Từ vụ Giang Kim Đạt: Làm thế nào để lấp lỗ hổng quản lý tài sản nhà nước?

(ĐSPL) - Vụ Giang Kim Đạt, nguyên quyền Trưởng phòng kinh doanh Cty TNHH Vận tải Viễn Dương Vinashin bị bắt sau 5 năm lẩn trốn với khối tài sản chiếm được gần 19 triệu USD khiến dư luận xôn xao thời gian gần đây. Nhiều nghi vấn được đặt ra xung quanh vụ việc, trong đó có cả câu hỏi về công tác quản lý tài sản công, ngân sách của các cơ quan hữu trách.

[mecloud]cYA5wCXZcu[/mecloud]

GS. Nguyễn Minh Thuyết, Đại biểu Quốc hội (ĐBQH) khóa XI, XII, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội - người từng đề xuất thành lập một Ủy ban lâm thời điều tra độc lập vụ Vinashin đã có những chia sẻ, nhận định về vấn đề này.

Khi được hỏi từ lỗ hổng nào mà một quyền trưởng phòng có thể chiếm đoạt gần 19 triệu USD, GS. Nguyễn Minh Thuyết cho rằng, công tác quản lý tài sản công, ngân sách hiện nay rất lỏng lẻo, đặc biệt đối với các tập đoàn kinh tế nhà nước.

Theo GS. Thuyết, "điều này có nguyên nhân về mặt pháp luật, như ông Võ Hồng Phúc - nguyên Bộ trưởng Bộ KH&ĐT có trả lời trước QH khóa XII là đến các đoàn thanh tra của Bộ vào Tập đoàn Vinashin họ cũng không tiếp, không cho vào. Vì theo Nghị định 101/2009, các việc quan trọng của tập đoàn, từ tổ chức, nhân sự, chiến lược kinh doanh, ngành nghề, dự án đầu tư, vốn… thì Bộ KH&ĐT không có vai trò quyết định. Bộ chỉ có vai trò tham mưu trong một số việc nhất định".

Tuy nhiên, GS cũng giải thích thêm rằng, những quy định này đặt ra là để các tập đoàn kinh tế  - các “quả đấm thép” được độc lập, tự chủ, không bị cản trở vì những thủ tục nhiêu khê về hành chính có thể xảy ra ở một số cơ quan quản lý nhà nước, để họ có được điều kiện hoạt động tốt nhất, song điều này chưa thực sự hợp lý.

"Bên cạnh đó, còn có nguyên nhân từ cấp dưới tự tung tự tác ghê quá, nhất là Tập đoàn Vinashin, một người trong bao nhiêu năm vừa là Bí thư Đảng ủy, vừa giữ chức Chủ tịch HĐQT, lại vừa kiêm Tổng giám đốc tập đoàn, thử hỏi làm sao mà không có sai phạm?", GS. Thuyết nói.

Ông cho rằng, cơ chế quản lý tài sản nhà nước lẫn con người hiện đang có một lỗ hổng quản lý quá lớn. Dư luận có quyền đặt vấn đề: Chỉ một quyền trưởng phòng đã có thể chiếm đoạt gần 19 triệu USD như vậy nếu ở vị trí cao hơn thì hậu quả sẽ nghiêm trọng thế nào? Trong vụ Vinashin, người đứng đầu tập đoàn này chỉ bị xử về tội vi phạm quy định quản lý tài chính của nhà nước, gây hậu quả nghiêm trọng  thôi, chứ không có tội tham ô, tham nhũng.

Theo GS, để lấp được những lỗ hổng này, trước hết, cần phải sửa các văn bản quy phạm pháp luật về việc quản lý các tập đoàn, DNNN nói chung. Tiếp đó, cần phải kiên quyết cổ phần hóa, nếu quản lý theo kiểu “cha chung không ai khóc” như hiện tại thì các “quả đấm thép” sẽ “đấm” cho nền kinh tế này sụn xương.

GS chia sẻ, trên thực tế, đóng góp của các DNNN vào ngân sách còn thấp hơn cả khối DN tư nhân, trong khi DN tư nhân không hề được tiếp cận với tài nguyên quốc gia (trừ đá vôi) và tiếp cận ngân sách nhà nước. Và đây là một điều bất bình thường.

"Ở nhiều nước phát triển, Nhà nước đâu cần phải nắm giữ lĩnh vực nào? Như ở Mỹ, công ty dầu khí, rồi đến công ty sản xuất vũ khí cũng là của tư nhân. Làm như thế, họ sẽ phát triển tốt hơn, vì tư nhân mới phải lo làm cho tốt, còn DN thuộc nhà nước có tất cả mọi thứ ưu ái, lỗ cũng có Nhà nước chịu, nên các ông ấy chả cần", GS Thuyết khẳng định.

Biện pháp thứ ba để tăng cường công tác quản lý tài sản công, theo GS, là phải công khai minh bạch về việc làm ăn, chi tiêu ngân sách của các DNNN. Bí mật kinh doanh của DN được tôn trọng, nhưng DN được rót bao nhiêu tiền, chi thế nào, lỗ lãi ra sao… dứt khoát phải báo cáo để người dân biết.

Ông đưa ra một dẫn chứng ở nước Anh, khi quan chức Chính phủ và nghị sĩ còn phải trả lời người dân: Một năm đi nước ngoài bao nhiêu lần, chi hết bao nhiêu tiền, ở khách sạn hạng nào, đem lại hiệu quả gì?...  Họ chất vấn đến mức các quan chức và nghị sĩ phải rút kinh nghiệm ngay, trong các chuyến công tác, không dám ở khách sạn loại sang nữa. Đó là cách để kiểm soát việc sử dụng ngân sách nhà nước, chống tham nhũng.

Cũng về vấn đề này, ông Trần Quốc Thuận, nguyên Phó chủ nhiệm văn phòng Quốc hội nêu quan điểm: ở các nước như Hàn Quốc, Nhật Bản hay Mỹ...bất cứ ai khi tham gia ứng cử đều phải công khai tài sản không chỉ với cá nhân mà còn cả với người thân, bố mẹ, vợ con thậm chí cả anh chị em ruột thịt. Khối tài sản này sẽ được giám sát, theo dõi chặt chẽ. 

Trong khi ở Việt Nam, việc kê khai tài sản dù đã được thực hiện nhưng vẫn bị đánh giá nửa vời, hình thức, có quy định nhưng làm không tới nơi, tới chốn. Việc kê khai tài sản còn chủ yếu dựa vào cơ chế tự kê, tự khai, khai xong lại niêm phong trong tủ kính trong khi hàng loạt tài sản lớn đã được sang ngang, mang tên những người thân thích khác.

Liên quan đến vấn đề công khai minh bạch, GS Nguyễn Minh Thuyết cho biết, QH đang chuẩn bị thông qua Luật Tiếp cận thông tin. Nhưng dự thảo Luật chỉ quy định cơ quan công quyền, chứ không phải tất cả các đơn vị, tổ chức, DN sử dụng ngân sách nhà nước phải công khai, minh bạch thông tin.

NGÂN LINH (tổng hợp)

Video đang được quan tâm:

[mecloud]GHbMmzKwX5[/mecloud]