Vay tiền ngân hàng: Nên chọn lãi suất vay cố định hay thả nổi?

Lãi suất cố định là lãi suất được ấn định 1 mức cụ thể trong hợp đồng vay vốn, không chịu tác động của những biến động lãi suất thị trường. Lãi suất này sẽ không thay đổi trong suốt thời gian vay vốn tại ngân hàng. Thông thường áp dụng trong cho vay ngắn hạn.

Lãi suất thả nổi là lãi suất được điều chỉnh theo từng thời kỳ, biến đổi theo thời gian. Mức điều chỉnh và kỳ điều chỉnh lãi suất sẽ theo thỏa thuận giữa khách hàng và ngân hàng (không trái với pháp luật) và được quy định rõ trên hợp đồng vay vốn. Thông thường, kỳ điều chỉnh lãi suất là 3 tháng/lần, 6 tháng/lần, hoặc 1 năm/lần. Mức điều chỉnh lãi suất thường được tính bằng lãi suất tiền gửi tiết kiệm lớn hơn hoặc bằng 12 tháng (tùy mỗi ngân hàng)+ biên độ nhất định (nhưng không vượt quá mức khống chế trần lãi suất của ngân hàng nhà nước); hoặc bằng lãi suất cho vay công bố của ngân hàng tại thời điểm điều chỉnh. Thông thường áp dụng cho vay trung và dài hạn.

Nắm bắt tâm lý lo ngại của khách hàng về sự biến động lãi suất thả nổi khi vay vốn, nhiều ngân hàng đã tung ra các chương trình cố định lãi suất vay hoặc các phương án chọn lãi suất để thu hút khách hàng.

Trước đây ngân hàng chỉ đưa ra các gói ưu đãi lãi suất cố định trong 1-3 tháng đầu, sau đó sẽ để lãi suất thả nổi. Gần đây nhiều ngân hàng đưa ra chương trình cố định lãi suất vay ưu đãi với thời gian 2-3 năm, rất có lợi cho khách hàng.

Tại SeABank, để giúp khách hàng chủ động trong quá trình sản xuất kinh doanh trong việc vay vốn lưu động, ngân hàng cho phép khách hàng lựa chọn nhiều hình thức vay vốn phù hợp với loại hình kinh doanh của khách hàng. Chẳng hạn khách hàng có thể chọn kỳ hạn ngắn từ 1 đến 12 tháng, hoặc lựa chọn lãi suất cố định trong thời gian dài.

Tại Vietcombank, để giúp khách hàng chủ động trong quá trình sản xuất kinh doanh trong việc vay vốn lưu động, NH này đã cho phép khách hàng lựa chọn nhiều hình thức vay vốn phù hợp với loại hình kinh doanh của khách hàng. Chẳng hạn khách hàng có thể chọn đủ kỳ hạn từ một đến 12 tháng. Khách hàng cũng được hưởng lãi suất cố định trong thời hạn vay… Hay như tại ngân hàng ANZ, khách hàng cá nhân có nhu cầu vay vốn sẽ được NH tư vấn hoặc chọn hình thức vay lãi suất thả nổi hoặc chọn lãi suất cố định suốt mấy năm vay.

Một số khách hàng chấp mức lãi suất khá cao để vay cố định thời gian dài, bởi họ có thể chắc chắn số tiền mà họ sẽ phải trả hàng tháng hơn nữa lựa chọn lãi suất ưu đãi hơn nhưng lại để thả nổi sẽ chịu biến động lớn từ thị trường.

Nhiều khách hàng thừa nhận khi đi vay họ chỉ quan tâm đến tiền gốc, lãi phải trả hằng tháng chứ ít biết đến việc lãi suất sau thời gian đầu là bao nhiêu, phí phạt chậm thanh toán, phí phạt thanh toán trước hạn...nên đôi khi họ bị thu hút bởi mức lãi suất ưu đãi ban đầu mà quên đi lãi suất mà họ phải trả trong thời gian dài.

Theo ông Huỳnh Trung Minh, chuyên gia tài chính, một khi đưa ra lãi suất cố định nghĩa là ngân hàng (NH) cũng tin tưởng vào sự ổn định lãi suất do NHNN kiểm soát và trong tương lai sẽ ít có khả năng tăng. Song nếu so sánh giữa lãi suất cố định trong suốt thời gian vay và lãi suất thả nổi, ông Minh cho rằng lãi suất cố định sẽ cao hơn. Nguyên nhân là do NH cũng phải huy động tiền gửi ở các kỳ hạn dài và trả lãi suất huy động cao hơn cho người gửi tiền. Vì vậy việc khách hàng vay phải trả cao hơn khi chọn lãi suất cố định suốt thời hạn vay cũng là điều bình thường. “Khách hàng muốn được hưởng lãi suất ổn định thời gian dài trong tương lai thì phải trả giá cao hơn” - ông Minh giải thích.

Tuy nhiên, với sản phẩm vay cố định lãi suất, ông Minh phân tích cả NH và người đi vay đều có lợi. NH nhờ vào sự ổn định này đảm bảo được kế hoạch lợi nhuận của mình. Khách hàng cũng vậy, họ biết trước chắc chắn mỗi tháng phải đóng cả gốc và lãi bao nhiêu (vì lãi suất không tăng hay giảm trong suốt quá trình vay). Nhờ thế họ sẽ chuẩn bị được kế hoạch tài chính của mình. Vậy nên lúc này quyền lựa chọn vay kỳ hạn ngắn, dài, lãi suất thả nổi hay cố định thuộc về khách hàng. Nói cách khác, với những ưu điểm và nhược điểm ấy, khách hàng sẽ chọn trả lãi suất thấp trong ngắn hạn hay chấp nhận trả lãi suất cao mà ổn định trong dài hạn phụ thuộc vào sự tính toán và lựa chọn của mỗi khách hàng.

Với lãi suất thả nổi, nhất là sau giai đoạn khuyến mãi, mặc dù được các NH công bố hiện nay sẽ được tính bằng lãi suất tiền gửi 12/13 tháng cộng với biên độ khoảng 3,5\%-6\%/năm. Tuy vậy các chuyên gia khuyến cáo khách hàng vay hãy nhờ NH cho bản dự tính áng chừng để chuẩn bị được kế hoạch trả nợ, tránh trường hợp khi lãi suất trong thời gian khuyến mãi thì thấp nên trả được lãi, đến khi trở về bình thường lại không đủ khả năng chi trả.

Theo một chuyên gia kinh tế, trước đây các gói lãi suất ưu đãi lãi suất thấp vài \%… chỉ được NH đưa ra trong 1-3 tháng đầu. Sau đó kỳ hạn ưu đãi được kéo dài lên sáu tháng đến một năm. Mới đây nhiều NH đưa ra chương trình cố định lãi suất ưu đãi với thời gian 2-3 năm, rất có lợi cho khách hàng.