Tổng thống Obama “không có duyên” với Châu Á

Cuối năm ngoái, Tổng thống Obama đã phải hoãn chuyến công du Châu Á do tranh cãi tại Quốc hội Mỹ, gây bế tắc về ngân sách, với hậu quả là nhiều cơ quan chính quyền phải đóng cửa. Trước đó, vào tháng 3/2010, ông Obama đã phải hủy kế hoạch tới Indonesia và Australia… để vận động thúc đẩy chương trình cải cách y tế. Rồi đến tháng Sáu cùng năm, Tổng thống Mỹ lại hoãn chuyến đi này do vụ nổ dàn khai thác dầu khí BP trong Vịnh Mexico gây thảm họa môi trường.

Lần này, ông Obama đến Châu Á giữa lúc xảy ra khủng hoảng Ukraina. Một số nhà quan sát ví von rằng trong chuyến đi này, Tổng thống Mỹ “một mắt để ý đến Châu Á, còn mắt kia đau đáu theo dõi tình hình Châu Âu”.

Theo AFP, trong các cuộc họp báo chung với Thủ tướng Nhật Bản Shizo Abe tại Tokyo hay với Tổng thống Hàn Quốc Park Geun-hye ở Seoul, Tổng thống Obama đã dành phần lớn thời gian để nói về kế hoạch của ông nhằm răn đe Tổng thống Nga Putin trong vấn đề Ukraina.

Hôm 25/4, Tổng thống Mỹ đã ăn tối một cách vội vã với Tổng thống Hàn Quốc, để sau đó điện đàm với lãnh đạo một số nước Châu Âu về việc tăng cường trừng phạt nhắm vào Nga.

Tuy nhiên, một số nhà phân tích lại cho rằng tuy phải trấn an các đồng minh trong NATO, Mỹ vẫn không từ bỏ chiến lược xoay trục sang Châu Á.

Bóng đen của cuộc khủng hoảng Ukraina làm cho Nhật Bản và một số nước Đông Nam Á lo ngại về nguyên trạng đang bị vũ lực đe dọa.

Tổng thống Mỹ Barack Obama hiểu rõ điều này, nhưng có những đối sách khác nhau trước mối đe dọa đến từ Nga và sự thách thức của Trung Quốc. Ngày 23/3, tại Hà Lan, Tổng thống Mỹ tuyên bố rằng Nga chỉ là một “cường quốc khu vực”, “nguy hiểm đối với các nước láng giềng, do sự yếu kém hơn là do sức mạnh”. Đồng thời, ông cho rằng Nga không phải là “mối đe dọa an ninh số một đối với Mỹ”. Thế nhưng, ông Obama sẽ không có những phát biểu tương tự đối với Trung Quốc, một cường quốc đang trỗi dậy.

Trong chuyến công du Châu Á, Tổng thống Mỹ tới Malaysia ngày 26/4 và bay sang Philippines này 28/4. Đây là hai nước Đông Nam Á có tranh chấp lãnh thổ với Trung Quốc tại Biển Đông. Các nước này, cũng như Nhật Bản, cần Mỹ đóng vai trò như một “cái ô che chắn” trước thái độ hung hăng của Trung Quốc.

Kể từ khi chiến tranh lạnh kết thúc, theo RFI, cân bằng lực lượng trên thế giới phụ thuộc vào những bảo đảm an ninh từ phía Mỹ. Thế nhưng, mỗi khi xuất hiện mối đe dọa đối với sự ổn định, thì các bảo đảm này lại tỏ ra mong manh.

Câu hỏi đặt ra là làm thế nào có thể kiềm tỏa được sự trỗi dậy của các đối thủ tiềm tàng? Làm thế nào trấn an được các đồng minh trong bối cảnh căng thẳng gia tăng?

Theo giới quan sát tại Châu Á cũng như ở Châu Âu, Tổng thống Obama không có phép mầu nào ngoài việc trông cậy vào khả năng tự vệ của chính các đồng minh.