Thu tàu lặn của Mỹ ở Biển Đông, Trung Quốc có ý định gì?

(ĐSPL) - Việc thu giữ tàu lặn không người lái của Mỹ ở Biển Đông vào hôm 15/12, nhiều khả năng là động thái Trung Quốc muốn gửi thông điệp để Donald Trump kiềm chế hơn khi vào Nhà Trắng.

Theo TTXVN, Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump dường như đã phá vỡ thông lệ kể từ thời điểm quan hệ ngoại giao giữa Đài Loan và Mỹ bị cắt từ năm 1979 khi thực hiện cuộc điện đàm với lãnh đạo Đài Loan (Trung Quốc).

“Ông chủ Nhà Trắng” đương nhiệm Barack Obama hôm 16/12 lên tiếng cảnh báo Bắc Kinh sẽ không ứng phó với việc Mỹ thay đổi chính sách về Đài Loan một cách hời hợt, thậm chí sẽ phản ứng nghiêm trọng hơn so với cách mà họ phản ứng về vấn đề Biển Đông.

Cảnh báo này được đưa ra một ngày sau khi Hải quân Trung Quốc đã thu giữ một tàu lặn không người lái thuộc tàu điều tra hải dương USNS Bowditch của Hải quân Mỹ ở vùng biển ngoài khơi Vịnh Subic.

Sau vụ việc, người phát ngôn Lầu Năm góc Peter Cook lên tiếng yêu cầu Trung Quốc trả tàu lặn cho phía Mỹ.

Tuy nhiên, theo tờ Bưu điện Hoa Nam Buổi sáng ngày 17/12, tới nay, Bắc Kinh vẫn chưa đưa ra tuyên bố chính thức nào về cuộc đối đầu mới nhất giữa Trung Quốc và Mỹ ở Biển Đông.

Dẫu vậy, theo Giáo sư Wang Yiwei thuộc Đại học Nhân dân Trung Quốc, “việc thu giữ tàu lặn không người lái của Mỹ cho thấy sức mạnh của quân đội Trung Quốc. Nó phát đi tín hiệu rằng chúng tôi (Trung Quốc) có khả năng chặn đứng sự can thiệp quân sự của Mỹ”.

Chuyên gia về quan hệ quốc tế còn cho rằng căng thẳng ở Biển Đông vẫn chưa chấm dứt và vụ việc nêu trên chỉ rõ cuộc đấu tranh giữa quân đội hai nước  đã bước vào giai đoạn mới, đó là cạnh tranh dưới nước.

Patrick Cronin, một chuyên gia về an ninh châu Á - Thái Bình Dương tại Trung tâm An ninh mới của Mỹ, gọi vụ giữ thiết bị là "hành động ngoại giao cưỡng chế trắng trợn có tính toán" và cũng đánh giá nó nhằm gửi thông điệp tới ông Trump trước lễ nhậm chức, Vnexpress dẫn tin Washington Post cho biết.

"Tín hiệu Trung Quốc muốn gửi đi rất rõ ràng: Nếu anh thách thức chủ quyền của chúng tôi, chúng tôi sẽ thách thức lại anh. Mỹ cũng cần phải phản ứng rõ ràng như vậy: nếu có ai gây rối với hải quân của chúng tôi, chúng tôi sẽ không chỉ phản ứng bằng ngôn từ", ông nói.

Về phần mình, Giám đốc Viện Nghiên cứu Nam Hải Ngô Sỹ Tồn nhận định thông qua vụ việc, Trung Quốc muốn bắn đi tín hiệu rằng “nếu anh do thám chúng tôi ở dưới nước và đe dọa an ninh của chúng tôi thì chúng tôi sẽ có biện pháp để đáp trả”.

Ở một góc nhìn khác,  Giám đốc Dự án Sức mạnh Trung Quốc, Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) Bonnie Glaser cho rằng người Trung Quốc khá lo lắng về khả năng ông Trump sẽ thay đổi chính sách đối với Trung Quốc sau khi nhậm chức vào ngày 20/1/2017 tới.

Trong một phát biểu được tờ Guardian đăng tải hôm 17/12,  bà Glaser nói về mặt công khai, Trung Quốc khá kiềm chế và họ tin rằng cần phải gửi thông điệp trước lúc ông Trump tuyên thệ, để ông nhận được thông điệp về những lợi ích cốt lõi của Trung Quốc và những rủi ro thực sự sẽ phải đối mặt nếu thách thức lợi ích cốt lõi của Trung Quốc.

Bên cạnh đó, người Trung Quốc cũng đủ thông minh để biết rằng nếu họ cứng rắn quá sẽ khiến ông Trump nổi giận và đó không phải là cách lựa chọn để đối xử với Tổng thống đắc cử Mỹ.

Khi không thể chỉ trích ông Trump một cách công khai, theo bà Glaser, Trung Quốc đang cố gắng tìm cách để “chỉ bảo” và “ảnh hưởng” tới vị Tổng thống tương lai của nước Mỹ cũng như ê kíp của ông mà không dẫn tới sự thụt lùi trong quan hệ Trung-Mỹ.

Harry Kazianis, chuyên gia tại trung tâm Lợi ích Quốc gia tại Mỹ, dự đoán rằng Trung Quốc có thể thử thách chính quyền Trump một cách quyết liệt sau khi ông Trump nhậm chức vào tháng một năm sau, như cách họ đã làm với các chính quyền trước.

Kazianis dự đoán Trung Quốc có thể tuyên bố Vùng nhận dạng phòng không ở Biển Đông, giống như việc họ đã làm ở biển Hoa Đông năm 2013. Động thái như vậy có thể làm leo thang căng thẳng với cả Mỹ và các nước láng giềng của Trung Quốc.

"Tổng thống George W. Bush bị Trung Quốc thử thách chỉ 77 ngày sau khi nhậm chức năm 2001, khi một chiến đấu cơ Trung Quốc đâm vào máy bay trinh sát của Mỹ", ông nói.

(Tổng hợp)