lý xong, các cơ quan chức năng này đi khỏi, những tàu cuốc trên lại trở lại hoạt động bình thường, ngang nhiên thách thức pháp luật.

Không chỉ ngang nhiên bao che cho hành vi “ăn cắp” khoáng sản, những cán bộ xã Yên Định còn bị tố cáo là “đánh tráo” hồ sơ, giấy tờ hòng hợp thức hóa hồ sơ sai phạm. Cụ thể, ông Lương Mạnh Việt, Phó Giám đốc Cty Việt Bắc tố cáo: phía Cty Việt Bắc chưa bao giờ ký một hợp đồng nào thuê mướn ông Phạm Ngọc Thắng, Giám đốc Cty TNHH Định Sơn để khai thác cát sỏi trên lòng sông. Cty Việt Bắc chỉ có một hợp đồng duy nhất với ông Dương Văn Tĩnh, trú tại thôn Nhân Định. Sau khi đôi bên ký kết xong, có mang bộ hợp đồng lên UBND xã Yên Định nhờ ký xác nhận. Tuy nhiên, sau khi giao cho ông Trương Văn Hải, Chủ tịch UBND xã Yên Định, ông Hải đã giữ lại và không trao trả nữa, lên đòi cũng không được, và kể từ đây, bản hợp đồng này bị lợi dụng…

Còn ông Lê Quang Thanh, Phó trưởng Phòng TN&MT huyện Sơn Động cho biết: Đúng là có một số tàu cuốc đang hoạt động là “tàu chui”, nhưng về phía Phòng TN&MT huyện thì chỉ biết báo cáo, còn trách nhiệm truy quét, đẩy đuổi, thu giữ tàu cuốc là trách nhiệm của Cảnh sát môi trường và Công an huyện Sơn Động. Hiện, địa phương đang cố “xử lý”(?!)…

Không biết tình trạng ăn cắp khoáng sản này còn tiếp diễn đến bao giờ?