Xung quanh việc nhà thơ Hữu Thỉnh bị giả mạo: Đã đến thời Facebook cũng cần “chính chủ”

Mớ? đ&ac?rc;y, Hộ? Nhà văn gử? đ? một th&oc?rc;ng báo về v?ệc xuất h?ện một tà? khoản Facebook g?ả mạo chủ tịch Hộ? Nhà văn V?ệt Nam Hữu Thỉnh. Th&oc?rc;ng báo này khẳng định vị chủ tịch Hộ? kh&oc?rc;ng hề sử dụng facebook cho dù trang cá nh&ac?rc;n mang t&ec?rc;n Hữu Thỉnh có đăng tả? một số h&?grave;nh ảnh g?a đ&?grave;nh &oc?rc;ng.

Vàng thau lẫn lộn

Đem th&oc?rc;ng t?n v?ệc nhà thơ Hữu Thỉnh bị g?ả mạo facebook l?&ec?rc;n lạc vớ? Hộ? Nhà văn V?ệt Nam, Phó chủ tịch Hộ? Nguyễn Quang Th?ều tỏ ra hết sức ngạc nh?&ec?rc;n. “T&oc?rc;? cũng lấy làm lạ v&?grave; b&?grave;nh thường anh Hữu Thỉnh rất bận rộn, kh&oc?rc;ng có nh?ều thờ? g?an để dùng facebook”, &oc?rc;ng Th?ều nhận xét. Theo th&oc?rc;ng t?n nhà văn Nguyễn Quang Th?ều cung cấp, cách đ&ac?rc;y &?acute;t ngày Hộ? cũng đ&at?lde; phả? phát đ? th&oc?rc;ng cáo khẳng định, đ&ac?rc;y là hành động của một cá nh&ac?rc;n g?ấu t&ec?rc;n, đ&at?lde; lợ? dụng t&ec?rc;n tuổ? của nhà thơ Hữu Thỉnh để lập trang facebook và đưa một số h&?grave;nh ảnh thờ? trẻ của nhà thơ l&ec?rc;n trang này. “Kh? nghe mọ? ngườ? nó?, t&oc?rc;? cũng đ&at?lde; h&?grave;nh dung ra một vụ g?ả danh. Cũng may sự v?ệc đ&at?lde; được phát h?ện sớm nếu kh&oc?rc;ng chẳng a? b?ết hậu quả xảy ra sẽ như thế nào”, &oc?rc;ng Th?ều g?ả? th&?acute;ch.

Ảnh chụp màn h&?grave;nh facebook mạo danh nhà thơ Hữu Thỉnh

Nh&ac?rc;n chuyện nhà thơ Hữu Thỉnh trở thành “nạn nh&ac?rc;n” của trò đùa g?ả mạo facebook, nhà văn Nguyễn Quang Th?ều bất g?ác nghĩ đến h?ện tượng g?ả facebook ngườ? nổ? t?ếng đang d?ễn ra l?&ec?rc;n tục trong thờ? g?an qua. &Oc?rc;ng nó? vu?: “T&oc?rc;? chẳng quen dùng facebook, mà cũng chưa bao g?ờ có facebook vậy mà bạn bè gọ? bảo “&oc?rc;ng Th?ều có facebook”. Quả thực, bạn nó? t&oc?rc;? mớ? để ý, chắc h&oc?rc;m nào phả? k?ểm tra lạ?. Cứ chủ quan thế này kh&oc?rc;ng b?ết đường nào mà lần”.

Tác g?ả “Sự mất ngủ của lửa” cho rằng, đ&ac?rc;y là h?ện tượng đáng báo động. Đố? tượng g?ả mạo có thể nhằm mục đ&?acute;ch lợ? dụng t&ec?rc;n tuổ? ngườ? nổ? t?ếng để tranh thủ đạt được một lợ? &?acute;ch nào đó hoặc đưa những th&oc?rc;ng t?n kh&oc?rc;ng ch&?acute;nh xác l&ec?rc;n facebook nhằm b&oc?rc;? nhọ danh dự ngườ? khác. Hành động này t?ềm ẩn nh?ều nguy cơ từ những th&oc?rc;ng t?n sa? lệch hoặc được trộn lẫn khá t?nh v? để đánh lừa ngườ? đọc. Đ&at?lde; có rất nh?ều m?nh chứng về v?ệc dùng facebook ngườ? này tranh luận, phản hồ? facebook ngườ? khác g&ac?rc;y mất đoàn kết... “Đ&ac?rc;y là hành v? v? phạm pháp luật. T&oc?rc;? nghĩ có đủ lý do để truy tố trước pháp luật. T&oc?rc;? cũng kh&oc?rc;ng h?ểu, dù sự v?ệc đ&at?lde; phát tr?ển đến mức tệ hạ? nhưng cơ quan chức năng vẫn chưa đưa ra một ý k?ến nào. Th?ết nghĩ, cần t&?grave;m ra những thủ phạm g?ả mạo để xử lý đến nơ? đến chốn”, nhà văn Nguyễn Quang Th?ều nhấn mạnh.

Quả thực, th&oc?rc;ng t?n tác g?ả “Năm anh em tr&ec?rc;n một ch?ếc xe tăng” bỗng dưng “chơ?” facebook đ&at?lde; kh?ến rất nh?ều ngườ? trong nghề bất ngờ. Một c&ac?rc;y bút trẻ đ&at?lde; phả? thốt l&ec?rc;n: “Ban đầu em cũng g?ật m&?grave;nh, ngh? ngh?, sau vào danh sách bạn bè thấy toàn là nhà văn, nhà thơ n&ec?rc;n kh&oc?rc;ng ngh? nữa”. Thậm ch&?acute;, nh?ều cá? t&ec?rc;n quen thuộc trong g?ớ? văn nghệ sĩ đ&at?lde; “nhỡ” kết bạn vớ? facebook g?ả mạo nhà thơ Hữu Thỉnh. Đ?ều này hoàn toàn dễ h?ểu, bở? nhất cử nhất động của ngườ? nổ? t?ếng lu&oc?rc;n nằm trong d?ện theo d&ot?lde;? đặc b?ệt của dư luận.

Trò chuyện vớ? PV báo ĐS&PL, nhạc sĩ Nguyễn Trọng Tạo – một ngườ? nổ? t?ếng là “ngh?ền” mạng x&at?lde; hộ? thừa nhận: “Thờ? g?an gần đ&ac?rc;y rất nh?ều ngườ? nổ? t?ếng bị làm g?ả facebook. Ngay như trường hợp nhà thơ Hữu Thỉnh, Hộ? Nhà văn đ&at?lde; phản ứng rất kịp thờ?. Họ ra th&oc?rc;ng báo và t?ến hành làm v?ệc vớ? nhà mạng để xác m?nh th&oc?rc;ng t?n. Theo t&oc?rc;?, hành động này đ&at?lde; có tác dụng nhất định, cảnh báo “ngườ? g?ả, ngườ? thật” trong v?ệc g?ao lưu, kết nố? và ch?a sẻ th&oc?rc;ng t?n tr&ec?rc;n mạng x&at?lde; hộ?”.

Tác g?ả “Khúc hát s&oc?rc;ng qu&ec?rc;” cũng lấy làm lạ v&?grave; chỉ cần vào facebook g&ot?lde; t&?grave;m k?ếm “Nguyễn Trọng Tạo” đ&at?lde; thấy hàng chục kết quả. “Trường hợp trùng t&ec?rc;n th&?grave; kh&oc?rc;ng sao, nhưng có facebook kh&oc?rc;ng phả? do t&oc?rc;? lập ra. Ch&?acute;nh t&oc?rc;? cũng kh&oc?rc;ng b?ết là a? lập. Chẳng h?ểu họ lập vớ? mục đ&?acute;ch g&?grave;? Còn v?ệc g?ả mạo th&?grave; phả? có một mục đ&?acute;ch nào đó. Và mọ? hành v? g?ả mạo đều xúc phạm đến ngườ? đó”, nhạc sĩ này khẳng định.                                

Mục đ&?acute;ch của ngườ? mạo danh là g&?grave; chưa a? r&ot?lde; nhưng sau kh? th&oc?rc;ng báo của Hộ? Nhà văn được phát đ?, facebook Hữu Thỉnh th&?grave; đ&at?lde; đổ? t&ec?rc;n sang ngườ? khác và kh&oc?rc;ng còn ảnh và những th&oc?rc;ng t?n về nhà thơ Hữu Thỉnh thờ? trẻ nữa.

Ch?&ec?rc;u trò mớ?, kịch bản cũ

Cũng trao đổ? vớ? PV báo ĐS&PL, Luật sư L&ec?rc; Quang V?nh, C&oc?rc;ng ty luật hợp danh Bross và Cộng sự lý g?ả?, facebook được b?ết đến như một trong những mạng x&at?lde; hộ? lớn nhất thế g?ớ?. Và? năm trở lạ? đ&ac?rc;y, facebook nhanh chóng được cộng đồng mạng V?ệt Nam hưởng ứng vớ? tần suất hoạt động l?&ec?rc;n tục và trở thành một “thế g?ớ? ảo” lý tưởng cho các nhà k?nh doanh t&?grave;m k?ếm cơ hộ? làm ăn. Tuy nh?&ec?rc;n, theo LS V?nh, ở V?ệt Nam, v?ệc g?ả mạo facebook ngườ? nổ? t?ếng đang trở n&ec?rc;n rất phổ b?ến, mục đ&?acute;ch ch&?acute;nh là lợ? dụng danh t?ếng của họ để trục lợ? cho bản th&ac?rc;n.

Chuy&ec?rc;n g?a này lấy v&?acute; dụ bằng v?ệc th?ết lập và g?ả mạo một trang facebook của ngườ? nổ? t?ếng để c&ac?rc;u “l?ke”. Kh? đ&at?lde; có một lượng fan lớn, chủ facebook g?ả mạo có thể ngh?ễm nh?&ec?rc;n k?ếm được các hợp đồng quảng cáo và bắt đầu thu lợ? nhuận. Theo cách t&?acute;nh của facebook h?ện nay, khoảng 20\% số fan (ngườ? đ&at?lde; cl?ck vào “l?ke” tr&ec?rc;n fanpage) có thể nh&?grave;n thấy các bà? đăng tr&ec?rc;n fanpage. Như vậy, g?ả sử 1 fanpage có 10.000 ngườ? “l?ke”, th&?grave; một mẩu t?n quảng cáo được đăng tr&ec?rc;n trang fanpage đó sẽ có &?acute;t nhất 2.000 ngườ? t?ếp nhận. 

Lý g?ả? cho nguy&ec?rc;n nh&ac?rc;n dẫn đến h?ện tượng g?ả mạo này, LS V?nh cho rằng, v?ệc g?ả mạo tr&ec?rc;n mạng x&at?lde; hộ? h?ện nay v&oc?rc; cùng dễ dàng. Bở? v?ệc đăng ký tà? khoản để lập fanpage kh&oc?rc;ng đò? hỏ? bất cứ một sự chứng m?nh, xác thực th&oc?rc;ng t?n hay đóng một khoản ph&?acute; nào. Ngườ? lập fanpage g?ả mạo chỉ cần dùng các th&oc?rc;ng t?n cá nh&ac?rc;n của ngườ? nổ? t?ếng (như t&ec?rc;n, ngày tháng năm s?nh, ảnh&hell?p;.) mà những th&oc?rc;ng t?n này hầu hết mọ? ngườ? đều b?ết. Đố? tượng còn đăng tả? và cập nhập thường xuy&ec?rc;n những th&oc?rc;ng t?n về ngườ? nổ? t?ếng kh?ến các fan dễ dàng t?n tưởng rằng đó là fanpage thật.

Dướ? góc độ pháp lý, LS V?nh nhấn mạnh, dù th?ện ch&?acute; hay nhằm mục đ&?acute;ch trục lợ? th&?grave; hành v? g?ả mạo facebook của bất kỳ c&oc?rc;ng d&ac?rc;n nào (bao gồm cả ngườ? nổ? t?ếng) cũng bị xem là hành v? v? phạm pháp luật. Bở? theo quy định tạ? Luật C&oc?rc;ng nghệ th&oc?rc;ng t?n 2006, một trong những hành v? bị cấm trong c&oc?rc;ng nghệ th&oc?rc;ng t?n là “xuy&ec?rc;n tạc, vu khống, xúc phạm uy t&?acute;n của tổ chức, danh dự, nh&ac?rc;n phẩm, uy t&?acute;n của c&oc?rc;ng d&ac?rc;n”, “g?ả mạo trang th&oc?rc;ng t?n đ?ện tử của tổ chức, cá nh&ac?rc;n khác”.

Đồng quan đ?ểm, Luật g?a Bù? M?nh Phương nhận định, hành v? này có thể bị áp dụng chế tà? hành ch&?acute;nh, d&ac?rc;n sự, thậm ch&?acute; h&?grave;nh sự tùy thuộc vào t&?acute;nh chất, mức độ của hành v? x&ac?rc;m phạm cũng như đơn y&ec?rc;u cầu của ngườ? bị g?ả mạo. Trong trường hợp đủ dấu h?ệu cấu thành tộ? phạm h&?grave;nh sự th&?grave; có thể phả? chịu các chế tà? h&?grave;nh sự. V&?acute; dụ: Tộ? làm nhục ngườ? khác (Đ?ều 121 BLHS), Tộ? vu khống (Đ?ều 122 BLHS), hoặc Tộ? đưa hoặc sử dụng trá? phép th&oc?rc;ng t?n tr&ec?rc;n mạng máy t&?acute;nh, mạng v?ễn th&oc?rc;ng, mạng ?nternet (Đ?ều 226 BLHS). “Tuy nh?&ec?rc;n cũng cần phả? lưu ý rằng cơ quan có thẩm quyền khở? tố vụ án l?&ec?rc;n quan tớ? Tộ? làm nhục ngườ? khác hoặc Tộ? vu khống kh? và chỉ kh? có đơn tố cáo hoặc y&ec?rc;u cầu khở? tố của ngườ? bị hạ?”, luật sư Phương nó? th&ec?rc;m.

Tuy chưa từng tham g?a xử lý những vụ v?ệc l?&ec?rc;n quan nhưng Luật sư L&ec?rc; Quang V?nh cũng từng b?ết một số nghệ sĩ nổ? t?ếng bị g?ả mạo facebook như d?ễn v?&ec?rc;n Hoà? L?nh, ca sĩ M?nh Hằng hay Hoa hậu Ma? Phương Thúy... &Oc?rc;ng V?nh đưa ra cảnh báo, đố? vớ? những trường hợp g?ả mạo có dụng ý xấu, g&ac?rc;y ảnh hưởng đến uy t&?acute;n của ngườ? bị g?ả mạo, th&?grave; ngườ? bị g?ả mạo n&ec?rc;n ngay lập tức thực h?ện b?ện pháp cảnh báo các hậu quả pháp lý đố? vớ? chủ sở hữu trang facebook đó. Nếu chủ sở hữu facebook vẫn kh&oc?rc;ng chấm dứt hành v? v? phạm, th&?grave; ngườ? bị g?ả mạo có thể gử? đơn y&ec?rc;u cầu xử lý bằng b?ện pháp hành ch&?acute;nh hoặc khở? k?ện ra tòa. Thậm ch&?acute; có thể nộp đơn đề nghị cơ quan c&oc?rc;ng an đ?ều tra khở? tố vụ án h&?grave;nh sự.
Thanh Xu&ac?rc;n (Thực h?ện) - ĐSPL