Newsweek đưa tin sáng 1/10, các đoạn video ghi cảnh một “quả bom chân không” được thả xuống thị trấn Volchansk thuộc tỉnh Kharkiv ở phía Đông Bắc bắt đầu lan truyền trên phương tiện truyền thông Nga và Ukraine.
Hãng thông tấn InsiderUA của Ukraine đã đăng tải video lên kênh Telegram của minh, đồng thời dẫn lời các blogger quân sự Nga cho hay quả bom này là ODAB-9000 – loại bom lượn nặng 3 tấn, đôi khi được gọi là “cha của tất cả các loại bom”.
Trong đoạn video này, có thể thấy quả bom rơi xuống từ góc trên bên phải của màn hình, phát nổ trong thành phố vốn đã hoang tàn và gây hư hại cho các tòa nhà xung quanh.
Một kênh Telegram ủng hộ Ukraine cũng chia sẻ đoạn video nói trên nhưng cho biết đó là bom nhiệt áp ODAB-3000. Cũng theo kênh Telegram này, thông tin sử dụng loại bom mạnh hơn là “lời nói dối do các thành viên và người ủng hộ lực lượng vũ trang Nga lan truyền”.
Một vụ nổ của bom chân không FAB-9000. Ảnh: Nền tảng X (Twitter)
Bom nhiệt áp hay bom chân không hút oxy để tạo ra quá trình đốt cháy dữ dội ở nhiệt độ cao. Các blogger quân sự Nga tiếp tục chia sẻ đoạn video và nhắc lại tuyên bố rằng loại bom được xuất hiện là ODAB-9000. Một blogger còn gọi đó là “loại bom phi hạt nhân mạnh nhất thế giới”.
“Quyết định sử dụng một thứ tuyệt vời ở Volchamsk đã được đưa ra: Bom chân không PDAB-9000. Lần đầu tiên được sử dụng trong toàn bộ cuộc xung đột”, một kênh Telegram ủng hộ Điện Kremlin nổi tiếng khác viết.
Trước những thông tin lan truyền trên mạng, kênh Telegram của đơn vị tác chiến và chiến thuật (OTU) của Kharkiv đã lên tiếng. “Thông tin về việc lực lượng Nga sử dụng bom trên không ODAB-9000 ở Volchansk là không đúng sự thật”, bài đăng cho biết trước khi trích dẫn lời của ông Vitaliy Sarantsev – người phát ngôn của OTU Kharkiv.
Theo ông Vitaliy Sarantsev, để sử dụng bom chân không ODAB-9000 thì cần có một phương tiện mang phù hợp, về mặt lý thuyết có thể là máy bay ném bom chiến lược Tu-160 nhưng lại không ghi nhận việc triển khai máy bay này.
“Một loại bom có trọng lượng và sức mạnh nhỏ hơn đã được sử dụng. Vụ nổ của loại bom này đã được những người tuyên truyền sử dụng để tạo ra một bức tranh ‘ngoạn mục’”, ông Vitaliy Sarantsev nêu ý kiến.
Cũng theo ông Vitaliy Sarantsev, đoạn video ghi lại cuộc tấn công và tuyên bố rằng bom ODAB-9000 được sử dụng có thể nhằm mục đích làm suy yếu tinh thần của lực lượng vũ trang Ukraine, cũng như gây ảnh hưởng đến tâm lý của người dân địa phương.
Theo Tiến sĩ Sidharth Kaushal - Nghiên cứu viên về Sức mạnh Biển tại Viện Dịch vụ Thống nhất Hoàng gia Anh (RUSI), đoạn video không thể hiện rõ liệu quả bom có thực sự là vũ khí nhiệt áp ODAB-9000 hay bom trên không FAB-9000, như tài khoản X Crash Report tuyên bố.
Tuy nhiên, vị tiến sĩ này cũng cho hay việc sử dụng bom chân không tại Ukraine không phải chuyện hiếm. Ông chỉ ra rằng, Nga đã từng triển khai TOS-1 và TOS-2 – các bệnh phòng tên lửa có khả năng bắn đầu đạn nhiệt áp, cũng như ODAB-1500.
Bom lượng dẫn đường chính xác, chẳng hạn như FAB-1500, đã được sử dụng để tấn công các khu vực phía Đông của Ukraine với tần suất ngày càng tăng kể từ khi cuộc xung đột bắt đầu. Các quan chức Ukraine cũng cáo buộc Moscow sử dụng bom chân không trong giai đoạn đầu của cuộc chiến.
“Nga đang đẩy mạnh hoạt động trên không và tên lửa của mình ở cả gần tiền tuyến và ở các khu vực hậu phương. Các cuộc tấn công bằng tên lửa ở hậu phương được lên kế hoạch để gây căng thẳng cho mạng lưới năng lượng của Ukraine và làm cạn kiệt kho dự trữ tên lửa đánh chặn trước mùa đông", Tiến sĩ Sidharth Kaushal chia sẻ.
Theo ông Sidharth Kaushal, Lực lượng Không gian Vũ trụ Nga đã tận dụng việc Ukraine buộc phải ưu tiên phân bổ phòng không của mình, từ đó triển khai hoạt động gần tiền tuyến. Bom lượn FAB của Nga, vốn có thể được phóng "từ khoảng cách xa hơn (và do đó an toàn hơn), giảm thiểu rủi ro mà họ phải đối mặt từ một số hệ thống phòng không trên mặt đất", cũng tăng tầm bắn.
Do những cuộc tấn công này, việc nhắm mục tiêu vào các căn cứ không quân đã trở thành ưu tiên chính của lực lượng Ukraine, cũng là một phần động lúc thúc đẩy mong muốn của họ là sử dụng vũ khí phương Tây để tấn công sâu bên trong lãnh thổ Nga.