Đột quỵ là một tình trạng y khoa khẩn cấp; việc bỏ lỡ "thời gian vàng" để cứu chữa có thể khiến bệnh nhân tử vong hoặc bị tàn phế suốt đời.
Cấp cứu kịp thời, sơ cứu đúng cách
Thanh niên dẫn lời Bác sĩ Lê Nhất Duy, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM - cơ sở 3, cho biết theo Hiệp hội Đột quỵ châu Âu và tổ chức Đột quỵ thế giới (WSO), “thời gian vàng” để cứu chữa đối với người bị đột quỵ là trong vòng 3-4,5 giờ đầu tiên kể từ khi xuất hiện triệu chứng. “Trong khoảng thời gian này, bác sĩ có thể sử dụng thuốc tiêu sợi huyết giúp tái thông mạch máu bị tắc nghẽn đối với trường hợp nhồi máu não, hoặc can thiệp cầm máu đối với trường hợp xuất huyết não. Nếu để lâu hơn, cơ hội hồi phục của bệnh nhân sẽ giảm nhanh, thậm chí nguy cơ tàn tật vĩnh viễn tăng cao”, bác sĩ Nhất Duy nói.
Thời gian vàng để chữa trị tối ưu đột quỵ là 3-4,5 giờ đầu tiên. Ảnh minh hoạ.
Cũng theo bác sĩ Nhất Duy, điều quan trọng nhất khi phát hiện người bị đột quỵ là gọi cấp cứu ngay lập tức. Trong thời gian chờ xe cấp cứu, mọi người có thể thực hiện một số thao tác sau:
Đặt người bệnh nằm nghiêng sang một bên (nếu có nôn ói) để tránh bị sặc dịch ói vào phổi.
Giữ đường thở thông thoáng.
Nới lỏng quần áo, không để người bệnh đông cứng tư thế.
Quan sát và ghi nhớ thời điểm xuất hiện triệu chứng đầu tiên - rất quan trọng cho bác sĩ quyết định điều trị.
Không cho người bệnh ăn, uống bất cứ thứ gì.
Không tự ý cho người bệnh uống thuốc, kể cả thuốc huyết áp hay các loại thuốc truyền miệng. Việc làm này có thể gây nguy hiểm, làm tình trạng nặng hơn hoặc gây sặc.
Không di chuyển người bệnh bằng xe máy hoặc cố gắng tự lái xe đưa đi bệnh viện - dễ làm nặng thêm tình trạng tổn thương não.
Biểu hiệu của người bị đột quỵ
- Biểu hiệu giảm thị lực
Theo Sức khoẻ & Đời sống, thị lực giảm, nhìn mờ dần cả hai mắt hoặc một mắt, tuy nhiên biểu hiện này không rõ ràng như các dấu hiệu yếu cơ mặt, yếu tay và các vấn đề về ngôn ngữ. Chỉ có người bệnh khi nhận thấy mình có dấu hiệu này thì nên yêu cầu được cấp cứu ngay.
- Biểu hiệu ở mặt
Mặt có biểu hiện thiếu cân xứng, miệng méo, nhân trung hơi lệch qua một bên so với bình thường, nếp mũi má bên yếu bị rũ xuống. Đặc biệt khi người bệnh nói hoặc cười thì sẽ thấy rõ dấu hiệu méo miệng và thiếu cân xứng trên mặt.
- Biểu hiệu yếu tay hoặc chân
Khi xảy ra đột quỵ, triệu chứng hay gặp là một bên cánh tay hoặc chân (hoặc cả hai) đột ngột yếu đi, tê bì. Tình trạng này thường ảnh hưởng đến các chi ở bên đối diện vùng não xảy ra đột quỵ.
Cảm giác của người bị đột quỵ là tay bị tê mỏi, khó cử động, khó thao tác, không nhấc chân lên được. Có thể kiểm tra bằng cách mở rộng cả hai cánh tay trong 10 giây. Nếu một cánh tay bị rơi xuống thì có thể là chỉ báo yếu cơ - một dấu hiệu của bệnh.
- Biểu hiệu qua giọng nói
Người bị đột quỵ có thể gặp triệu chứng khó nói hoặc nói ngọng bất thường, môi lưỡi bị tê cứng, miệng mở khó, phải gắng sức thì mới nói được. Hãy tự kiểm tra bằng cách lặp đi lặp lại một cụm từ.
Người bệnh có bị nói líu, dùng từ sai hoặc không thể nói, nếu điều này xảy ra thì nhiều khả năng bị đột quỵ.
- Biểu hiệu qua nhận thức
Người bệnh có biểu hiện rối loạn trí nhớ, không nhận thức được, mắt mờ, tai ù không nghe rõ. Ảnh minh hoạ.
Người bệnh có biểu hiện rối loạn trí nhớ, không nhận thức được, mắt mờ, tai ù không nghe rõ.
- Biểu hiệu ở thần kinh
Người bệnh cảm thấy nhức đầu dữ dội. Đây là triệu chứng nặng và khá phổ biến của bệnh đột quỵ, nhất là người bệnh có tiền sử bị đau nửa đầu.
Một số dấu hiệu khác có thể cảnh báo đột quỵ
- Bỗng dưng chóng mặt
Hệ thống tuần hoàn sẽ gặp nhiều khó khăn, nếu tim quá yếu. Bộ não không nhận đủ oxy cần thiết. Điều đó sẽ luôn cảm thấy chóng mặt, thậm chí đau đầu. Do đó cần chú ý và đi chẩn đoán bệnh ngay khi có biểu hiện trên thường xuyên.
Nếu tự nhiên bị chóng mặt, buồn nôn hoặc gặp khó khăn về đi lại thì có thể nghĩ rằng mình bị say, song thực tế đó có thể là dấu hiệu của đột quỵ.
- Đau đầu nặng
Cơn đau đầu nặng, đột ngột là một triệu chứng hay gặp ở người bị đột quỵ. Vì vậy, khi thấy có biểu hiện đau đầu, uống thuốc không đỡ cần phải tới bệnh viện để được thăm khám và điều trị.
- Yếu một bên cơ mặt
Yếu một bên cơ mặt, đột ngột có thể là dấu hiệu của đột quỵ. Để kiểm tra, các nhân viên cấp cứu có thể yêu cầu bạn cười hoặc nhe răng. Nếu một bên mặt của chùng xuống hoặc không cử động thì có thể bị tình trạng này.
- Khó thở hoặc tim đập nhanh
Một nghiên cứu về những khác biệt giới trong đột quỵ cho thấy phụ nữ dễ bị các triệu chứng khó thở hoặc tim đập nhanh khi đột quỵ.
