Yêu cầu Trung Quốc xử sự đúng tư cách thành viên HĐBA LHQ

Được sự ủy quyền của Hội Luật gia Dân chủ Quốc tế (IADL), Hội Luật gia Việt Nam tổ chức cuộc họp báo để công bố bản tuyên bố của IADL về tình hình Biển Đông.

Buổi họp báo diễn ra vào 9h30 - 11h ngày 11/6 tại trụ sở Hội Luật gia Việt Nam, tầng 3 Tòa tháp Ngôi Sao, đường Dương Đình Nghệ, Yên Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội.

Tham dự họp báo có ông  Jitendra Sharma, thành viên Ban thường vụ Hội Luật gia dân chủ quốc tế (IADL), Chủ tịch danh dự, nguyên Chủ tịch IADL; ông Phạm Quốc Anh – Chủ tịch Hội Luật gia Việt Nam; ông Lê Minh Tâm - Ủy viên Ban Thường vụ Hội Luật gia dân chủ Quốc tế, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hội Luật gia Việt Nam; ông Nguyễn Văn Quyền – Phó Chủ tịch Hội Luật gia Việt Nam; bà Lê Thị Kim Thanh – Phó Tổng thư ký kiêm Trưởng ban Đối ngoại và hợp tác quốc tế, Hội Luật gia Việt Nam.

Ngoài ra còn có đại diện Ban Nội chính Trung ương, Ủy ban Biên giới Quốc gia, Văn phòng Chính phủ, Bộ Ngoại giao, Liên hiệp các hội KHKT Việt Nam...

Trước khi bước vào phần chính thức, Ban tổ chức cho trình chiếu một đoạn video tổng hợp về tình hình Biển Đông, đó là những hình ảnh được trực tiếp từ hiện trường.

Tiếp đó, ông Jitendra Sharma, thành viên Ban thường vụ Hội Luật gia dân chủ quốc tế (IADL), Chủ tịch danh dự, nguyên Chủ tịch IADL đã đọc bản tuyên bố của IADL về vi phạm leo thang tại Biển Đông:

Tháng 11/2013, trước tình hình khu vực Biển Đông đang dần trở nên phức tạp, Hội Luật gia Dân chủ quốc tế (IADL) đã đưa ra tuyên bố bày tỏ quan ngại về những căng thẳng đang gia tăng giữa các nước trong khu vực liên quan đến vấn đề an ninh, an toàn hàng hải trên Biển Đông cũng như khả năng xảy ra xung đột, đe dọa trực tiếp tới hòa bình, ổn định và an ninh khu vực Đông Nam Á. (Tuyên bố này đã được đăng tải trên trang chủ của IADL www.iadllaw.org).

Hội Luật gia Dân chủ Quốc tế (IADL) là một tổ chức phi chính phủ có tư cách cố vấn tại Hội đồng kinh tế và Xã hội Liên hợp quốc (ECOSOC). Được thành lập từ năm 1946, IADL có vai trò ủng hộ và duy trì luật pháp quốc tế, bảo vệ quyền của các dân tộc được phát triển, bình đẳng về kinh tế và tiếp cận những thành quả tiến bộ khoa học cũng như các nguồn tài nguyên thiên nhiên.
IADL quan ngại về tình hình căng thẳng đang gia tăng giữa các nước trong khu vực liên quan đến vấn đề an ninh, an toàn hàng hải trên Biển Đông cũng như khả năng xảy ra xung đột, đe dọa trực tiếp tới hòa bình, ổn định và an ninh khu vực Đông Nam Á. Việc bảo đảm an ninh và an toàn hàng hải ảnh hưởng tới lợi ích chung của toàn bộ khu vực châu Á – Thái Bình Dương.
Tại tuyên bố vào tháng 11/2013, IADL đã kêu gọi tất cả các bên liên quan sử dụng các cơ chế giải quyết tranh chấp được quy định trong Công ước của Liên hợp quốc về Luật biển (UNCLOS).
Được biết về sự leo thang vi phạm gần đây của Trung Quốc đối với lãnh thổ Việt Nam cũng như các tàu của nước này trên khu vực Biển Đông, IADL ra tuyên bố này và kêu gọi hành động nhằm giải quyết vấn đề trên.
Được biết, vào ngày 2/5/2014, Trung Quốc đã tiến hành việc hạ đặt giàn khoan HD-981 tại toạ độ 15029’58” vĩ Bắc – 111012’06” kinh Đông.  Khu vực hạ đặt dàn khoan này nằm hoàn toàn trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam. IADL hiểu rằng sau khi phía Việt Nam lên tiếng phản đối, Trung Quốc đã điều hơn 80 tàu và máy bay, bao gồm cả tàu quân sự tới khu vực trên. Tình hình trở nên nghiêm trọng hơn khi tàu Trung Quốc đâm và sử dụng vòi rồng bắn vào một số tàu cảnh sát biển và tàu kiểm ngư của Việt Nam gây thiệt hại về phương tiện và đe dọa đến tính mạng con người. IADL cũng được thông báo về một số vụ đâm vào các tàu đánh cá của Việt Nam, gây hư hại một số tàu, làm bị thương ngư dân và thậm chí khiến một tàu đánh cá của Việt Nam bị chìm.
Sau khi xem xét sự việc này, IADL đã quyết định gửi thư tới chính quyền Trung Quốc với các nội dung sau:
1. Nhắc nhở tất cả các bên có nghĩa vụ giải quyết tranh chấp một cách hòa bình, tuyệt đối tuân thủ UNCLOS 1982, Công ước mà cả Trung Quốc và Việt Nam đều là quốc gia thành viên;
2. Đề nghị phía Trung Quốc làm rõ cơ sở pháp lý của các hành động:(1) đưa giàn khoan Hải Dương 981 vào vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam; (2) đưa tàu, máy bay và tàu quân sự tới hoạt động gần khu vực giàn khoan Hải Dương 981; (3) tiến hành những hành vi khiêu khích như đâm, bắn vòi rồng vào các tàu chấp pháp của Việt Nam gây thiệt hại về phương tiện và đe dọa đến tính mạng con người cũng như các vụ việc tấn công tàu cá của Việt Nam xảy ra từ ngày 7/5/2014.
3. Kêu gọi Trung Quốc, với tư cách là một quốc gia thành viên của Liên hiệp quốc và là một trong 5 quốc gia thành viên của Hội đồng Bảo an LHQ: (1) tôn trọng, tuân thủ và giữ gìn tuyệt đối Hiến chương Liên Hiệp Quốc; (2) xử sự đúng tư cách của một nước lớn cũng như đúng tư cách của 1 quốc gia thành viên của Hội đồng Bảo an LHQ trong việc giữ gìn và bảo vệ hòa bình, ổn định, an ninh khu vực và thế giới.
4. Yêu cầu chính quyền Trung Quốc đưa ra những phản hồi với IADL bày tỏ quan điểm về các vấn đề này.
Với tư cách là một tổ chức có mục tiêu hướng tới giải quyết tranh chấp bằng con đường hòa bình, IADL đề nghị Trung Quốc tôn trọng luật pháp quốc tế, dừng và kiềm chế các hành động gây phức tạp tình hình, làm gia tăng căng thẳng trong khu vực, đe dọa đến an ninh, an toàn hàng hải ở Biển Đông.

Báo Đời sống và Pháp luật: Theo ông, nếu Việt Nam tiến hành kiện Trung Quốc thì nên kiện ra tòa án quốc tế nào? IADL sẽ hỗ trợ thế nào cho Việt Nam về mặt pháp lý?
Ông Jitendra Sharma: Trong một tình huống như thế này, khi một nước láng giềng rất mạnh có hành động như vậy, trong khi Việt Nam và Trung Quốc vẫn có quan hệ bình thường thì tôi tin rằng Việt Nam sẽ rất khó hành động.

Việt Nam là 1 dân tộc yêu hòa bình nên tôi tin rằng Việt Nam sẽ tìm mọi cách để giải quyết vấn đề theo con đường hòa bình.
Sẽ là vội vàng nếu chúng tôi dự đoán trước hành động tiếp theo của Việt Nam là gì. Chúng tôi muốn nói là chúng tôi luôn sát cánh bên cạnh người dân Việt Nam, chúng tôi cũng sẽ ủng hộ Việt Nam hết mức để giải quyết vấn đề đang xảy ra ở Biển Đông.
Việc Trung Quốc hạ đặt giàn khoan là 1 vi phạm trắng trợn, vì vậy Việt Nam hoàn toàn có quyền thực hiện tất cả các bước để giải quyết vấn đề của mình, đó là quyền của Việt Nam, nhưng dù thế nào, chúng tôi cũng luôn ủng hộ Việt Nam.
Câu chuyện quyết định làm gì thì chúng tôi để Việt Nam tự lựa chọn chứ chưa đưa ra bất cứ góp ý nào. Cho đến hiện tại, chúng tôi chỉ có thể nói rằng, cho dù Việt Nam kiện ở bất cứ tòa án quốc tế nào, chúng tôi cũng ủng hộ Việt Nam. Chúng tôi cũng đã có kêu gọi trực tiếp với phía Trung Quốc là tôn trọng chủ quyền hợp pháp của phía Việt Nam.

Báo Năng lượng mới: Ngoài Tuyên bố thể hiện sự quan ngại về tình hình căng thẳng leo thang ở Biển Đông nói trên, Hội Luật gia dân chủ Quốc tế đã và sẽ có những hỗ trợ cụ thể nào với Việt Nam trong quá trình đấu tranh pháp lý, buộc Trung Quốc phải rút giàn khoan ra khỏi lãnh hải Việt Nam? Xin ông cho biết, với tư cách là một chuyên gia luật và thành viên Ban thường vụ Hội Luật gia dân chủ quốc tế, ông nghĩ thế nào về khả năng Việt Nam đưa vụ việc Trung Quốc hạ đặt giàn khoan trái phép trong vùng biển Việt Nam ra tòa án quốc tế? Việt Nam có thể gặp những khó khăn, trở ngại nào? Và theo ông, liệu công lý có đứng về phía chúng tôi không?
Ông Jitendra Sharma: Chúng tôi sẽ không nói trực tiếp là giúp đỡ như thế nào, mà chúng tôi sẽ có cách giúp đỡ riêng của mình. Nhưng bất cứ khi nào Chính phủ Việt Nam đưa ra yêu cầu cụ thể về hỗ trợ pháp lý thì chúng tôi luôn sẵn sàng giúp đỡ. Nói cách khác, chúng tôi không bao giờ nói 1 câu chủ động là các bạn hãy đến đây để chúng tôi giúp, nhưng khi các bạn đến với chúng tôi thì chúng tôi sẽ giúp các bạn.
Tôi nhắc lại, quyết định kiện Trung Quốc ra tòa án quốc tế là quyết định của chính phủ và người dân Việt Nam. Rõ ràng Việt Nam có thể kiện ra tòa án quốc tế, tất nhiên, đây là 1 quyết định rất quan trọng, và tôi tin người dân Việt Nam cùng Chính phủ sẽ đưa ra quyết định đúng đắn cho mình.
Ở đây, phán quyết của tòa tư pháp quốc tế cũng chịu sự ảnh hưởng nhất định của 1 nhóm chính trị là thành viên của họ, nhưng Việt Nam cũng có những cơ sở pháp lý và chính trị tương đối mạnh, nên một khi Việt Nam đã cân nhắc mọi lẽ và đưa vấn đề này ra tòa án quốc tế thì Việt Nam đã chuẩn bị rất kỹ rồi, những luật sư của IADL có kinh nghiệm trong các vụ kiện quốc tế luôn sẵn sàng hỗ trợ Việt Nam nếu Việt Nam đưa vấn đề này ra tòa án quốc tế.

Tin Mới: Việt Nam có đầy đủ bằng chứng lịch sử khẳng định chủ quyền đối với Hoàng Sa và Trường Sa trong khi Trung Quốc không đưa ra được bằng chứng cụ thể nào, ông có nhận xét gì? Trong vụ kiện giữa Philippines và Trung Quốc, IADL đã có sự tham gia như thế nào?
Ông Jitendra Sharma: Tôi hoàn toàn nhất trí vì những bằng chứng lịch sử hoàn toàn có lợi cho Việt Nam. Tất cả đều khẳng định chủ quyền không thể chối cãi của Việt Nam ở các quần đảo, không có lý lẽ nào để Trung Quốc có thể đặt 1 vật thể như giàn khoan trong vùng biển thuộc chủ quyền và vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam.
Báo Tiền Phong: Ông có thể cho biết, trước đây đã có tiền lệ về vụ kiện nào tương tự như giữa Việt Nam và Trung Quốc hay không? Phán quyết của tòa án quốc tế là như thế nào?
Ông Jitendra Sharma: Chúng ta có thể tham khảo các án lệ trước đó để làm cơ sở định hướng cho các vụ kiện tương tự về sau.
Chúng ta vẫn phải chuẩn bị đầy đủ cơ sở pháp lý để bảo vệ lẽ phải và quyền lợi chính đáng của chúng ta.
Thực ra trong vụ việc của Philippines, cơ sở pháp lý của họ chưa thực sự mạnh mẽ nên có thể họ hơi đuối trong việc giải quyết vấn đề của mình. Nhưng đối với trường hợp của Việt Nam, Việt Nam có đầy đủ bằng chứng lịch sử và cơ sở pháp lý nên Việt Nam chắc chắn sẽ có nhiều thuận lợi.

VOV: Có nhiều ý kiến cho rằng một kết quả có lợi cho Việt Nam mà tòa án quốc tế cũng không mang tính ràng buộc nên có thể phán quyết của tòa quốc tế sẽ không được thực thi? Trong trường hợp này Việt Nam nên làm thế nào?
Ông Jitendra Sharma: Thực ra chúng ta không có cách nào để buộc một nước phải tuân thủ theo phán quyết của tòa án quốc tế, đã từng xảy ra vụ việc phán quyết của tòa không được thực thi, tất cả các cơ quan làm nhiệm vụ cũng không có cách nào, bởi bản thân tòa án quốc tế chỉ là cơ quan đưa ra phán quyết chứ không có cơ chế cưỡng chế thực thi. Trừ khi LHQ tuyên bố nếu nước nào đó không thực hiện theo phán quyết của tòa án quốc tế thì nước đó sẽ bị tước bỏ tư cách thành viên LHQ.
Cho dù phán quyết không được thực thi, nhưng việc chúng ta đưa vụ việc ra tòa án quốc tế cũng thể hiện sự mạnh mẽ trong việc bảo vệ chủ quyền của mình.

Báo Thanh Niên: Trước sự việc Trung Quốc liên tiếp đâm va làm hỏng tàu cá ngư dân và làm bị thương lực lượng của Việt Nam, ông có nhận xét gì không? Nếu Việt Nam kiện Trung Quốc ra tòa quốc tế thì Việt Nam được gì và mất gì?
Ông Jitendra Sharma: Chúng ta cũng đều đã thấy rõ được thái độ hung hăng và cậy sức lớn của Trung Quốc khi dùng tàu lớn tấn công tàu nhỏ của Việt Nam, nhất là thực hiện trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam, không có gì có thể biện hộ cho hành vi sai trái của Trung Quốc.
Luật hàng hải cũng không cho phép bất cứ hành động tấn công nào đối với các tàu thuyền, nhất là trong khu vực vùng biển thuộc chủ quyền của nước khác. Hành động dùng nhiều tàu bảo vệ vòng trong vòng ngoài là sai hoàn toàn, chiếu theo công ước LHQ, hành động của Trung Quốc hoàn toàn là sai trái.
Khi đưa ra tòa án quốc tế, dù phán quyết đưa ra có lợi cho Việt Nam nhưng có thể tính thực thi sẽ không cao. Nhưng mặt khác, chúng ta vẫn thể hiện được vị thế của mình trước cộng đồng dư luận quốc tế.

Kết thúc cuộc họp báo, ông Jitendra Sharma nhấn mạnh, chỉ cần Việt Nam nói cụ thể Việt Nam cần gì, IADL sẽ làm tất cả mọi cách để giúp đỡ.