Vụ sập cầu Chu Va: Bộ GTVT thừa nhận 2 sai sót lớn

Bộ GTVT vừa chính thức có báo cáo kết quả tìm hiểu, đánh giá nguyên nhân sự cố lật mặt cầu treo Chu Va (Lai Châu) khiến 8 người chết.

Theo Bộ Giao thông Vận tải (GTVT), có 2 sai sót lớn trong việc chế tạo ắc neo tăng đơ, đó là không đúng thiết kế và không tuân thủ qui trình kỹ thuật.

Về thiết kế, báo cáo nêu rõ: Tư vấn đã tham khảo các quy trình, tài liệu kỹ thuật về thiết kế cầu và cầu treo, đồng thời tham khảo các công trình tương tự về cầu treo dân sinh. Cầu Chu Va 6 thiết kế cho xe gắn máy, đoàn người đi bộ, xe súc vật kéo, tải trọng ≤ 1,5 tấn. 

Hoạt tải tính chung 100 kg/m² mặt cầu, quy ra tải trọng rải đều tiêu chuẩn theo chiều dài cầu là 150 kg/m, trong tính toán đã xét đến hệ số vượt tải là 1,4 cho thấy cầu có thể chịu tải trọng rải đều theo chiều dài cầu là 210 kg/m tương ứng với tổng tải trọng là 11,34 tấn.

Với đoàn người phân bố đều, đi không đều bước để không xảy ra cộng hưởng thì cầu có thể chịu sức nặng khoảng 135 người (trung bình 60 kg/người, không tính hệ số vượt tải).

Theo báo cáo, hệ cáp chủ dùng cáp đường kính D32 xuất xứ Hàn Quốc có khả năng chịu tải 72,4 tấn, tổng khả năng chịu lực của cáp là 2 x 72,4 = 148,8 tấn, gấp 4,43 lần lực kéo tính toán yêu cầu thể hiện trong hồ sơ thiết kế.

Hệ neo được thiết kế có khả năng chịu lực tối thiểu 60 tấn /1 bên, tổng khả năng chịu lực là 2 x 60 = 120 tấn, gấp 3,67 lần lực kéo tính toán yêu cầu.

Bộ phận ắc neo tăng đơ theo thiết kế bằng vật liệu thép đúc, diện tích mặt cắt ngang chỗ nhỏ nhất là (2 x 5 x 5) cm = 50cm² . Trong hồ sơ thiết kế không chỉ rõ mác thép, tạm tính với cường độ vật liệu của thép kết cấu cầu thông thường thì có khả năng chịu lực khoảng 100 tấn /1 bên, tổng khả năng chịu lực là 200 tấn, lớn hơn khả năng chịu lực kéo tính toán yêu cầu thiết kế 6,1 lần.

Xem xét hình ảnh ghi lại thu thập được tại thời điểm xảy ra sự cố, có khoảng 50 người đi trên một nửa chiều dài cầu phía bản Chu Va 6. Tính ra, tải trọng rải đều dọc cầu là (50 người x 60 kg/người) / 27m ≈ 111kg/m nhỏ hơn 150 kg/m. Như vậy, sự cố do nguyên nhân quá tải có thể loại trừ.

Các hình ảnh ghi lại thu thập được cho thấy, người đi trên cầu không đều bước, không thấy xuất hiện biên độ dao động mặt cầu lớn, chứng tỏ không xảy ra hiện tượng cộng hưởng ở thời điểm xảy ra sự cố. Các yếu tố môi trường như gió, nhiệt độ, không phát hiện thấy có hiện tượng bất thường.

Về công tác thi công, cơ bản thực hiện theo thiết kế về hình dáng, kích thước chính của công trình. 

Về chất lượng bê tông trụ tháp cầu, Sở GTVT Lai Châu sẽ tiếp tục phối hợp với Ban QLDA huyện Tam Đường và các đơn vị liên quan kiểm tra, đánh giá cụ thể và báo cáo Bộ GTVT.

Ắc neo tăng đơ sai thiết kế

Xem xét ắc neo tăng đơ bị đứt, thấy có hình dáng và kích thước không đúng thiết kế, tại vị trí nhỏ nhất có diện tích tiết diện gần bằng 25cm²,  bằng khoảng 50\% diện tích tiết diện thiết kế.

Qua quan sát hiện trường thấy, ắc neo bị đứt nói trên bị phá hoại giòn gây ra đứt vỡ đột ngột. Bề mặt lỗ chốt ắc neo phía trong lồi lõm, biểu hiện có khả năng được gia công tạo lỗ bằng cách gia nhiệt thổi xuyên chiều dày, làm thay đổi tính chất cơ lý của vật liệu.

Nguyên nhân sự cố có thể khẳng định do việc chế tạo ắc neo tăng đơ có 2 sai sót lớn là không đúng thiết kế và không tuân thủ qui trình kỹ thuật.

Tiết diện ắc thực tế tại vị trí nhỏ nhất khoảng 25cm², chỉ bằng khoảng 50\% tiết diện chịu lực thiết kế. Bề mặt lỗ ắc neo tăng đơ lồi lõm biểu hiện không được gia công chế tạo đúng yêu cầu kỹ thuật, có khả năng khi chế tạo đã sử dụng biện pháp gia nhiệt thổi thủng chiều dày.

Điều này sai với chỉ dẫn kỹ thuật trong hồ sơ thuyết minh thiết kế số 03-12/BC-KTKT ngày 15/5/2012 do Tư vấn thiết kế là Công ty tư vấn công nghiệp Lào Cai lập, tại trang 6: “Các lỗ luồn bu lông phải được chế tạo bằng cách khoan hoặc đột; tuyệt đối không được tạo lỗ bằng cách dùng que hàn để “thổi””.

Theo đánh giá của Bộ GTVT, việc gia nhiệt không đúng qui trình sẽ làm thay đổi tính chất cơ lý của vật liệu thép. Vết đứt ắc neo tăng đơ tại hiện trường thể hiện rõ việc phá hoại đột ngột do vật liệu hóa giòn. Theo nhận định của Tổ công tác, đây là nguyên nhân trực tiếp gây sự cố.

Một sai phạm khác được phát hiện là thi công trụ tháp neo không đúng yêu cầu kỹ thuật, việc ốp gạch, trát phủ ngoài trụ tháp không có trong hồ sơ thiết kế và không đúng các quy định về quản lý chất lượng công trình xây dựng hiện hành.

Trong quá trình làm việc, Tổ công tác có phát hiện một số sai sót về Hồ sơ thiết kế, nhưng nhận định không phải là nguyên nhân dẫn đến sự cố. Tổ công tác kiến nghị giao cho cơ quan chuyên môn của Bộ GTVT rà soát kỹ toàn bộ hồ sơ thiết kế, trình tự thủ tục đầu tư của cả cầu treo dân sinh Chu Va 6 và cầu treo giao thông nông thôn Chu Va 8 (do hai cầu này do cùng đơn vị thiết kế và thi công) để có kết luận đầy đủ. 

Riêng với cầu Chu Va 8, đề nghị Chủ đầu tư khẩn trương có biện pháp kiểm tra khả năng chịu tải của cầu để đảm bảo khai thác an toàn.

Số lượng người đi trên cầu tại thời điểm xảy ra sự cố là ước tính dựa vào các hình ảnh thu thập được và chưa xác định được trọng lượng của linh cữu nên đề nghị làm rõ trong quá trình điều tra tiếp theo.

Hiện ắc neo tăng đơ bị đứt đang được gửi giám định tại cơ quan chức năng. Bộ GTVT đã có văn bản số 2231/BGTVT-KHCN ngày 06/3/2014 gửi Bộ Công an, Viện Khoa học hình sự - Bộ Công an đề nghị phối hợp giám định chất lượng bộ phận ắc neo tăng đơ bị đứt, đến nay chưa có kết quả. Đây là căn cứ quan trọng để kết luận chính xác nguyên nhân sự cố.

Đề nghị khởi tố vụ án

Trên cơ sở kết quả báo cáo của Tổ công tác kỹ thuật, Bộ GTVT đã có văn bản số 2332/BGTVT-KHCN ngày 06/3/2014 gửi UBND tỉnh Lai Châu và văn bản số 2396/BGTVT-KHCN ngày 07/3/2014 gửi Bộ Công an đề nghị xem xét, khởi tố vụ án để truy cứu trách nhiệm của các tổ chức và cá nhân liên quan đến sự cố lật cầu treo Chu Va 6.

Về xử lý trách nhiệm, Bộ GTVT kiến nghị: Đối với nhà thầu: Theo khoản 2 Điều 19 Nghị định số 209/2004/NĐ-CP ngày 16/12/2004, Nhà thầu chịu trách nhiệm về nguyên nhân sự cố do thi công ắc neo tăng đơ không đúng kích thước thiết kế, công nghệ chế tạo dẫn đến không đảm bảo yêu cầu chịu tải, gây sự cố nghiêm trọng. Ngoài ra, Nhà thầu còn phải chịu trách nhiệm về thi công trụ tháp không đúng hồ sơ thiết kế.

Đối với tư vấn thiết kế: chịu trách nhiệm về các sai sót trong Hồ sơ thiết kế, không chỉ dẫn về mác thép đúc làm ắc neo tăng đơ, không thực hiện giám sát quyền tác giả đối với một số bộ phận công trình như ắc neo tăng đơ và trụ tháp cầu, chấp thuận nghiệm thu các hạng mục công trình không đúng yêu cầu thiết kế, theo Điều 22 Nghị định số 209/2004/NĐ-CP ngày 16/12/2004.

Đối với tư vấn giám sát: chịu trách nhiệm về không theo dõi, giám sát quá trình chế tạo, kiểm tra chất lượng, lắp đặt ắc neo tăng đơ dẫn đến sự cố, không kiên quyết loại bỏ những hạng mục công trình thi công không đúng thiết kế và không đảm bảo yêu cầu kỹ thuật, chấp thuận nghiệm thu các hạng mục công trình không đúng yêu cầu thiết kế theo khoản 5 Điều 21 Nghị định số 209/2004/NĐ-CP ngày 16/12/2004.

Đối với Chủ đầu tư và Ban Quản lý dự án: chịu trách nhiệm về việc để xảy ra sự cố nghiêm trọng trong dự án xây dựng cầu Chu Va 6 theo quy định của Nghị định số 209/2004/NĐ-CP ngày 16/12/2004.

N.H (theo VTC News)